آستان قدس رضوی در لغت به معنی بارگاه امام هشتم شیعیان است ولی در اصطلاح و به طور عموم به مجموعه حرم مطهر، دستگاهها، نهادها، ادارات فرهنگی، صنعتی، کشاورزی، درمانی و... گفته میشود که منتسب به حضرت رضا است.
بر همین اساس آستان قدس رضوی عنوان رسمی مجموعهای است که حرم رضوی، موقوفات و متعلقات آن را سرپرستی و مدیریت میکند.
سرپرستی و اداره این بارگاه در گذشته به عهده افرادی بود که به آنها «نقیب» گفته میشد و آنها از میان علویان و نقیبان ناحیه طوس انتخاب میشدند که علاوه بر منصب نقابت، منصب کلیدداری حرم را نیز برعهده داشتند.
پس از وقوع انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران اداره این تشکیلات از سوی روحالله خمینی در سال ۱۳۵۹ به عباس واعظ طبسی واگذار شد و پس از درگذشت واعظ طبسی، سال ۱۳۹۴ علی خامنهای طی حکمی ابراهیم رئیسی را به تولیت آستان قدس رضوی منصوب کرد.
این آستان در حال حاضر به واسطه ثروت نجومی که دارد به یکی از ثروتمندترین نهادهای مذهبی در ایران تبدیل شده و دارای تشکیلات بسیار عریض و طویلی است.
چارت تشکیلاتی آستان قدس رضوی به این شرح است که در این پروژه تحقیقی تلاش میشود مهمترین بخشهای آن به همراه فعالیت و وظایف هر یک از آنها توضیح داده شود.
تولیت
بالاترین مقام این آستان که از سوی علی خامنهای منصوب میشود را «تولیت» میگویند که در حال حاضر ابراهیم رئیسی آن را برعهده دارد.
هیات امناء
پس از مقام تولیت٬ بالاترین مرجع مدیریتی در چارت سازمانی آستان قدس رضوی «هیات امنا» قرار دارد که از مهدی عزیزیان به عنوان یکی از اعضای آن نام برده میشود.
شورای عالی فرهنگی
«شورای عالی فرهنگی» سومین ساختار مهم در چارت سازمانی آستان قدس رضوی است که مهمترین وظیفه این شورا سیاستگذاری در مجموعه فرهنگی آستان است.
این شورا سال ۱۳۷۸ تشکیل شده که تبیین خط مشیها و اولویتها با تأکید بر نظرات علی خامنهای، تدوین چشم انداز ۲۰ ساله آستان قدس رضوی، تشخیص نیازها و مناسبات جدید فرهنگی در کشور، جهان تشیع و جهان اسلام، از دیگر وظایف آن است.
این شورا ۱۱ عضو و یک دبیر دارد که هسته مرکزی، طراح، ایدهپرداز و راهبر فعالیتهای بخشهای مختلف فرهنگی در آستان قدس رضوی است.
دستکم ۱۲ تشکیلات مهم آستان قدس رضوی زیر مجموعه این شورا هستند که در بخش فعالیتهای فرهنگی به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
قائممقام
مرتضی بختیاری نیز هماکنون قائم مقام آستان قدس رضوی است که پیشتر مدیر کل دادگستری استان خراسان و فارس، رئیس سازمان زندانها، استاندار اصفهان در دولت اول محمود احمدینژاد بود.
قائممقام آستان قدس رضوی دارای یک گروه مشاوران بوده و «کمیسیون مشارکتها و عمران موقوفات» هم زیرنظر مستقیم وی قرار دارد و دو سازمان اقتصادی و فرهنگی آستان قدس نیز زیرنظر آن قرار دارند
«شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی» آستان قدس رضوی هم با این مقام رابطه مستقیمی دارد.
مدیریتها
در چارت سازمانی آستان قدس رضوی ۱۲ اداره و مرکز قرار دارد که تعدادی از آنها نیز دارای برخی زیرمجموعهها هستند.
مهمترین این مدیریتها به این شرح است:
- مدیریت دبیرخانه کل
- مدیریت دفتر مرکزی تهران
- مدیریت عمران اراضی حریم حرم حضرت رضا
- مدیریت سرمایه گذاری و مشارکتها
- خزانهداری کل
- مدیریت حسابرسی داخلی و امور مجامع
- مدیریت نذورات کل
- مدیریت نظارت، بازرسی ورسیدگی به شکایات
- مدیر کل حراست
- اداره کل روابط عمومی
- مرکز فناوری اطلاعات فضای مجازی
- مرکز امور بینالملل
معاونتها
در چارت سازمانی آستان قدس رضوی ۱۰ معاونت قرار دارد که هر یک از آنها نیز دارای زیرمجموعه هستند.
- معاونت توسعه مدیریت و پشتیبانی
معاونت اداری و پشتیبانی آستان قدس رضوی یکی از شش حوزه معاونتی است که تحت نظر قائم مقام تولیت آستان قدس رضوی فعالیت میکند و سال ۱۳۸۲ با تغییر عنوان از معاونت اداری – مالی به معاونت توسعه مدیریت و پشتیبانی تغییر نام داد.
زیرمجموعههای این معاونت به این شرح است: مدیریت ادار ی و مالی٬ مدیریت برنامه و بودجه٬ مدیریت توسعه و نوسازی اداری٬ مدیریت مرکز آموزش ضمن خدمت و مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات.
- معاونت تبلیغات اسلامی که زیرمجموعههای آن به این شرح است: مدیریت پژوهش و برنامهریزی٬ مدیریت فرهنگی٬ مدیریت تبلیغات اسلامی و مدیریت امور زائرین غیرایرانی.
- معاونت املاک و اراضی که زیرمجموعههای آن به این شرح است: مدیریت حفاظت واجرائیات موقوفات٬ مدیریت فنی و واگذاری٬ مدیریت املاک و اراضی (۱) مشهد٬ مدیریت املاک و اراضی(۲) مشهد٬ مدیریت املاک و اراضی شهرستانها و مدیریت املاک و اراضی سرخس.
- معاونت امکان متبرکه و امور زائرین که زیرمجموعههای آن به این شرح است: مدیریت امور رفاه زائرین٬ مدیریت امور خدمه٬ مدیریت امور انتظامات و تشریفات و مدیریت روشنایی و خدمات.
- معاونت فنی و عمران موقوفات که زیرمجموعههای آن به این شرح است: مدیریت تاسیسات و مدیریت ساختمان
- معاونت امور حقوقی و موقوفات که زیرمجموعههای آن به این شرح است: مدیریت امور حقوقی و مدیریت امور موقوفات
- معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی که زیر مجموعههای آن به این شرح است: مدیریت برنامه و بودجه٬ مدیریت برنامه ریزی و سرمایه انسانی و مدیریت توسعه و تحول اداری.
- معاونت علمی که زیر مجموعههای آن به این شرح است: بنیاد علم و فناوری و بنیاد سلامت رضوی
- معاونت امداد مستضعفان که زیر مجموعههای آن به این شرح است: مدیریت برنامه ریزی و نظارت٬ مدیریت امور زائران٬ مدیریت محرومیت زدائی و مدیریت امور هماهنگی استانها.
- معاونت ارتباطات و رسانه که مدیریت روابط عمومی تنها زیرمجموعه آن است.
برخی از این معاونتها و مدیریتها با تصمیم ابراهیم رئیسی به چارت سازمانی آستان قدس اضافه شدهاند و پیش از این در ساختار این تشکیلات حضور نداشته یا زیرمجموعه دیگر معاونتها بودند.
در این پروژه تحقیقاتی تلاش میشود مهمترین اهداف٬ برنامهها فعالیتهای آستان قدس رضوی در حوزههای اقتصادی٬ فرهنگی٬ اجتماعی و سلامت مورد مطالعه قرار بگیرد.
بررسی اخرین وضعیت املاک و اراضی آستان قدس و وقفها و نذورات این آستان از دیگر اهداق این پژوهش است.
دفاتر استانی
در پـی تأسـیس معاونـت امـداد مسـتضعفان آسـتان قـدس رضـوی در سـال ۱۳۹۵ در ا کثـر اسـتانهای کشـور دفاتـر نمایندگـی آسـتان قـدس رضـوی تشـکیل شـد.
ابتـدا ایـن دفاتـر نمایندگـی تنهـا بـه اسـتانهایی کـه دارای موقوفـات رضـوی بودنـد، منحصر میشـد، اما امروز بر اسـاس رویکرد جدید، این دفاتر در سراسـر کشـور رو به تاسیس هستند.
تـا پایـان سـال ۱۳۹۵، تقریبـا در ۹ اسـتان ایـام، خوزسـتان، البـرز، بوشـهر، مازنـدران، سیسـتان و بلوچسـتان، یـزد، خراسـان شـمالی و تهـران آسـتان قـدس موفـق شـد دفاتـر نمایندگـی خـود را راه انـدازی کنـد.
در برخـی از ایـن اسـتانها٬ آسـتان قـدس علاوه بـر مراکـز اسـتانی در شهرسـتانها نیـز دفاتـری را راهانـدازی کـرده اسـت.
مسئولان آستان قدس رضوی میگویند که هدف از راهاندازی این دفاتر «محرومیت زدایی و امید بیشتر در دل مردم» است.
مطالب مرتبط:
شرکتها و فعالیتهای اقتصادی آستان قدس رضوی-فصل اول
تشکبلات موقوفات و رقبهها آستان قدس رضوی-فصل دوم
موسسههای فرهنگی و آموزشی آستان قدس رضوی-فصل سوم
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر