کودکان قربانیان مافیای زباله در تهران

براساس آخرین پژوهش انجام شده در مورد زندگی کودکان زباله‌گرد، مشخص شده است که ۱۴هزار زباله‌گرد در تهران وجود دارند که چهار هزار و ۷۰۰ نفر از این افراد کودک هستند.

نتایج این پژوهش در قالب کتابی به نام «یغمای کودکی» که در آستانه «روز جهانی مبارزه با کار کودکان» منتشر شده، جمع‌آوری و جمع‌بندی شده است.

یکی از مهم‎ترین داده‌های این پژوهش حاکی از آن است که ۱۴ هزار زباله‌گرد در تهران وجود دارند و یک‌سوم آن‎ها را کودکان تشکیل می‌دهند.

ارزش کل زباله‌های خشک پایتخت در سال ۱۳۹۷، رقمی معادل دو هزار و ۶۴۰ میلیارد تومان بوده که سهم زباله‌گردها براساس خرید زباله از آن‎ها و قیمت نهایی فروش آن، ۴۱۰ میلیارد تومان بوده است.

براساس این پژوهش، متوسط درآمد سالانه زباله‌گردهای چرخی و کتفی، ۱۹ میلیون و ۳۰۰ و درآمد ماهانه آن‎ها یک میلیون ۶۰۰ هزار تومان بوده است.

بخش دیگری از یافته‌های این پژوهش مربوط به مصاحبه با ۳۰۲ زباله‌گرد طی ۹ ماه در مناطق ۲۲ گانه شهر تهران است که ۱۴۱ نفر آن‎ها کودک هستند. نتیجه این مصاحبه‌ها نشان می‌دهد هر یک از آن‎ها به طور میانگین ۱۰ ساعت در روز کار می‌کنند.

 براساس این یافته‌ها، نزدیک به ۵۷ درصد از زباله‌گردها نوعی از مواد مخدر را مصرف می‌کنند. همین امر سبب می‌شود کودکان هم زمینه اعتیاد داشته باشند و آلوده به مواد مخدر شوند.

۲۴ درصد از کسانی که در این مصاحبه‌ها شرکت داشته‌، گفته‌اند تجربه استعمال «ناس» را داشته‌اند. ناس یک ماده گیاهی اعتیادآور است که از برگ تنباکو به دست می‌آید.

۱۹ درصد آن‎ها هم اذعان کرده‌اند که مواد مخدر مصرف می‌کنند و ۱۳ درصد نیز گفته‌اند هم از ناس و هم از انواع دیگر مواد مخدر استفاده کرده‌اند.

در بخش دیگری از این پژوهش مشخص شده است که ۸۹ درصد از این زباله‌گردها، مهاجران غیرقانونی و تنها ۱۱ درصد به‌صورت قانونی مشغول به کار هستند.

۷۳ درصد این افراد هم به هنگام کار صدمه دیده‌ و ۷۳ درصد خشونت را در این چرخه تجربه کرده‌اند. بیش‎ترین خشونت را بخش بازیافت شهرداری با ۶۹ درصد اعمال کرده است .

آن‌طور که در این پژوهش آمده است، ۵۴.۳  درصد این زباله‌گرد‌ها بی‌سواد هستند و تنها ۳.۷ درصد از این افراد سواد قرآنی دارند.

بخش سوم این پژوهش، اطلاعات جالبی دارد مبنی بر این که شهرداری جمع‌آوری زباله‌های تهران را ۲۰۰ میلیارد تومان به پیمان‌کاران کرایه داده است.

نتایج این پژوهش هم‎چنین نشان می‎دهند پیمان‎کاران بابت جمع‌آوری این زباله‌ها، سالانه ۵۶۶ میلیارد تومان سود کسب می‌کنند؛ یعنی حدود یک و نیم برابر از این تجارت سود می‎برند.

یک میلیارد و ۴۶۱ میلیون تومان هم سود اربابان و صاحبان کار است و در نهایت کم‌ترین سود این کار، یعنی ۴۱۶ میلیارد به کودکان زباله‌گرد می‌رسد.

 

 

«کامیل احمدی»، مردم‌شناس و سرپرست این پروژه پژوهشی در مراسم رونمایی از آن گفته است:«تعداد زیادی از کودکان و خانواده‌های ایرانی در تهران نیز در حال وارد شدن به چرخه جمع‌آوری زباله‌ها هستند.»

«بهاره آروین»، یک عضو شورای شهر تهران در همین رابطه اعلام کرده است: «شهرداری تهران از مجموع دو تا سه هزار میلیارد تومان گردش مالی حوزه زباله، در مجموع ۲۰۰ میلیارد تومان سهم دارد.»

او افزوده است: «میزان درآمد از حوزه زباله با سقف درآمدی که باید شهرداری از آن کسب و برای شهروندان هزینه کند، فاصله زیادی دارد.»

این عضو شورای شهر هم‌چنین از وجود رانت، مافیا و فساد در مناقصه‌ها و مزایده‌های شهرداری تهران در حوزه زباله سخن به میان آورده اما اشاره‌ای به جزییات نکرده است.

سالانه در ایران ۱۱ هزار میلیارد تومان صرف جمع‌آوری زباله می‌شود که رقم قابل توجهی است. اما در کنار این هزینه‌ هنگفت، برآوردی از هزینه‌های آسیب‌های وارده به کودکان مشغول در این حوزه در دست نیست.

 بچه‌هایی که در این شرایط زندگی و کار می‌کنند، در معرض آسیب‌های زیادی قرار دارند. محل زندگی و کار این کودکان در گاراژهای پر از زباله است. این گاراژها در سیطره حشرات موذی قرار دارند و بوی ناخوشایند نافذ آن‌ها از فاصله‌ دور هم به مشام می‌رسد؛ مکان‌هایی در وضعیتی غیربهداشتی‌ و غیرانسانی‌ که به بستری خطرناک برای آزارهای روحی، جسمی و جنسی این کودکان تبدیل می‌شوند. این کودکان علاوه بر بیماری‌های عفونی، در معرض ریسک انواع آزار جنسی هم قرار می‌گیرند.

براساس تحقیقات انجام‌ شده، تعدادی از این کودکان به بیماری‌هایی مانند ایدز، هپاتیت، حصبه، کزاز، اسهال خونی، انگل‌های روده‌ای، سالک پوستی، زانو درد و کمردرد مبتلا شده‌‌اند و شانس مداوا شدن را هم ندارند.

همین خرداد سال گذشته بود که رییس «کمیته اجتماعی» شورای شهر تهران به مناسبت روز جهانی مبارزه با کار کودک اعلام کرد بر اساس مطالعه‌ای که درباره بروز و شیوع ایدز روی هزار کودک کار و خیابان در شهر تهران انجام شده است، ۴.۵۴ درصد آن‎ها به ایدز مبتلا بوده‌اند.

در همین زمینه، رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران هم گفته بود که چهار تا پنج درصد از کودکان کار و خیابان به ایدز مبتلا هستند.

در آن زمان، نتایج مطالعه مصرف مواد در بین کودکان خیابانی هم نشان می‌داد که حدود پنج درصد از پسران دارای سابقه مصرف مواد بوده‌اند. این درصد در بین دختران نیز نزدیک یک درصد بود.

پدیده کودکان زباله‌گرد و خیابانی یکی از پدیده‌های دردناکی است که جامعه ایرانی چند سالی است با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند. ساعات کاری این کودکان چنان بالا است که تا نیمه‌های شب نیز ادامه دارد. بیش‎تر این کودکان رنگ مدرسه را هم ندیده و از سوادآموزی به کل محروم بوده‌اند.

ما ایرانی‌ها سالانه ۲۰ میلیون تن زباله تولید می‌کنیم كه ۱۷۷ هزار تن آن را زباله‌های پلاستیكی تشكیل می‌دهد؛ یعنی ۱۵ درصد از زباله‌های جهان توسط یك درصد از جمعیت دنیا، یعنی ما ایرانیان تولید می‌شود.

با این زباله‌ها در سراسر ایران، در كنار كوچه‌ها و خیابان‌ها تا در سواحل دریای خزر و جنگل‌های شمال روبه‌رو شده‌ایم و خوب می‌دانیم كه حالا به یكی از چالش‌های مربوط به دنیای کودکان نیز تبدیل شده‌اند.