در اقدامی کم سابقه، یک نهاد تخصصی سازمان ملل متحد در حفظ محیط زیست جهانی از بازداشت هشت متخصص این رشته در جمهوری اسلامی ایران و دسترسی نداشتن آن‌ها به وکیل به شدت ابراز نگرانی کرده است.
«برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد»(UNEP) در بیانیه خود که از مقر آن در نایروبی، پایتخت کنیا منتشر شده، اعلام است کماکان از بازداشت این افراد نگران است و این موضوع را با مقام‌های جمهوری اسلامی ایران هم در میان گذاشته است.
در این بیانیه آمده این سازمان گزارش‌هایی اخیرا دریافت کرده حاکی از آن که ممکن است این افراد به وکیل و مشاوره قانونی کافی دسترسی نداشته باشند:«این عمیقا نگران کننده است.»
بازداشت شدگان، «مراد طاهباز»، «سام رجبی»، «امیرحسین خالقی»، «هومن جوکار»، «سپیده کاشانی»، «نیلوفر بیانی»، «طاهر قدیریان» و «عبدالرضا کوهپایه»، متخصصان شناخته شده محیط زیست هستند که بهمن ماه ۱۳۹۶به اتهام «جاسوسی» دستگیر شدند. «کاووس سیدامامی» نیز یکی از بازداشت شده‌ها بود که مدت کوتاهی پس از دستگیری، در زندان «اوین» تهران درگذشت.
مقام‌های امنیتی و قضایی می‌گویند که او با دیدن اسناد سازمان اطلاعات سپاه پاسداران در پرونده‌اش «خودکشی» کرده است اما خانواده او این ارزیابی و دفن فوری جسد او را «مشکوک» خوانده‌اند. گزارش‌گر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران با استناد به مرگ سیدامامی در زندان اوین، از افزایش مرگ افراد در زندانهای ایران ابراز نگرانی کرده است. جمهوری اسلامی ایران همسر کاووس سیدامامی را برای پیوستن به فرزندانش در خارج از کشور ممنوعالخروج کرده است.
اتهام چهار نفر از بازداشت شده‌ها از زمان دستگیری به «فساد فیالارض» تغییر کرده است که در صورت تایید نهایی در دادگاه، مطابق «قانون مجازات اسلامی»، مجازاتی بین اعدام یا چند ماه زندان و جریمه نقدی در پی دارد.
یکی از بازداشتشدهها هم به «اقدام علیه امنیت ملی» متهم شده است. مقام‌های امنیتی و قضایی با وجود مقررات موجود، اتهام دستگیرشده‌ها را به طور دقیق اعلام نکرده‌اند و آن چه تاکنون منتشر شده، حاصل اظهارنظرهای پراکنده مقام‌های قضایی و گزارش‌های غیررسمی است.
سازمان حفاظت از محیط زیست ایران گفته است که این افراد را میشناخته و چون سندی مبنی بر متهم بودن آن‌ها وجود ندارد، باید آزاد شوند. وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران هم گفته که مرجع تشخیص فعالیت جاسوسی است اما به اعتقاد این نهاد، فعالیت بازداشت شدگان مصداق جاسوسی نبوده است. سازمان اطلاعات سپاه پاسداران هر دو این ارزیابیها را رد کرده و به بازداشت این هشت نفر طی یک سال گذشته ادامه داده است.
با ادامه استیصال خانواده افراد بازداشت شده و مرگ یکی از آن‌ها در زندان، خانواده آن‌ها از دفتر آیت‌الله «علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی هم کمک خواستند. پیشتر دفتر رهبر ایران در پرونده یک قاری قرآن که در برنامه‌های رسمی دفتر آیت الله خامنه‌ای حاضر میشد و به اتهام آزار جنسی کودکانی که به آن‌ها قرآن آموزش میداد در معرض مجازات بود، دخالت کرده بود.
خانواده فعالان محیط زیستی بازداشت شده به علی خامنه‌ای نوشته بودند که از صمیم قلب اطمینان دارند بستگان‌شان همواره در چارچوب قانون، بی‌مزد و منت، جوانی خود را نثار حفاظت از طبیعت ایران کرده‌اند و مرتکب کوچک‌ترین اشتباهی نشده‌اند؛ تا چه رسد به این اتهامات سنگین و باورنکردنی. اما دفتر رهبر ایران اعلام کرد که دخالتی در موضوع بازداشت این افراد نخواهد کرد.
دادگاه این افراد از دهم بهمن در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب به ریاست «ابوالقاسم صلواتی» آغاز شده است. اتحادیه اروپا ابوالقاسم صلواتی را به دلیل احکامی که صادر کرده، ناقض حقوق بشر خوانده و با دستور به توقیف داراییهای احتمالی او در کشورهای عضو اتحادیه، وی را تحریم کرده است.
قاضی صلواتی به صدور احکام سنگین همچون صدور فراوان حکم اعدام در ایران شهرت دارد. این وضع در شرایطی که بازداشت شده‌ها به وکلای خود دسترسی ندارند و قوه قضاییه فقط وکیل مورد اعتماد خود را به دادگاه راه داده، نگرانی درباره سرنوشت این افراد را بیشتر کرده است. یکی از وکلای مورد اعتماد قوه قضاییه که وکالت این افراد را قبول کرده، گفته است فقط در حد احوال‌پرسی توانسته با بازداشت شده‌ها گفتوگو کند.
حالا برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد که ایران هم در آن عضویت دارد، با ابراز نگرانی عمیق درباره این پرونده، اعلام کرده است: «می‌دانیم که ایرانیها چهقدر برای میراث طبیعی خود ارزش قائل هستند و از دولت ایران میخواهیم از حقوق تمام خدمتگزارانی که زندگی خود را وقف محیط زیست منحصر به فرد کشورشان کرده‌اند، بر اساس آنچه در قوانین و قانون اساسی ایران تضمین شده است، حمایت کنند.»
متخصصان بازداشت شده محیط زیست ماهها بدون تفهیم اتهام در بازداشت موقت و وضعیت نامعلوم قرار داشتند، سپس اتهامات سنگینی به آن‌ها وارد شد بدون آن که به وکیل دسترسی داشته باشند. یکی از آن‌ها در زندان فوت کرد و پرونده آن‌ها در اختیار یک قاضی قرار دارد که کارنامه او با حسن شهرت همراه نیست. یک سال از این بازداشتها گذشته است و هنوز معلوم نیست که چه اتفاقی در شرف وقوع است. غیر از نقض قوانین جاری ایران، این نوع برخورد با فعالان محیط زیست بازداشت‌شده و خانوادههایشان از مصادیق بارز شکنجه محسوب می‌شود که همه حکومت‌های جهان از آن منع شدهاند.
برخی از گزارش‌های غیررسمی حاکی از آن هستند که اتحادیه اروپا بخشی از کمک‌های محیط زیستی خود به ایران را به دلیل وضعیتی که برای این گروه از متخصصان پیش آورده، تعلیق کرده است.
پیش از این، گزارش‌گر منصوب ویژه حقوق بشر سازمان ملل این وضعیت را نگران کننده خوانده و مجمع عمومی سازمان ملل هم قطع‌نامه نقض ساختاری حقوق بشر در ایران را تصویب کرده بود.
۲۶ عضو پارلمان اروپا هم به «حسن روحانی»، رییس جمهوری ایران نامه نوشته و از نقض جدی حقوق این افراد ابراز نگرانی کرده‌اند؛ موضوعی که ابتدا از سوی یک بخش بیاعتنای جمهوری اسلامی ایران به مقررات داخلی و قوانین جهانی شروع شد و با سکوت و ناتوانی دیگر بخشهای حکومت ایران تداوم یافت و آرام آرام در حال بدل شدن به یک مشکل تازه بین‌المللی برای جمهوری اسلامی ایران است که حتی پس از حل و فصل احتمالی پرونده، سابقه نامطلوب آن برای مقام‌های این کشور در اسناد بین‌المللی باقی میماند.
مطالب مرتبط:
دیشب در خانه کاووس سید امامی چه گذشت؟
اتهام افساد فی الارض علیه ۵ فعال محیط زیست با استناد به نامه ارتش
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر