شورای عالی فرهنگی آستان قدس رضوی بالاترین مرجع تصمیم‌ساز در حوزه فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی این نهاد به شمار می رود و دست‌کم ۱۴ موسسه فرهنگی زیر نظر این شورا فعالیت می‌کنند.
نام این موسسه ها که براساس اسناد رسمی آستان قدس رضوی مورد کنکاش و بررسی قرار خواهند گرفت، به این شرح است:
۱- بنیاد‌های پژوهش‌های اسلامی
۲- دانشگاه علوم اسلامی رضوی
۳- دانشگاه امام رضا
۴- بنیاد فرهنگی رضوی
۵- موسسه فرهنگی قدس
۶- سازمان کتابخانهها موزه‌ها و مركز اسناد
۷- كتابخانه و موزه ملی ملك
۸- موسسه آفرینش‌های هنری
۹- موسسه خدمات مشاوره ای جوانان و پژوهش‌های اجتماعی
۱۰- موسسه به نشر
۱۱- موسسه چاپ و انتشارات
۱۲- موسسه تربیت بدنی
۱۳- معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی
۱۴- موسسه آستانه مباركه حضرت حسین بن موسی الكاظم و آرامگاه شهید مدرس
- بنیاد پژوهش‌های اسلامی
بنیاد پژوهش هاى اسلامى با هدف ترویج و نشر فرهنگ اسلامى در سال ۱۳۶۳ تأسیس شد و در سال ۱۳۶۴ با شماره ۱۷۸ در اداره ثبت شرکت‌هاى شهرستان مشهد به ثبت رسید.در حال حاضر این بنیاد به عنوان مرکزى علمى و پژوهشى و وابسته به شوراى عالى فرهنگى آستان قدس رضوى فعالیت می‌کند.
«محمود مرویان حسینی»، مدیر عامل این بنیاد است. «تقویم قدس رضوی»، فصل نامه علمی - ترویجی «مشکوه»، «خراسان پژوهی»، «رساله الاسلام»، «رسائل فارسی» و «نوسواد» از مجموعه نشریات ادواری بنیاد هستند که از ابتدای تأسیس تاکنون منتشر شده‌اند.
بنیاد پژوهش‌های اسلامی در همان سال ۱۳۹۳، اقدام به انتشار ۲۳۳ جلد كتاب با تیراژ ۳۰۹ هزار نسخه کرد. تعداد پژوهش‌گران این بنیاد، ۱۳۲ نفر اعلام شده است که ۱۴ نفر از آن ها مدرک دیپلم دارند. تعداد کارکنان این بنیاد هم ۱۵۳ نفر است.
بودجه پژوهشی بنیاد تنها در سال ۱۳۹۳، رقمی معادل هشت هزار میلیون ریال بوده است.
- دانشگاه علوم اسلامی رضوی
این دانشگاه که در سال ۱۳۶۳ تاسیس شده است، در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا پذیرش دانشجو دارد. دانشجویان این دانشگاه همزمان با دروس جاری علوم انسانی، دروس حوزه علمیه در سطوح مختلف را نیز فرا می‌گیرند.
در اردیبهشت سال ۱۳۹۷ شمسی، «محمدباقر فرزانه» پس از ۲۴ سال از ریاست این دانشگاه کنار گذاشته شد و هیات امنا دانشگاه، «ابراهیم رئیسی» را به عنوان رییس جدید انتخاب کردند. رئیسی نیز «حسن وحدتی شبیری» را به عنوان قائم مقام خودش در این دانشگاه برگزید.
«دانشگاه علوم اسلامی رضوی» به طور معمول، بهمن ماه هر سال فراخوان ثبت نام داوطلبان را منتشر و در اردیبهشت ماه سال بعد امتحان ورودی خود را مستقل از آزمون سراسری وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری در شهرهای مختلف ایران برگزار می‌کند.
سپس پذیرفته شدگان در مرحله اول به صورت چند برابر ظرفیت دعوت به مصاحبه علمی و عقیدتی می‌شوند. پس از قبولی در این مرحله، تحقیقات میدانی و محلی شروع و بعد از گذشتن از این فیلترها، داوطلب جذب دانشگاه می‌شود.
در این دانشگاه تاکنون دانشجویانی از چین، بوسنی وهرزگوین، پاکستان، بحرین، عربستان، اوگاندا، افغانستان، آذربایجان، تاجیکستان و سوریه تحصیل کرده‌اند.
جذب دانشجوی غیر ایرانی در این دانشگاه با هدف نشر اهداف جمهوری اسلامی و مذهب تشیع در کشورهای دیگر بوده است. مؤسس شبکه تلویزیونی «صدای چین» که با هدف تبلیغ اسلام راه‌اندازی شده است، دانش‌آموخته این دانشگاه است.
این دانشگاه در سال ۱۳۹۳بیش از هزار دانشجو جذب کرد که ۱۰ نفر از این دانشجویان تبعه خارجی بودند. اما در سال تحصیلی ۹۴-۹۳، اقدام به اخراج یک دانشجو کرد و شمار دانشجویان مشروطی آن به ۲۰ نفر رسید.
سرانه آموزشی هر دانشجو در این دانشگاه در این دوره تحصیلی، ۷۶ میلیون ریال بوده است.
- دانشگاه بین‌المللی امام رضا
«دانشگاه بین‌المللی امام رضا» با مجوز «شورای عالی انقلاب فرهنگی»، در سال ۱۳۷۸ تاسیس و هدف آن، «تربیت مدیران، اندیشمندان و كارآفرینان مؤمن و متخلق به اخلاق كریمه اسلامی» معرفی شد.
این دانشگاه دو مجموعه مستقل دانشگاهی زنان و مردان، ۷۰ عضو هیات علمی، بیش از ۴۰۰ نفر استاد مدعو، نزدیک به ۶۰ رشته دانشگاهی در مقاطع كارشناسی و كارشناسی ارشد و حدود شش هزار دانشجو دارد.
مدیریت این دانشگاه در سال تحصیلی ۹۴- ۹۳ حدود ۷۰ دانشجو را اخراج کرد و شمار دانشجویان مشروطی آن در این دوره تحصیلی به ۹۳۱ دانشجو رسید که یک‌ششم جمعیت دانشجویان این دانشگاه بود.
در این دوره تحصیلی همچنین برای ۴.۵ درصد دانشجویان دانشگاه امام رضا حکم انضباطی صادر شده است که علت هیچ یک از آن ها مشخص نیست.
میانگین نمره های دانشجویان دوره کارشناسی این دانشگاه در این دوره تحصیلی، بالای ۱۴ و در مقطع کارشناسی ارشد، بالای ۱۶ بوده است.
بودجه پژوهشی دانشگاه در سال تحصیلی ۹۴- ۹۳، رقمی معادل پنج میلیارد تومان اعلام شده است.
- بنیاد فرهنگی رضوی
«بنیاد فرهنگی رضوی» سال ۱۳۶۵ با هدف پرورش استعدادهای برتر و تربیت نیروهای متخصص و متعهد و هم چنین فراهم کردن شرایط برابر برای محرومان جامعه در عرصه فراگیری علوم و فنون تشكیل شد.
این بنیاد در ۱۷ واحد آموزشی، بیش از شش هزار دانش آموز در مقاطع مختلف را تحت پوشش دارد و تعداد ۵۳۹ نفر به عنوان كادر آموزشی به تدریس برای دانش آموزان در مقاطع پیش دبستانی، دوره های اول و دوم ابتدایی، دوره های اول و دوم متوسطه، پژوهش‌سرا و کانون زبان می پردازند.
دوره پیش‌دبستانی
- پیش‌دبستانی امام‌رضا؛ واحد ۱۳:
«مرکز آموزش‌های قرآنی و پیش دبستانی امام رضا» با مساحتی حدود ۹۵۵ متر مربع و زیربنای ۸۶۰ متر مربع در سال ۱۳۸۶ راه‌اندازی شد.
این واحد آموزشی ۲۵۰ نوآموز و ۲۱ کادر آموزشی و هشت کلاس مجهز به لپ تاپ، دیتاپروژکتور، برد هوشمند و سیستم صوتی دارد.
ابتدایی دوره اول:
- دبستان پسرانه امام رضا؛ دوره اول، واحد ۱۶
«دبستان امام رضا» واحد ۱۶، سال ۱۳۹۴ به مساحت چهار هزار و ۵۰۰ متر مربع و زیر بنای ۱۸۰۰ متر تأسیس شده و در حال حاضر با تعداد ۱۴ کلاس درس و بیش از ۴۰ کادر آموزشی، مشغول به فعالیت است. کلیه کلاس‌های این آموزشگاه مجهز به سیستم هوشمند شامل دیتا، بردهای هوشمند و نرمافزارهای آموزشی هستند.
- دبستان دخترانه امام رضا؛ دوره اول، واحد ۱۷
«دبستان دخترانه امام رضا» متشکل از دوره اول (پایه‌های اول تا سوم)و دوره دوم (پایه‌های چهارم تا ششم)، با ۸۲۲ دانش آموز و ۷۰ نیروی انسانی مشغول فعالیت است.
دبستان دخترانه امام رضا، واحد ۵ (دوره اول و دوم) سال ۱۳۷۳ تاسیس شد. در سال تحصیلی ۱۳۹۴، مدرسه را به دو واحد مجزا تقسیم کردند و از آن زمان، دوره اول واحد ۱۷ با ۴۳۵ دانش آموز و دوره دوم واحد ۵ با ۳۸۷ دانش آموز در حال فعالیت است.
- دبستان پسرانه امام رضا؛ واحد ۸
این دبستان سال ١٣٧٤ در زمینی به مساحت تقریبی پنج هزار متر مربع با زیر بنای تقریبی دو هزار و٥٠٠ متر مربع، در سه طبقه آغاز به کار کرد. هدف از تاسیس این مدرسه، تحت پوشش قرار دادن دانش آموزان مستعد منطقه محروم اعلام شد.
ابتدایی دوره دوم:
دبستان پسرانه امام رضا؛ دوره دوم
- این دبستان سال ۱۳۶۸ با مساحت ۹ هزار متر مربع و زیر بنای سه هزار و ۶۰۰ متر مربع تاسیس شده است. هدف از تاسیس «دبستان پسرانه امام رضا» را این گونه ذکر کرده اند:«تربیت انسان‌هایی بر اساس فرهنگ متعالی اسلام و تربیت آینده سازان ایران اسلامی متناسب با ارزش های انقلاب.»
- دبستان دخترانه امام رضا؛ دوره دوم
- دبستان پسرانه امام رضا
متوسطه دوره اول:
- دبیرستان متوسطه اول پسرانه امام رضا؛ واحد ۱۵
«دبیرستان امام رضا» دوم متوسطه سال ۱۳۸۱ به مساحت دو هزار و ۷۰۰ مترمربع درشهرستان چناران به بهره برداری رسید. دبیرستان دوره اول متوسطه این مجتمع آموزشی هم در سال ۱۳۹۴ مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.
شهریه تحصیل در این مدارس، رقمی معادل یک میلیون تا دو میلیون و ۱۰۰هزار تومان است.
- دبیرستان متوسط اول دخترانه امام رضا؛ واحد ۶
این دبیرستان سال ۱۳۷۳ در زمینی به مساحت شش هزار و ۲۰۰ مترمربع تاسیس شده و دارای امکاناتی نظیر کارگاه رایانه، کتاب خانه‌های علمی – تخصصی، آموزشگاه‌های مجهز تخصصی (فیزیک، شیمی و زیست) و کلاس‌های هوشمند است.
- دبیرستان متوسطه اول دخترانه امام رضا؛ واحد ۱۲
این مجموعه آموزشی با سه هزار و ۳۱۵ مترمربع، در دو طبقه با زیربنای یک هزار و ۵۶۵ مترمربع شامل ۹ کلاس درس، دفاتر، کارگاه حرفه و فن، پژوهش سرای دانش آموزی، نمازخانه و اتاق مشاوره در سال ۱۳۸۳ مورد بهره برداری قرار گرفت.
- دبیرستان متوسطه اول پسرانه امام رضا؛ واحد ۳
این دبیرستان سال ۱۳۶۹ در زمینی به مساحت هفت هزار مترمربع تاسیس شد. این آموزشگاه دارای امکاناتی نظیر کارگاه‌های مجهز به رایانه، کتابخانههای علمی – تخصصی با هزاران جلد کتاب، آموزشگاه‌های علمی و تخصصی زبان، آموزشگاه‌های مجهز تخصصی(فیزیک، شیمی و زیست) و... است.
- دبیرستان متوسطه اول پسرانه امام رضا؛ واحد ۹
این دبیرستان نهمین واحد آموزشی فرهنگی «امام رضا» است که سال ۱۳۷۶ در منطقه «خواجه ربیع» افتتاح شد.
این آموزشگاه در سال تحصیلی ۷۷-۷۶ با پنج کلاس در پایه اول و یک کلاس در پایه دوم و تعداد ۱۷۹ دانش آموز شروع به کار کرد و درسال تحصیلی ۹۷-۹۶ با هفت کلاس در پایه هفتم و چهار کلاس در پایه‌های هشتم و نهم و با ۴۶۳ دانش آموز در حال فعالیت است.
متوسطه دوره دوم:
- دبیرستان متوسطه دوم دخترانه امام رضا؛ واحد ۱
این مدرسه در سال ۱۳۶۸ با مساحت ۵۲۰ متر مربع تأسیس شد و در حال حاضر با بیش از ۸۰ کادر و ۲۰ کلاس، مشغول به فعالیت است.
- دبیرستان متوسطه دوم دخترانه امام رضا؛ واحد ۷
این دبیرستان دخترانه از سال ۱۳۷۴ با سه رشته ریاضی، تجربی و انسانی با هدف پرورش «دانش آموزان دین‌دار و ولایت مدار» شروع به کار کرد.
- دبیرستان متوسطه دوم پسرانه امام رضا؛ واحد ۱۱
این دبیرستان سال ۱۳۸۱ با مساحت دو هزار و ۷۰۰ متر مربع درشهرستان چناران به بهره برداری رسید. دبیرستان دوره اول متوسط واحد ۱۵ این مجتمع آموزشی نیز در سال ۱۳۹۵ مورد بهره برداری قرار گرفت.
- دبیرستان متوسطه دوم پسرانه امام رضا - واحد ۴
مرکز پیش دانشگاهی امام رضا فعالیت آموزشی خود را در سال تحصیلی ۱۳۶۹ به صورت دبیرستان غیرانتفاعی و آموزشگاه علمی آزاد آغاز کرد و در سال تحصیلی ۷۸-۷۷ نیز اجازه تاسیس پیش دانشگاهی گرفت.
موسس آموزشگاه، آستان قدس رضوی است که تحت سرپرستی بنیاد فرهنگی رضوی، در کنار سایر واحدهای آموزشی دیگر این بنیاد اداره می‌شود. به لحاظ سازمانی، این آموزشگاه تحت پوشش مدیریت ناحیه چهار آموزش و پرورش مشهد قرار دارد.
- دبیرستان متوسطه دوم پسرانه امام رضا؛ واحد ۱۰
سال تاسیس این آموزشگاه، مهرماه ۱۳۷۸ است. آغاز فعالیت این دبیرستان با هشت کلاس بود و در سال‌های اخیر با بیش از ۴۰۰ دانش آموز به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
- دبیرستان پسرانه علوم و معارف اسلامی امام رضا؛ ۱۰
این واحد آموزشی، مجهزترین دبیرستان پسرانه علوم و معارف اسلامی موسسه آموزشی امام رضا در ایران است. این دبیرستان با هشت هزار مترمربع زیربنا، در منطقه «فرامرز عباسی» مشهد احداث شده است.
- پژوهش‌سرای امام رضا
بنیاد فرهنگی رضوی این پژوهش‌سرا را سال ۱۳۸۷ در منطقه محروم خواجه ربیع تاسیس کرد. مهم ترین اهداف «پژوهش‌سرای امام رضا» چنین اعلام شده است:
- توسعه روحیه تحقیق و پژوهش بین دانش آموزان
گسترش مباحث تفکر خلاق، تعمیق مباحث دینی و علمی مبتنی بر سیره رضوی
حمایت و پشتیبانی علمی و مادی از طرح‌ها و پژوهش‌های دانش آموزی جهت ارایه به جشنواره‌های ملی و بین المللی از قبیل جشنواره نوجوان و جوان خوارزمی و جشنواره جابربن حیان.
- موسسه فرهنگی قدس
«موسسه فرهنگی قدس» با هدف انجام فعالیت های فرهنگی و «اعتلای سطح بینش عقیدتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مسلمانان»، اقدام به انتشار روزنامه «قدس»، مجله «زائر» و هفته نامه «قدس عربی» کرده است.
روزنامه قدس با چاپ همزمان در تهران و مشهد با عنوان روزنامه‌ای سراسری، دارای ۸۵ نمایندگی در سطح كشور است.
موسسه فرهنگی قدس سال ۱۳۹۳ بیش از ۱۷۷ هزار پیامك برای بیش از ۱۰ هزار نفر از مشتركین خود ارسال کرد كه این تعداد پیامك نسبت به سال ۱۳۹۰، افزایش هشت برابری را نشان می‌دهد.
این موسسه سال ۱۳۹۳ حدود ۵۸ درصد از هزینه‌های خود را توانسته بود از طریق فروش روزنامه و از سایر منابع درآمدی خود تامین کند و مابقی را از محل یارانه اختصاص یافته تامین کرده است.
- سازمان کتابخانهها موزه‌ها و مركز اسناد
«سازمان کتابخانهها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی» علاوه بر کتابخانه مرکزی، دارای ۱۹ کتابخانه در سطح شهر مشهد، ۱۲ کتابخانه در سطح کشور، یک کتابخانه در هندوستان و ۱۰ کتابخانه تخصصی در حوزه حرم امام رضا است که به حدود نیم میلیون نفر خدمات مطالعاتی و پژوهشی ارایه می‌کند.
برخی از اسناد نگهداری شده در این موسسه، بیش از یک میلیارد تومان ارزش‌گذاری شده اند.
کتابخانههای وابسته به این سازمان در مشهد و سایر شهرهای ایران به این شرح است:
کتابخانههای وابسته درون شهری مشهد
کتابخانه آیت الله حاج شیخ مجتبی قزوینی
کتابخانه مجتمع فرهنگی و هنری امام خمینی
کتابخانه آیت الله حاج شیخ عباس تربتی
کتابخانه آیت الله حاج شیخ هاشم قزوینی
کتابخانههای وابسته برون شهری
کتابخانه آیت الله جلیلی در کرمانشاه
کتابخانه آیت الله محمد تقی بروجردی در بروجرد
کتابخانه راجه محمودآباد در هندوستان
کتابخانه علامه شیخ شوشتری در شوشتر
کتابخانه آیت الله سید محمدتقی حکیم در تهران
کتابخانه مسجد امام رضا - روستای روشناوند در گناباد
کتابخانه امام علی بن موسی الرضا در امین شهر انار
کتابخانه شهید آیت الله مدرس در کاشمر
فرهنگسرای حضرت حسین بن موسی الکاظم در طبس
مجتمع فرهنگی و کتابخانه جوادالائمه در رفسنجان
کتابخانه امام رضا در محمدآباد طبس
مجتمع فرهنگی و کتابخانه امام رضا در سرخس
مجتمع فرهنگی و کتابخانه امام رضا در قوچان
مجتمع فرهنگی و کتابخانه امام رضا در درگز
کتابخانه امام رضا در تربت حیدریه
- موزه‌های آستان قدس رضوی
مجموعه موزه‌های آستان قدس رضوی از بزرگ ترین و غنی‌ترین موزه‌های ایران محسوب می‌شود. در حال حاضر آستان قدس رضوی دارای موزه‌ها و گنجینه‌های متعددی است. نخستین موزه در آستان قدس رضوی، در سال ۱۳۲۴ هجری شمسی، در ساختمانی به مساحت یک هزار و ۲۴ متر مربع بنا شد. این موزه به مدت ۴۰ سال تنها موزه آستان قدس رضوی بود و پس از انقلاب ۱۳۵۷ ، چندین بار دچار تغییر و دگرگونی شد.
در حال حاضر سازمان کتابخانهها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در زیر مجموعه معاونت امور موزه‌ها، دارای سه اداره حفاظت و مرمت آثار فرهنگی، پژوهش و معرفی اشیا و گنجینه‌های آستان قدس رضوی است.
موزه‌ها، گنجینه‌ها و تالار‌های آستان قدس رضوی به این شرح هستند:
- موسسه کتابخانه و موزه ملک
کتابخانه و «موزه ملی ملک» از سوی «حاج حسین آقا ملک»، وقف بر آستان قدس رضوی شده و یکی از مؤسسات تابع آن است. این مؤسسه در چارچوب وقف نامه خود و نیز با در نظر داشتن اهداف و برنامه های فرهنگی آستان قدس رضوی فعالیت می‌کند.
کتابخانه ملی ملک با داشتن ۱۹ هزار عنوان نسخه خطی نادر و نفیس، یکی از شش گنجینه بزرگ نسخ خطی ایران به شمار می رود.
چهار کتابخانه دیگر عبارتند از: کتابخانه ملی، کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران.
کتابخانه ملک دارای حدود ۱۰۰ هزار کتاب چاپی، سه هزار و ۵۶۸ کتاب چاپ سنگی و ۵۴۸ عنوان نشریه ادواری در شش هزار مجلد است. بخش قابل توجهی از کتاب‌های چاپی در این کتاب خانه، متعلق به پیش از سال ۱۳۲۰ خورشیدی هستند و در زمره نخستین کتاب‌های چاپی ایران قرار می‌گیرند. کتابخانه ملک پیوسته با خرید کتاب‌های خطی و چاپی از محل عواید موقوفات ملک، غنی‌تر می‌شود.
موزه ملی ملک از شش مجموعه تشکیل شده است:
۱- مجموعه سکه: شامل بیش از ۱۰ هزار قطعه سکه و مدال ایرانی از سده ششم پیش از میلاد تا دوران پهلوی و نیز سکه هایی از یونان، جانشینان اسکندر، امپراتوری بیزانس، خلفای اسلامی و امپراتوری عثمانی.
۲- مجموعه آثار هنری: شامل تابلوهای نقاشی هنرمندان به نام ایرانی مانند «کمال الملک غفاری»، «لطفعلی صورتگر»، «هادی خان تجویدی» و برخی نقاشان اروپایی و لوستر و مبلمان.
۳- مجموعه هنر لاکی: شامل ۸۶ قطعه قلمدان، قاب آیینه و سرچسب‌دان که با نقاشی لاکی آراسته شده‌اند و برخی از آن ها حدود ۳۰۰ سال قدمت دارند.
۴- مجموعه تمبر: شامل بیش از ۱۰۰ هزار قطعه تمبر از نخستین تمبرهای منتشر شده در ایران و جهان تا زمان حاضر.
۵- مجموعه فرش:شامل ۴۴ تخته قالی و قالیچه از نقاط مختلف ایران که به وسیله زبده ترین بافندگان دو سده اخیر بافته شده‌اند.
۶- مجموعه بانو ملک: شامل تابلوهای نقاشی قاجاری، نسخه‌های خطی، قلمدان، سرقلیان و آثار لاکی که تعدادشان به ۴۷ اثر می‌رسد.
۷- مجموعه آثار خوشنویسی: شامل آثاری از بزرگ‌ترین و نامدارترین خوشنویسان ایران و اسلام مانند «یاقوت مستعصمی»، «علیرضا عباسی»، «میرعماد»، «احمد نیریزی» و...
- مؤسسه آفرینش‌های هنری
هدف از تاسیس «مركز آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی» در سال ۱۳۶۹ و گسترش دایره عملكرد و ارتقای سازمانی آن به «موسسه آفرینش های هنری» از سال ۱۳۷۶، بهره گیری از انواع هنرها در تبیین و انعكاس معارف اهل بیت اعلام شده است.
اعضای هیات مدیره این موسسه را محافظه‌کارانی هم‌چون «وحید جلیلی» به عنوان رییس هیات مدیره و «جواد آرین منش» به عنوان عضو هیات مدیره تشکیل داده‌اند.
موسسه‌ها و مراکزی که زیرمجموعه این موسسه فعالیت می‌کنند نیز به این شرح هستند:
۱- نگارخانه رضوان
نگارخانه رضوان سال ۱۳۸۱، از سوی آستان قدس رضوی با مساحت کلی ۴۵۰ متر مربع، شامل ۲۲۰ متر مربع فضای نمایشگاهی، ۱۶۰ مترمربع فضای باز و ۷۰ متر مربع فضای اداری و اتاق راه‌اندازی شده است.
۲- مکتب هنر رضوان
این مجموعه به عنوان مرکز آموزش تخصصی هنرهای ایرانی–اسلامی، از سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را آغاز کرد.
مکتب هنر رضوان علاوه بر اهتمام به هنرهای سنتی به کار رفته در معماری و آرایه‌های حرم رضوی، در برنامه های آموزشی خود توجه ویژه‌ای به هنرهای از یاد رفته و در حال فراموشی دارد.
علاوه براین، مکتب هنر رضوان عهده دار امور اجرایی و دبیرخانه دوسالانه های کشوری« تذهیب های قرآنی» و «تصویرگری نیایش» نیز هست.
۳- مجتمع فرهنگی هنری امام خمینی
این مجموعه در سال ۱۳۷۹ با هدف خدمت رسانی به مناطق محروم در منطقه خواجه ربیع مشهد به بهره برداری رسید. فعالیت های عمده مجتمع فرهنگی هنری امام خمینی به دو بخش آموزشی و فرهنگی– هنری تقسیم می‌شود.
- مؤسسه خدمات مشاورهای، جوانان و پژوهش‌های اجتماعی
«موسسه خدمات مشاورهای، جوانان و پژوهش‌های اجتماعی» در سال ۱۳۷۶ با هدف ارایه خدمات مشاورهای، فعالیت های فرهنگی-تربیتی ویژه جوانان و انجام پژوهش‌های اجتماعی آغاز به کار کرد.
فعالیت‌های این موسسه در سه حوزه خدمات مشاورهای، امور جوانان و پژوهش‌های اجتماعی طبقه‌بندی می‌شوند.
این موسسه در حال حاضر بیش از ۴۷۰ تشكل در استان خراسان رضوی را تحت پوشش حمایت‌های برنامه‌ای، آموزشی و مالی دارد که این تعداد، ۲۳ درصد تشكل‌های استان را شامل می‌شود. این موسسه هفت نشریه نیز در حوزه جوانان منتشر می‌کند.
- مؤسسه به نشر
«به نشر» از انتشارات آستان قدس رضوی، فعالیت‌های انتشاراتی خود را در سال ۱۳۶۲ آغاز کرد. هدف از تاسیس آن، «گسترش فرهنگ اصیل اسلامی»، «ترویج و نشر معارف رضوی» با چاپ و انتشار آثاری در موضوعات علوم و معارف اسلامی و قرآنی و علوم بشری در راستای اهداف سند چشم انداز آستان قدس رضوی عنوان شده است.
به نشر در طول سه دهه فعالیت خود، افزون بر ۳۰ میلیون نسخه کتاب چاپ کرده که بخش زیادی از آن ها با موضوعات مذهبی است.
انتشارات آستان قدس رضوی به عنوان بزرگ ترین ناشر شرق کشور شناخته می‌شود که در حال حاضر دارای ۱۸ فروشگاه کتاب و محصولات فرهنگی در مشهد، تهران و سایر شهرهای ایران است.
یکی اهداف اساسی به‌نشر، تأسیس فروشگاه‌های کتاب و محصولات فرهنگی و به دست گرفتن بخشی از شبکه توزیع کتاب در سطح کشور بوده است.
- مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی
مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی در سال ۱۳۶۲ فعالیت خود را آغاز کرد. واحد چاپ (افست) این موسسه سال ۱۳۶۴ با خرید دستگاه‌های لیتوگرافی، چاپ صحافی و دیگر ماشین‌آلات چاپ راه‌اندازی شد. واحد چاپ صنعتی آن هم پس از تکمیل واحد چاپ افست،در سال ۱۳۷۶ با خرید و نصب دو دستگاه ماشین پیشرفته چاپ «فلکسو»، راه افتاد و این مؤسسه به این نوع چاپ جدید و پرکاربرد مجهز شد.
از جمله مهم‌ترین فعالیت‌های این مرکز می‌توان به مواردی چون تجهیز کتابخانههای تخصصی و کارگاه‌های آموزشی، افزایش شاخص کمّی و کیفی تولیدات، چاپ و نشر بیش از سه میلیون نسخه کتاب در سال، تولید میلیون‌ها جلد کتاب در حوزه‌های مختلف از ابتدای تأسیس تاکنون اشاره کرد.
تأسیس مرکز بین‌المللی چاپ و نشر قرآن کریم به عنوان بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین مرکز چاپ قرآن و کتب دینی خاورمیانه با توانایی چاپ و صحافی بیش از پنج میلیون نسخه قرآن در سال و راه‌اندازی رشته‌های چاپ و نشر در مقطع کارشناسی ارشد با همکاری دانشگاه امام رضا برای نخستین‌بار بار در کشور، از دیگر فعالیت‌های این موسسه است که روی آن تبلیغ می شود.
مرکز بین‌المللی چاپ و نشر قرآن کریم زیرنظر موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی فعالیت می کنئ و ظرفیت چاپ سالانه ۱۰ میلیون نسخه قرآن نفیس را دارد.
- موسسه تربیت بدنی
مؤسسه تربیت بدنی آستان قدس رضوی در حال حاضر بیش از ۲۹۰ هزار متر مربع فضای ورزشی دارد. این موسسه دارای ۱۲ هیات ورزشی فعال به نام‌های هیات باستانی، کشتی، جودو، کاراته، کونگ فو، تکواندو، ژیمناستیک، بسکتبال، والیبال، شنا، تنیس و فوتبال است.
روزانه بیش از پنج هزار نفر از امکانات ورزشی و خدمات این موسسه در حوزه ورزش استفاده می‌کنند.
«استادیوم ورزشی امام رضا» زیرمجموعه این موسسه است که با بودجه آستان قدس رضوی در مشهد ساخته شده است. از این استادیوم به عنوان مجهزترین ورزشگاه کشور نام برده می‌شود.
- معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی
این معاونت با مطالعه و سنجش نیازهای فرهنگی زائران، در قالب مجموعه‌ای متشکل از چهار مدیریت و هشت ادارۀ عملیاتی، از سال ۱۳۹۱ فعالیت خود را آغاز کرده است. برگزاری انواع مراسم مذهبی در حرم رضوی، نظیر نماز جماعت، دعا و زیارت، پرداختن به امور فرهنگی کاروان‌ها و واحدهای زیارتی، پاسخ گویی به سؤالات شرعی، تشکیل محافل قرآنی، رسیدگی به امور زائران غیرایرانی، اهدای انواع محصولات فرهنگی، برگــــزاری جلسات سخنرانی و همایش های تخصصیِ فرهنگــــی و توجه به کــارکـــردهای رسانه‌های صوتی‌‌‌تصویری و فضای مجازی از مهم ترین ماموریت‌های این معاونت است.
در سند چشم انداز ۲۰ سالۀ آستان قدس رضوی، معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی، عالی‌ترین مرکز تبلیغی برای اشاعۀ سنت و سیرۀ رضوی تعریف شده است.
ساختار این معاونت به این شرح است:
- مدیریت تبلیغات اسلامی
- مدیریت فرهنگی آستان قدس رضوی
- مدیریت زائران غیر ایرانی
- مدیریت پژوهش و برنامه‌ریزی
این چهار اداره در مجموع ماموریت تولید کتاب، فیلم‌برداری و مستندنگاری از برنامه‌های حرم امام رضا، خلق آثاری جدید و خلاقانه، تولیدات فرهنگی ویژه کودکان و برگزاری مسابقات را برعهده دارند.
راهنمای زائر، اطلاع‌رسانی محیطی، اداره مرکز و عرضه محصولات دیجیتال، اداره مرکز کنترل و مونتاژ زندۀ تصویر حرم، ارتباط با رسانه‌ها و پخش اینترنتی برنامه‌های حرم از دیگر ماموریت‌های این ادارات است.
جشنواره‌ها و فعالیت‌ها
این نهاد‌ها و مراکز فرهنگی و آموزشی آستان قدس رضوی در طول سال ها فعالیت‌های متعدد خرد و کلانی دارند که امکان بررسی هر یک از آن ها مجال و دفتر دیگری می‌طلبد. اما این آستان چند فعالیت عمده فرهنگی، آموزشی و تربیتی دارد که خلاصه فعالیت‌های آن ها به این شرح است:
جایزه جهانی گوهرشاد
در راستای اجرای بند چهار حکم «علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی به تولیت آستان قدس رضوی و به منظور «جریان سازی فرهنگی درباره نیکوکاری و مطالبه‌گری از غرب با محوریت زنان»، طرح برگزاری جشنواره و اعطای «جایزه جهانی گوهرشاد» تدوین شده است.
هدف از برگزاری این جشنواره، «تجلیل از بانوان فرهیخته و نیکوکار در سراسر جهان» اعلام شده است و هر سال به هشت نفر زن نیکوکار که در داخل و خارج کشور اقدامات چشمگیری داشته‌اند، جایزه جهانی «گوهرشاد» اهدا می شود.
نخستین مراسم این جشنواره، دهم شهريور ماه سال ۱۳۹۵ در مشهد برگزار شد و تاکنون سه دوره از آن نیز برگزار شده است.
نام و مشخصات ۲۴ زنی که این جایزه را دریافت کرده‌اند را می‌توانید این جا ببینید.
سبک زندگی رضوی
«سبک زندگی رضوی» در واقع تلاشی از سوی آستان قدس رضوی برای معرفی شیوه زندگی امام رضا به عنوان «بهترین الگو برای زندگی امروز» است.
برای معرفی این سبک زندگی، سایتی راه‌انداری شده که زندگی امام هشتم شیعیان را توضیح داده است و موضوعات اعتقادی و اخلاقی را در دو بخش «معنای زندگی» و «برنامه زندگی» ارایه می‌کند.
مطالب مرتبط:
آستان قدس رضوی؛ در این گزارش چه می‌خوانید؟
شرکت‌ها و فعالیت‌های اقتصادی آستان قدس رضوی-فصل اول
تشکبلات موقوفات و رقبه‌ها آستان قدس رضوی-فصل دوم
موسسه‌های اجتماعی، پزشکی و آموزشی آستان قدس رضوی-فصل چهارم
آستان قدس رضوی در دوران ابراهیم رئيسی- فصل پنجم
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر