«صادق زیباکلام»، استاد علوم سیاسی «دانشگاه تهران» معتقد است که وارد کردن نام سپاه پاسداران در فهرست گروههای تروریستی توسط امریکا، باعث بدتر شدن وضعیت حقوق بشر در ایران میشود. او در توییترش نوشته است: «تصمیم امریکا علیه سپاه از جنبههای مختلف ظرف چند روز گذشته مورد توجه قرارگرفته: سیاسی، اقتصادی، نظامی، منطقه و غیره. اما تاثیر آن بر وضعیت حقوق بشر در ایران بررسی نشد. برای ترامپ حقوق بشر هیچ وقت مطرح نبوده. بنابراین اهمیتی برایش نداشت که تصمیمش ممکن است وضعیت حقوق بشر در ایران را بدتر نماید.»
«ایرانوایر» درباره این موضوع از او پرسیده است:
شما گفتهاید که قرار گرفتن نام سپاه در فهرست تروریستی امریکا بر وضعیت حقوق بشر ایران تاثیر میگذارد؛ ممکن است در این باره بیشتر توضیح دهید؟
- در مجموع اگر نگفته باشیم که این تصمیم وضعیت حقوق بشر را در ایران از آنچه هست بدتر میکند، قدر مسلم این است که باعث بهبودی و ارتقای وضعیت حقوق بشر نخواهد شد. هر وقت که بحران در روابطه خارجه و حالت دشمنی با غرب بیشتر شود، به همان میزان وضعیت حقوق بشر در ایران بدتر میشود. به عکس، در مواردی که روابط ایران با غرب بهبود پیدا کرده یا گرمتر شده، ما شاهد بودهایم که وضع حقوق بشر یک مقداری هم بهبود پیدا کرده است. این فقط در ایران نیست، در مابقی کشورها هم دیده میشود؛ مثلا در مواقعی که روابط روسیه با اروپاییها بهتر بوده، وضع حقوق بشر در روسیه هم بهتر شده و مواقعی که روسیه در حالت تنش و دشمنی خیلی زیادتری با اروپا و یا امریکا قرار گرفته، وضعیت حقوق بشر در آن جا بدتر هم شده است.
یعنی کشورهایی که روابط گرمی با اروپا و امریکا دارند، وضعیت حقوق بشر بهتری دارند؟
- نه. من نمیخواهم به هیچ عنوان بگویم که اگر روابط کشوری با اروپاییها خوب و گرم باشد، وضعیت حقوق بشر در آن کشور مناسب است. به هیچ وجه چنین ادعایی نمیکنم چون مورد عربستان، بحرین ، مصر و... این موضوع را نقض میکند. اما به هرحال، برای کشورهایی مثل ایران و روسیه که در حالت تنش و دشمنی با غرب و امریکا به سر میبرند، معمولا وقتی این تنش و دشمنی افزایش مییابد، وضع حقوق بشر هم بدتر میشود؛ یعنی رژیمهای این کشورها دیگر اصراری ندارند که در حوزه حقوق بشر به گونهای رفتار کنند که انتقادات غربیها کمتر شود. در حالیکه وقتی روابطشان یک مقداری بهتر است، سعی میکنند به خاطر موضوعات حقوق بشر، روابطی که تا حدودی بهترند، بدتر و خرابتر نشوند. ضمن این که در نتیجه این تصمیمها، جریانات تندرو در ایران نقش خیلی مهمتر و بالاتری در تحولات داخلی ایران پیدا میکنند و این به نفع حقوق بشر در ایران نخواهد شد.
چرا در نتیجه تحریمها و شرایط مشابه، جریانهای تندرو نقش مهمتری پیدا میکنند؟
- ظرف همین چند روز اخیر ما شاهد بودیم یک موج و یک روحیه پرانرژی و تازهای برای بسیاری از جریانهای تندرو به وجود آمد و این جریان را قدرتمند کرد. من فکر میکنم قدرتمند شدن تندروها فضا را برای بهبود حقوق بشر بهتر نمیکند.
اشاره شما احتمالا به حمایت اصلاحطلبان و منتقدان از سپاه است و این که منتقدان اقدامات سپاه حالا تبدیل به حامیان این نیروی نظامی امنیتی شدهاند؛ مثلا در مجلس حتی نمایندگان اصلاحطلب هم در حمایت از سپاه، یونیفورم سپاه را میپوشند.
- ببینید! ظرف ماههای اخیر انتقادات زیادی از نقش سپاه در مسایل اقتصادی کشور به وجود آمده بود تا جایی که حتی مقام معظم رهبری گفتند که قوای مسلحه نباید در امور اقتصادی دخالت کنند. ما تا این جا جلو رفتیم و این به واسطه همان انتقاداتی بود که نسبت به ورود سپاه در مسایل اقتصادی مطرح شد. اما وقتی وضع این طور میشود که نمایندگان مجلس لباس سپاهیان را به تن میکنند و چهرههای اصلاحطلب یکی پس از دیگری میآیند و سپاه را تایید میکنند، آن وقت فضا آن قدر سنگین میشود که دیگر هیچ کس نمیتواند از سپاه انتقاد کند و بگوید چرا در کارهای اقتصادی مداخله میکند؛ یعنی سپاه یک وجه اسطورهای، ملی و میهنی پیدا میکند. کسانی هم که همچنان نسبت به سپاه انتقاد میکنند، به عنوان آدمهایی شناخته میشوند که وطنپرست نیستند، خائن هستند و دستشان در دست دونالد ترامپ است و احساس همدردی با ملت و ایران ندارند. الان یک سال میشود که شماری از فعالان محیط زیست توسط اطلاعات سپاه بازداشت شدهاند. وزارت اطلاعات و سازمان محیط زیست با اتهام «جاسوسی» آنها مخالفت کردهاند. این جا و آنجا کسانی جرات یافتند و به تصمیم سپاه پاسداران انتقاد کردند اما این دست از انتقادات از این پس اگر نگوییم غیرممکن میشود، خیلی دشوار است. یعنی فضا آن قدر به نفع سپاه میشود که دیگر هیچ کس جرات نخواهد داشت کوچکترین انتقادی به آن وارد کند.
به عنوان یک استاد علوم سیاسی، به اصلاحطلبان و منتقدان سپاه در شرایط فعلی چه توصیهای دارید؟
- وقتی موج به راه میافتد، آدمها احساس میکنند اگر با این موج حرکت نکنند، مجبور میشوند یک بهای سنگین سیاسی بپردازند. بخشی از آنها میخواهند از موج عقب نمانند و بخشی هم واقعا اعتقاد دارند؛ مثلا ممکن است «محمود صادقی» که از منتقدان سپاه بوده اما دیروز لباس سپاه در مجلس به تن کرده بود، بگوید من با موج حرکت نکردم ولی اعتقاد دارم علیرغم همه انتقادهایی که به سپاه دارم، در شرایط فعلی که ما در برابر ترامپ و یک دشمن خارجی هستیم، باید همه اختلافات داخلی را کنار بگذاریم و یک صدا در برابر دشمن خارجی بایستیم. اما در حقیقت نبایستی ما با موج حرکت کنیم. اگر امریکا روزی به ایران حمله نظامی کند، منِ صادق زیباکلام هم لباس سپاه تنم میکنم و از تمامیت کشور دفاع خواهم کرد. اما الان من فکر میکنم این کارها یک مقدار زیادی با موج حرکت کردن و تظاهرات سیاسی است. درست است که ما باید در برابر دشمن خارجی متحد باشیم ولی این اتحاد نباید به گونهای باشد که خبط و خطاهایی را که وجود دارد، چشمپوشی کنیم. این همه حرف من به تمام اصلاحطلبانی است که لباس سپاه به تن کردند.
مطالب مرتبط:
معنی قرار گرفتن نام سپاه در فهرست نهادهای تروریستی خارجی امریکا چیست؟
تبعات قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست گروههای تروریستی امریکا چیست؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر