سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مهمترین نهاد جمهوری اسلامی به شمار میرود. ردپای این نهاد نظامی- امنیتی در همه عرصهها دیده میشود؛ از فرهنگ و سینما و محیط زیست گرفته تا اقتصاد و سیاست و محاکم قضایی. اما درعین حال، در هیچ حوزهای حاضر به پاسخگویی نیست.
سپاه در روزهای پس از انقلاب ۱۳۵۷، به دستور روحالله خمینی تشکیل و مهمترین ماموریتش، حفاظت از انقلاب و دستآوردهای آن عنوان شد. اما در سالهای اخیر، روز به روز به فعالیتهای آن افزوده شده است. زیر مجموعههایش بزرگ و بزرگتر شدند و تبدیل به یک نهاد موازی با دولت شد؛ نهادی که در همه امور جاری کشور دخالت میکند و میخواهد از اقتصاد تا فرهنگ و سیاست در ایران را در دست بگیرد.
«ایرانوایر» در مجموعهای، به این نهاد قدرتمند و مرموز جمهوری اسلامی پرداخته و برای نخستینبار، تمام زیر مجموعهها و فعالیتهای سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی را جمعآوری کرده و جزییات حضور این نهاد را در حوزههای مختلف با اینفوگرافی و نمودار اینتراکتیو نشان داده است.
در اینفوگرافی تهیه شده، چارت سازمانی سپاه به شکل تصویری نمایش داده شده است و تمام نهادهای تحت امر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در یک عکس گنجانده شدهاند؛ یک عکس خانوادگی سپاه پاسداران با تمام نوهها و نتیجهها که احتمالا به راحتی از حافظهتان پاک نمیشود.
در صفحه اینتراکتیو، چارت سازمانی سپاه با همه زیر مجموعههای آن مشخص شده است. با اسکرول موس در این صفحه، میتوانید ببینید هر مجموعه از کجا آمده و به کجا وصل است؛ درست مثل یک شجرهنامه خانوادگی.
این مجموعه بیشک خالی از اشکال نیست. بنابراین، منتظر نظرات و انتقادات شما هستیم تا تغییرات ضروری را در آن اعمال کنیم.
***
دفتر سیاسی سپاه:
سابقه تشکیل دفتر سیاسی سپاه که «اداره سیاسی سپاه» هم خوانده میشود، به سال ۱۳۵۸ باز میگردد. این دفتر طبق بند ۲۸ اساسنامه سپاه، جزو مجموعه فرماندهی کل سپاه است و مسئولیت «گردآوری و تدوین و تحلیل اخبار و رویدادهای سیاسی» را بر عهده دارد ولی در جریان تغییرات داخلی ساختار سپاه، مسئولیت این دفتر بر عهده «نمایندگی ولی فقیه در سپاه» قرار گرفته است. بولتن «رویدادها و تحلیلها» یکی از مهمترین نشریات داخلی سپاه است که توسط دفتر سیاسی سپاه منتشر میشود. این بولتن دارای دو طبقهبندی خیلی محرمانه (ویژه فرماندهان سپاه) و عمومی (ویژه ردههای مختلف سپاه) است. این دفتر همچنین روزنامه جوان و هفتهنامه صبح صادق را منتشر میکند. «سایت بصیرت» نیز به این دفتر وابسته است.
هیات عالی اندیشهورزی:
«هیات عالی اندیشهورزی» که زیرمجموعه فرمانده کل سپاه فعالیت میکند، از اردیبهشت ۱۳۹۶ فعالیت خود را شروع کرده است. هیاتهای اندیشهورزی طبق تاکید «آیتالله خامنهای» تشکیل شدهاند. رهبر جمهوری اسلامی، با تاکید بر تشکیل این هیاتها در سطح بدنه و راس، «طراحی برای ماموریتهای مختلف اعم از جنگ سخت و جنگ نرم، سازندگی و خدماترسانی» را وظیفه این هیاتها اعلام کرده است.
خبرگزاری تسنیم :
«خبرگزاری تسنیم» از سال ۱۳۹۱ با هدف «اطلاعرسانی در زمینه حرکتهای بیداری اسلامی در سراسر جهان» راهاندازی شد. امتیاز این خبرگزاری متعلق به موسسه «آتیسازان فرهنگ تسنیم» است که در ابتدا قرار بود خبرگزاری «بیداری اسلامی» را منتشر کند ولی این خبرگزاری به «تسنیم» تغییر نام داد و توسط معاونت فرهنگی و اجتماعی سپاه پاسداران پشتیبانی شد. تسنیم در حال حاضر یک خبرگزاری سیاسی ، فرهنگی و اجتماعی فعال است. این خبرگزاری در تمام مراکز استانها دارای دفتر است. براساس تارنمای تسنیم، فعالیت این خبرگزاری حوزههای داخلی و خارجی را در بر میگیرد. در حوزه داخلی، این خبرگزاری تلاش میکند تا اخبار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را بر اساس اهداف «نظام مقدس جمهوری اسلامی» پوشش دهد. برای انجام این کار، ادعا میکند که از فنآوری اطلاعات پیشرفته با استفاده از رسانههای صوتی و تصویری مختلف استفاده میکند. در خارج از کشور، هدف آن کمک به مقابله جمهوری اسلامی علیه سیستم به اصطلاح سلطه و نیروهای امپریالیسم است. برای رسیدن به این هدف، تلاش میکند تا ماهیت و دستاوردهای انقلاب اسلامی را با استفاده از مدل مردمسالاری دینی (بر خلاف مدل لیبرال دمکراسی غربی) ترویج نماید. از جمله اهداف این خبر گزاری، مقابله با انحراف از اهداف جنبشهای انقلابی مردمی و بیداری اسلامی در سراسر جهان است.
روزنامه جوان:
روزنامه «جوان» از سال ۱۳۷۷ فعالیت خود را شروع کرد. این روزنامه وابسته به دفتر سیاسی سپاه است و هر روز صبح منتشر میشود. مدیر عامل این روزنامه «عبدالله گنجی»، وابسته به جناح تندروی «اصولگرا» و یکی ار مخالفین سر سخت سیاستهای خارجی و داخلی «حسن روحانی»؛ رئیس جمهور ایران است. او همچنین کارنامه مخالفت با منتقدین سپاه در جناحهای میانه رو و «اصلاح طلب» را به همراه دارد. از نمونههای اخیر این مخالفت، برخورد او با اظهارات نماینده محافظهکار میانهرو؛ «علی مطهری» است. در سال ۱۳۹۳ مطهری به انتقاد از دخالت سپاه در امور سیاسی پرداخت و گفت که عمکرد سپاه در این زمینه خارج از محدوده وظایف این ارگان در قانون اساسی است و با دیدگاه آیتالله خمینی در مورد عدم دخالت نیروهای مسلح در سیاست و هواداری از جناحهای سیاسی مغایرت دارد. این سخنان واکنش گنجی را به همراه داشت. در نامهای، گنجی به مطهری خطاب کرد که او در درک دیدگاه آیتالله خمینی دچار مشکل شده و وظایف و نقش سپاه در حفاظت ار انقلاب اسلامی در بر گیرنده تمام دستاوردهای انقلاب در حوزههای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است.
نهادهای علمی ، آموزشی و پزشکی
- دانشگاه جامع امام حسین
- دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله
- بیمارستان قلب جماران
- بیمارستان نجمیه
- بیمارستان بقیهالله
دانشگاه جامع امام حسین:
سابقه تاسیس «دانشگاه جامع امام حسین» که مهمترین نهاد آموزش عالی سپاه محسوب میشود، به سال ۱۳۶۵ باز می گردد. این دانشگاه در ابتدا در قالب «مرکز آموزش عالی امام حسین» با مجوز «شورای گسترش وزارت فرهنگ و آموزش عالی» شروع به کار کرد و دوسال بعد، مجوز تبدیل به یک دانشگاه جامع را دریافت کرد.
بر اساس اساسنامه این دانشگاه، مرکز اصلی این دانشگاه در تهران است و دانشکدههای مصوب با تصویب رهبر جمهوری اسلامی، میتوانند در سایر استانها فعالیت کنند. پذیرش دانشجوی خارجی نیز منوط به تصویب رهبر جمهوری اسلامی در مقام فرمانده کل نیروهای مسلح است. بودجه سالانه دانشگاه در ردیف هزینههای جاری سپاه محسوب میشود.
ماموریتهای اصلی این دانشگاه، برگزاری دورههای علمی و تخصصی نظامی، ویژه افرادی که قصد استخدام شدن در سپاه دارند و انجام پژوهشهای نظامی تعریف شده است. دانشگاه جامع امام حسین، علاوه بر پذیرش از طریق کنکور، مجوز برگزاری آزمون مستقل نیز دارد. این دانشگاه در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکترا به جذب دانشجو میپردازد. دانشجویان در طول تحصیل، کمک هزینه تحصیلی دریافت میکنند و پس از پایان تحصیل، به عضویت رسمی سپاه در میآیند.
این دانشگاه همچنین از طریق دو طرح «کسر خدمت» و «جایگزین خدمت»، به جذب پژوهشگران مشغول است. در طرح کسر خدمت، افرادی که پروژههای تحقیقی برای دانشگاه انجام دهند، دو ماه از سربازیشان کسر میشود. در طرح جایگزین خدمت، نخبگانی که از سوی «بنیاد ملی نخبگان» و «بنیاد نخبگان نیروهای مسلح» معرفی شوند، میتوانند به جز دوره آموزش رزم مقدماتی، بقیه خدمتشان را در قالب طرح تحقیقاتی به عنوان پژوهشگر سپری کنند.
هیات امنا:
هیات امنای دانشگاه امام حسین ۱۳ نفر عضو دارد: فرمانده سپاه، نماینده ولی فقیه در سپاه، وزیر دفاع، وزیر علوم یا نماینده وی، رئيس سازمان برنامه و بودجه یا نماینده وی، روسای ستاد مشترک و نیروی زمینی سپاه، روسای اداره آموزش و نیروی انسانی ستاد مشترک سپاه، دو عضو هیات عملی به پیشنهاد فرمانده سپاه، یک نفر به انتخاب رئيس ستاد کل نیروهای مسلح و فرمانده دانشگاه. فرمانده کل سپاه، رئیس هیات امنا و فرمانده دانشگاه، دبیر هیات امنا هستند. هیات امنا بر اساس سیاستهای ابلاغی رهبر جمهوری اسلامی به تعیین سیاستهای کلی دانشگاه میپردازد و مصوباتش در زمینه سقف پرسنل، ضوابط سازماندهی و ساختار و سازمان دانشگاه باید به تصویب رهبر جمهوری اسلامی برسد.
فرمانده دانشگاه:
بر اساس اساسنامه سپاه، «فرمانده دانشگاه از میان پاسداران واجد شرایط» به پیشنهاد فرمانده سپاه و با تصویب رهبر جمهوری اسلامی انتخاب میشود. حکم فرمانده دانشگاه ۳ ساله است و توسط فرمانده کل سپاه صادر میشود. عزل فرمانده دانشگاه نیز نیازمند تصویب رهبر جمهوری اسلامی است. در کنار فرمانده دانشگاه، شورای دانشگاه متشکل از «فرمانده دانشگاه، مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه، معاونین دانشگاه، فرماندهان دانشکدهها، روسای پژوهشکدهها، مسئول حفاظت اطلاعات دانشگاه و معاون آموزش عقیدتی سیاسی دفتر نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه» فعالیت میکند. این شورا در حوزه سیاستگذاری، نظارت و برنامههای درسی فعالیت میکند. در زیرمجموعه فرمانده دانشگاه، «معاونتهای آموزش، پژوهش، اداریمالی، دانشجویی، طرح و بودجه، تحصیلات تکمیلی» و دفتر مهندسی فعال هستند.
دانشکدهها
دانشکدههای وابسته به این دانشگاه عبارتند از: «دانشکده مدیریت و برنامهریزی راهبردی»، «دانشکده فرماندهی و مدیریت ولایت»، «دانشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «دانشکده فنی و مهندسی»، «دانشکده علوم پایه»، «دانشکده امام هادی» و «دانشکده پیامبر اعظم» . هر کدام از این دانشگاهها، دارای پژوهشکده هستند. دانشکده امام هادی، وابسته به «سازمان حفاظت اطلاعات» سپاه است و به تربیت نیروهای امنیتی و اطلاعاتی میپردازد.
جزئیات دانشکده های دانشگاه جامع امام حسین به شرح زیر است:
دانشکده پیامبر اعظم: دارای ۶ مرکز تحقیقاتی در زمینه علوم و فناوری و ۳۰ گروه آموزشی و علمی است. این دانشکده به ارائه رشتههای کارشناسی ارشد در جغرافیا و دفاع مقدس، جغرافیای نظامی، اطلاعات استراتژیک، سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعات دفاع) می پردازد. این دانشکده دارای دو نشریه پژوهشی «آفاق امنیت» و «جغرافیای نظامی» است.
پژوهشکده سایبر الکترونیک: دارای پنج مرکز علمی و فن آوری و ۲۵ گروه پژوهشی و آموزشی است. این دانشکده به ارائه رشته دکترا در زمینه مهندسی برق، جنگ الکترونیک (مخابرات، رادار، الکترومغناطیس) و مدرک کارشناسی ارشد در مهندسی الکترونیک / جنگ الکترونیک می پردازد. این پژوهشکده دو نشریه «پدافند الکترونیکی» و «سایبری دفاعی و رعد» را منتشر میکند.
پژوهشکده علوم دفاعی و امنیتی: دارای چهار مرکز و بیست گروه آموزشی و پژوهشی است. این دانشکده به ارائه رشته کارشناسی ارشد در «مطالعات دفاعی» میپردازد و دارای دو نشریه است: «سیاست دفاعی» و «دفاع مقدس».
دانشکده فرماندهی و مدیریت ولایت: دارای یک مرکز علمی و ۱۲ گروه آموزشی و پژوهشی است. کمیتههای تحقیقاتی این دانشکده در زمینه آموزش، فرماندهان و مدیران زمین، هوا، دریایی و عرصه مقاومت مردمی فعال هستند. این دانشکده به ارائه رشتههای کارشناسی ارشد در زمینه «مدیریت امور دفاعی» (هوایی، زمین، نیروی دریایی، لجستیک و خدمات رزم و مقاومت مردمی) میپردازد.این دانشکده دارای انتشارات، مدیریت و پژوهشهای دفاعی است.
دانشکده و پژوهشکده امام هادی: دارای یک مرکزعلمی و ۶ گروه تحقیقاتی است. این دانشکده و پژوهشکده به ارائه رشته کارشناسی ارشد در «علوم حفاظتی وامنیتی»، «پدافند غیرعامل» (امنیت ملی) می پردازد. این دانشکده فصلنامه پژوهشی حفاظتی و امنیتی را منتشر میکند.
دانشکده و پژوهشکده علوم اجتماعی و فرهنگی: دارای پنج مرکز علمی و فن آوری و ۲۵ گروه پژوهشی و آموزشی است. کمیتههای علمی این دانشکده فعال در زمینه علوم اجتماعی و فرهنگی، مدیریت بحران، عملیات روانی و جنگ نرم، مدیریت فرهنگی، ارتباطات و رسانهها و آموزش هستند. این دانشکده به ارائه رشته کارشناسی ارشد در «مدیریت بحران» میپردازد و نشریاتی در حوزه تعلیم و تربیت اسلامی، زنان و خانواده، روانشناسی نظامی، مدیریت بحران، رصدجنگ نرم، مطالعات انقلاب اسلامی و مطالعات دفاع مقدس منتشر میکند.
دانشکده و پژوهشکده مدیریت و برنامهریزی راهبردی: دارای شش مرکز علمی و فن آوری و ۳۵ گروه آموزشی و تحقیقاتی است. کمیتههای تحقیقاتی این دانشکده در زمینههای تفکر استراتژیک، مدیریت دانش و پژوهش، برنامهریزی راهبردی، سرمایه انسانی، مدیریت عملکرد، برنامه ریزی استراتژیک و اقتصاد مقاومتی، بودجه و مالی فعالیت میکنند. این دانشکده و و پژوهشکده به ارائه رشته دکتری در «مدیریت صنعتی» (گرایش مدیریت سیستمها) و کارشناسی ارشد در «آماد» میپردازد و انتشارات «مدیریت اسلامی پژوهشهای مدیریت، منابع انسانی و مدیرت راهبردی دانش سازمانی» است.
پژوهشکده مطالعات بینالملل: دارای چهار مرکزعلمی و ۲۰ گروه آموزشی و پژوهشی است. این پژوهشکده به ارائه رشته دکتری در زمینه م«طالعات منطقهای» و مدرک کارشناسی ارشد «مدیریت امور دفاعی» (با تمرکز بر عملیات ویژه)می پردازد.
دانشکده و پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات: دارای شش مرکز علمی و فناوری و ۲۵ گروه پژوهشی و آموزشی است. کمیتههای پژوهشی این پژوهشکده در زمینههای علوم و مهندسی برق، مهندسی رایانه و فناوری سامانههای الکترونیکی، مهندسی فرماندهی و کنترل، مهندسی ارتباطات داده، مهندسی سونار و هواپایه ، مهندسی نرمافزارهای پایه و کاربردی، امنیت و رمزفعال هستند. این دانشکده و پژوهشکده به ارائه دوره کارشناسی ارشد در زمینه «افزارهای میکرو و نانوالکترونیک سیستمهای قدرت/ الکترونیک قدرت و ماشینهای الکترونیکی مخابرات میدان و موج مخابرات سیستم مخابرات امن و رمزنگاری، مهندسی کامپیوتر با گرایشهای نرمافزار، رایانش امن و شبکههای کامیپوتری» می پردازد. این دانشکده و پژوهشکده دارای دو نشریه «رادار» و «مرآت» است.
دانشکده و پژوهشکده فنی و مهندسی: دارای ۶ مرکز علمی و فنآوری و ۳۰ گروه آموزشی و تحقیقاتی است. کمیته تحقیقاتی دانشکده در زمینه «مهندسی هوافضا، مهندسی مکانیک، مهندسی صنایع، مهندسی شیمی و فنآوریهای جدید» فعالیت میکند. این دانشکده به ارائه دوره دکتری در «مهندسی مکانیک»؛(گرایش طراحی کاربردی)، «مهندسی صنایع» و دوره کارشناسی ارشد در «مهندسی صنایع»؛(گرایش های مهندسی لجستیک و زنجیره تأمین/ سیستم کلان)، «مهندسی مکانیک»؛(گرایشهای تبدیل انرژی)، «طراحی کاربردی شیمی»؛(گرایش پیشرانه)، «مهندسی شیمی»؛(گرایش طراحی فرآیندها)، «هوافضا»؛(گرایش های آیرودینامیک/ سازه های هوایی) میپردازد. این دانشکده دارای نشریات «مکانیک هوافضا و مکانیک سیالات و آیرودینامیک» است.
دانشکده و پژوهشکده علوم پایه: دارای ۵ مرکز علمی و فنآوری و ۲۵ مرکز آموزشی و تحقیقاتی است. دانشکدهها دورههای دکتری در «فیزیک»؛ (فناوری نانو)، «شیمی»؛ (ارگانیک و تحلیلی) و دوره های کارشناسی ارشد در شیمی (ارگانیک، معدنی و تحلیلی)، «زیست شناسی»؛ (سلول های مولکولی)، «فیزیک»؛ (هسته و اتم مولکولی)، «نانوشیمی» و «ریاضیات کاربردی» ارائه میدهد. دانشکده دارای نشریه علوم و فناوریهای «پدافند نوین» است.
پژوهشکده مهندسی ایمنی و پدافند غیرعامل: دارای ۵ مرکز علمی و ۱۵ گروه آموزشی و پژوهشی است. کمیتههای تحقیقاتی دانشکده در زمینههای «مهندسی عمران»، «پدافند غیرعامل» و «ایمنی و هماهنگی علوم و فنآوریهای جدید» فعال هستند. این پژوهشکده دوره کاشناسی ارشد در زمینه «پدافند غیرعامل» و «مهندسی عمران» ارائه میدهد. این پژوهشکده دارای نشریه «پدافند غیرعامل» است.
از دیگر مراکز وابسته به این دانشگاه میتوان به مراکز زیر اشاره کرد.
پژوهشکده ضدتروریسم: مأموریت مرکز هماهنگ ساختن مطالعه مبارزه با تروریسم با تجربه ایران در جنگ و اصول اسلامی است . به گفته «حسن آهنگر»؛فرمانده دانشگاه امام حسین، این مرکز برای آموزش کادر فنی و ایجاد برنامه آموزشی برای ارتقاء مکتب امنیت انقلاب اسلامی طراحی شده است.
مرکز مطالعات و پژوهشهای لجستیک: در سال ۱۳۷۷ در دانشگاه امام حسین تاسیس شد. این مرکز با هدف ارتقای ادغام و هماهنگی در مطالعات لجستیکی، تولید دانش و فنآوری تدارکات، حل مسائل مربوط به تدارکات و استفاده از ظرفیت های مازاد برای بهبود توسعه و سیستم های لجستیک نیروهای مسلح و بخش های عمومی و خصوصی فعالیت می کند.
مرکز مواد پیشرفته و نانوفناوری: این مرکز در سال ۱۳۹۵ با حضور معاون فرمانده سپاه پاسداران ، سردار «حسین سلامی»، افتتاح شد. این مرکز دارای ۷ آزمایشگاه تخصصی سنتز ۱ و ۲ ، تولید پودر، خواص مکانیکی و ساخت مواد پیشرفته است. این مرکز همچنین دارای سه گروه تحقیقاتی در مواد فتونیکی، الکترونیکی و مواد الکترومغناطیسی و ساختاری است و یک کتابخانه با بیش از ۴۰۰ عنوان کتاب دارد.
مرکز آموزش خاتمالانبیا: در سال ۱۳۹۱ با هدف گسترش ظرفیت فنی و علمی مدیران «خاتمالانبیا» تأسیس شد. این مرکز دورههای آموزشی ویژه مدیران «قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء» برگزار میکند. فارغ التحصیلان این دانشگاه در صورتی که بورسیه باشند، ملزم به خدمت در سپاه هستند. دانشگاه امام حسین فقط از میان داوطلبان مرد اقدام به پذیرش میکند و پذیرفته شدن در بدو ورود ملزم به گذارندن ۶ ماه آموزش عمومی پاسداری هستند. این دانشگاه در سالهای اخیر تمرکز بیشتری روی دورههای کارشناسی ارشد و دکترا داشته است. دانشگاه امام حسین در حال حاضر در ۳۳ رشته کارشناسی ارشد و ۹ رشته دکترا دانشجو میپذیرد. این دانشگاه دو پایگاه آموزشی نظامی در تهران و قم دارد که مخصوص دورههای کوتاه مدت سیاسی، عقیدتی و نظامی است. در این دانشگاه ۳۰۰ عضو هیات علمی و ۲۳۰۰ دانشجو در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا مشغول به تدریس و تحصیل هستند.
دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین: سابقه تاسیس این دانشگاه به سال ۱۳۸۷ باز میگردد. در این سال با تصمیم فرمانده سپاه، دانشکده از دانشگاه امام حسین جدا و به دانشکده افسری تبدیل شد. بر اساس این طرح، قرار بود دانشگاه امام حسین به ۳ دانشگاه جامع، افسری و پژوهشی تبدیل شود که با مخالفت آیتالله خامنهای، تاسیس دانشگاه پژوهشی منتفی شد.
این دانشگاه وظیفه تربیت افسران و فرماندهان جزء سپاه، از دسته تا گردان را بر عهده دارد. علاوه بر این، دورههای آموزشی کوتاهمدت فرماندهان میانی سپاه نیز در این دانشگاه برگزار میشود. تحصیلات در این دانشگاه تا مقطع لیسانس است و متقاضیان تحصیلات تکمیلی، به دانشگاه جامع امام حسین میروند. فرمانده این دانشگاه توسط فرمانده کل سپاه منصوب میشود.
در حال حاضر همه دانشگاههای بسیج و سپاه در مقطع کارشناسی تحت لیسانس این دانشگاه قرار دارند. از جمله دانشگاه «علوم و فنون هوافضا»، «شهید محلاتی» و همچنین دانشکده «مطهری» وابسته به بسیج.
این دانشگاه در جریان جنگ سوریه ۱۰۰ نیروی نظامی برای ماموریتهای مربیگری و فرماندهی به این کشور اعزام کرده است. برخی فرماندهان سپاه مانند «محمدعلی جعفری»، «یحیی رحیم صفوی» و «علی فضلی» در این دانشگاه تدریس میکنند.
تعداد دانشجویان این دانشگاه، ۵ هزار نفر اعلام شده است. در این دانشگاه، علاوه بر آموزشهای نظامی، دورههای آموزشی در حوزه فرهنگی، عقیدتی و بصیرتی و مقابله با جنگ نرم نیز در دستور کار قرار دارد. از سال ۱۳۸۷ تاکنون، هر سال مراسم دانش آموختگی دانشجویان این دانشگاه با حضور رهبر جمهوری اسلامی برگزار شده است.
در زیرمجموعه این دانشگاه ، چهار دانشکده فعالیت میکنند:
- امنیت : تربیت دانشجویان رشتههای مرتبط با امنیت را برعهده گرفته وتربیت نیروهای مورد نیاز گردانهای امنیتی «امام علی»، گردانهای امنیت پرواز و حفاظت از شخصیتهای جمهوری اسلامی میپردازد.
- دانشکده اطلاعات : که تربیت دانشجویان برای رشتههای اطلاعات را انجام میدهد و در در هشت گرایش، تربیت نیروهای مورد نیاز بخشهای امنیتی و اطلاعاتی سپاه را بر عهده دارد.
- دانشکده فنی و مهندسی: دانشجویان رشتههای فنی و مهندسی را تربیت میکند.
- دانشکده فرهنگی و ترییت و رسالت (علوم انسانی): که دربخشهای علوم انسانی و قدرت نرم آموزش می دهد.
- دانشکده علوم پایه جهادی (علوم پایه نظامی سابق): همه ورودیها باید دوره عمومی خود را در این دانشکده سپری کنند. دانشجویانی که در دانشگاه افسری و تربیت پاسداری قبول میشوند، باید دروس عمومی خود را در دانشکده علوم انسانی سپری کنند. افراد متقاضی تحصیل در این دانشکده، ابتدا توسط هیاتهای گزینش سپاه، بررسی و تایید میشوند و پس از آن در آزمون مستقل این دانشگاه شرکت میکنند.
دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله:
دانشگاه علوم پزشکی «بقیه الله» در ابتدا به صورت «دانشکده علوم پزشکی» تحت نظر دانشگاه جامع امام حسین مشغول به فعالیت بود. در سال ۱۳۶۹ و در پی برخی تغییرات در ساختار دانشگاه امام حسین، دانشکده علوم پزشکی به صورت مستقل فعالیت خود را شروع کرد. تشکیل این دانشگاه در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۷۳ به تایید رهبر جمهوری اسلامی رسید و در تاریخ ۲۲ دیماه ۱۳۷۴، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، به صورت رسمی با تشکیل آن موافقت کرد.
«آموزش عالی و تخصصی کادر بهداشتی و درمانی مورد نیاز سپاه» و «انجام پژوهشهای دانشگاهی»، مهمترین ماموریتهای این دانشگاه است. تمام مراکز آموزش بهداری که در نیروهای چهارگانه سپاه و سازمان بسیج فعال هستند، از نظر علمی وابسته و زیرنظر دانشگاه بقیهالله محسوب میشوند.
در حاضر پذیرش دانشجو در این دانشگاه به صورت بورسیه انجام میشود. دانشجویان متقاضی تحصیل، پیش از ورود به دانشگاه، دورههای آموزش عمومی نظامی را در دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین طی میکنند. دانشگاه بقیهالله، علاوه بر پذیرش دانشجو از طریق کنکور سراسری، مجوز پذیرش دانشجو از طریق آزمون مستقل را نیز دارد. دانشجویان پیش از قبولی در این دانشگاه باید به تایید مراکز ذیربط گزینش در سپاه برسند و پس از قبولی در دانشگاه، عضو رسمی سپاه محسوب میشوند.
هیات امنا: هیات امنای دانشگاه بقیهالله، ۱۱نفر عضو دارد: فرمانده سپاه، نماینده ولی فقیه در سپاه، وزیر دفاع، وزیر بهداشت و درمان یا نماینده وی، رئيس سازمان برنامه و بودجه یا نماینده وی، رئیس ستاد مشترک سپاه، روسای اداره بهداری و اداره ستاد مشترک سپاه، یک نفر عضو هیات عملی به پیشنهاد فرمانده سپاه، یک نفر به انتخاب رئيس ستاد کل نیروهای مسلح و فرمانده دانشگاه. فرمانده کل سپاه، رئیس هیات امنا و فرمانده دانشگاه، دبیر هیات امنا هستند. هیات امنا بر اساس سیاستهای ابلاغی رهبر جمهوری اسلامی به تعیین سیاستهای کلی دانشگاه میپردازد و مصوباتش در زمینه سقف پرسنل، ضوابط سازماندهی و ساختار و سازمان دانشگاه باید به تصویب رهبر جمهوری اسلامی برسد.
فرمانده دانشگاه:بر اساس اساسنامه سپاه، «فرمانده دانشگاه از میان پاسداران واجد شرایط» به پیشنهاد فرمانده سپاه و با تصویب رهبر جمهوری اسلامی انتخاب میشود. حکم فرمانده دانشگاه ۳ ساله است و توسط فرمانده کل سپاه صادر میشود. عزل فرمانده دانشگاه نیز نیازمند تصویب رهبر جمهوری اسلامی است. در کنار فرمانده دانشگاه، شورای دانشگاه متشکل از «فرمانده دانشگاه، مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه، رئیس یا جانشین اداره بهداری ستاد مشترک سپاه، معاونین دانشگاه، فرماندهان دانشکدهها، روسای پژوهشکدهها، مسئول حفاظت اطلاعات دانشگاه، روسای بیمارستانهای وابسته مستقر در تهران و معاون آموزش عقیدتی سیاسی دفتر نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه» فعالیت میکند. این شورا در حوزه سیاستگذاری، نظارت و برنامههای درسی فعالیت میکند. در زیرمجموعه فرمانده دانشگاه، «معاونتهای آموزش، پژوهش، فرهنگی، منابع انسانی، درمانی، دانشجویی، اداری و مالی، بینالملل و طرح و برنامه بودجه» فعال هستند.
نهادهای وابسته: در زیرمجموعه این دانشگاه، چهار دانشکده فعال هستند.
- دانشکده علوم پزشکی: دانشکده علوم پزشکی بقیه الله از سال ۱۳۷۱ اقدام به پذیرش دانشجو در رشته پزشکی کرده است. در سالهای ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۵ با توجه به نیاز سپاه به کادر درمانی هر ساله حدود ۱۰۰ دانشجوی پزشکی پذیرش شدهاند و از سال ۱۳۷۵ به بعد هر سال حدود ۳۰ دانشجو میپذیرد. این دانشکده شامل دو گروه آموزشی پایه و بالینی است. در دانشکده پزشکی دورههای فوق تخصص گوارش، نفرولوژی و ریه ارائه میشود.
- دانشکده داروسازی: این دانشکده از سال ۱۳۹۲ شروع به پذیرش دانشجو نمود. در سال ۱۳۹۵ رئیس دانشکده «عبدالمجید چراغعلی» اعلام کرد که این دانشکده در رشته «دکترای داروسازی» از میان داوطلبان بسیجی و غیربسیجی بورسیه در کنکور سراسری دانشجو می پذیرد. وی افزود که دانشجویان پذیرفته شده، از مزایا و حقوق کارکنان رسمی نیروهای مسلح برخوردار خواهند شد.
- دانشکده بهداشت: این دانشکده پیش از این به عنوان گروه بهداشت در دانشگاه امام حسین تاسیس شد. در سال ۱۳۷۲ با هدف آموزش پرسنل بهداشتی برای بهداشت نظامی و تامین نیازهای سپاه، همراه با انجام تحقیقات در زمینه سلامتی نظامی راهاندازی شد. از سال ۱۳۷۶، این دانشکده شروع به ارائه مدرک کارشناسی ارشد در رشته «سلامت نظامی» و از سال ۱۳۸۴ مدرک کارشناسی ارشد در «تغذیه نظامی» پرداخت. از سال ۱۳۹۰، این دانشکده برای دورههای «لیسانس سلامت»، «لیسانس بهداشت حرفهای مهندسی»، لیسانس «مدیریت خدمات بهداشتی» و دورههای کارشناسی ارشد در «بهداشت»، از جمله «مهندسی بهداشت محیطم، «سلامت حرفهای» و «سلامت عمومی» دانشجو می پذیرد.
- دانشکده پرستاری: این دانشکده با هدف آموزش نیروی انسانی متخصص «مومن و متعهد انقلابی» با پیشینه نظامی در زمینه پرستاری، به ویژه پزشکی رزمی، برای پاسخگویی به نیازهای نیروهای مسلح (از جمله سپاه پاسداران) و خانوادههای آنها فعالیت میکند.
پژوهشکده طب رزمی، مرکز تحقیقات ژنتیک، مرکز آزمایشگاهی رشد و مرکز تحقیقات علوم رفتاری از دیگر مجموعههای مهم زیرمجموعه این دانشگاه محسوب میشوند.
بیمارستان قلب جماران: سابقه تاسیس این بیمارستان به سال ۱۳۶۲ باز میگردد. در این سال، با توجه به بیماری قلبی «آیتالله روحالله خمینی»، با پیگیری«احمد خمینی»، فرزندش و «اکبر هاشمی رفسنجانی»، «سازمان بهداری» سپاه اقدام به راهاندازی یک مرکز تخصصی قلب برای مراقبت از رهبر سابق جمهوری اسلامی کرد و این مرکز از سال ۱۳۶۳ راهاندازی شد. این مرکز در ابتدا به نام «بیمارستان امام خمینی» شهرت داشت. پس از مرگ آیتالله خمینی در سال ۱۳۶۸، سپاه پاسداران اقدام به توسعه این مرکز درمانی کرد. این بیمارستان اکنون با عنوان «قلب جماران» در حوزههای جراحی قلب، آنژیوگرافی، اورژانس قلب، رادیولوژی و دندانپزشکی مشغول به فعالیت است. بیمارستان قلب جماران، در خیابان نیاوران، خیابان جماران، کوچه شهید حسنی واقع شده و از مراکز تخصصی قلب محسوب میشود و به بیمارستان بقیهالله شماره دو نیز شهرت دارد.
بیمارستان نجمیه: سابقه تاسیس بیمارستان نجمیه به سال ۱۳۰۸ باز میگردد که به عنوان نخستین بیمارستان مدرن و خصوصی تهران راهاندازی شد. مالک و واقف این بیمارستان، «ملک تاج»، معروف به «نجم السلطنه»، مادر دکتر «محمد مصدق» است. او پس از ساخت بیمارستان با ثروت شخصی خودش، نیمی از تختهای بیمارستان را وقف بیماران فقیر کرد و حق نظارت بر بیمارستان را به دخترانش واگذار نمود. این بیمارستان که در فهرست «سازمان اوقاف و امور خیریه» قرار دارد، به سبب برخی حاشیههای سیاسی مانند بستری بودن دکتر محمد مصدق در آخرین روزهای حیاتش در این بیمارستان، همواره مورد توجه رسانهها بوده است. بیمارستان نجمیه که در دوران شاه، زیرمجموعه «مرکز پزشکی شاهنشاهی» بود، پس از انقلاب مصادره شد و تحت نظارت سپاه پاسداران قرار گرفت. این بیمارستان، اولین بیمارستان سپاه پس از انقلاب بود که در ابتدای فعالیت به درمان زخمیهای جنگ ایران و عراق میپرداخت. این بیمارستان یک مرکز درمانی تخصصی در حوزه زنان و زایمان و جراحی داخلی محسوب میشود.
بیمارستان بقیهالله: سابقه تاسیس بیمارستان بقیهالله به قبل از انقلاب ۱۳۵۷ باز میگردد. «شرکت سهامی خاص گروه پزشکی برزویه»، تصمیم به تاسیس چند مرکز درمانی در اراک و تهران میگیرد. این گروه موفق میشود مرکز اراک را راهاندازی و کارهای ساخت و ساز بیمارستان تهران را تا ۸۰درصد پیش ببرد. با وقوع انقلاب اسلامی، مراکز پزشکی اراک و تهران مصادره و در اختیار «بنیاد مستضعفان» قرار میگیرد و مدیرعامل این گروه پزشکی نیز از ایران فرار میکند. اسفندماه سال ۱۳۶۳، وزیر سپاه در نامهای به آیتالله خمینی درخواست میکند که سهام متعلق به بنیاد مستضعفان در گروه پزشکی برزویه به سپاه واگذار شود تا بتواند از این مرکز برای درمان زخمیهای جنگ ایران و عراق استفاده کند. آیتالله خمینی با این درخواست موافقت میکند. خرداد ۱۳۶۴، اعضای هیات مدیره گروه پزشکی برزویه نامهای به آیتالله خمینی میشوند و خواستار جلوگیری از تضییع حقوقشان میشوند. آیتالله خمینی به «میرحسین موسوی»، نخست وزیر وقت ایران نامهای مینویسد و خواستار رسیدگی برای جلوگیری از تضییع حقوق آنها میشود ولی اتفاق مهمی رخ نمیدهد و بیمارستان در کنترل سپاه باقی میماند.
گروه پزشکی برزویه در سالهای بعد نیز تلاشهای خود را ادامه داد و از طریق «دیوان عدالت اداری» تلاش کرد که مراکز پزشکی مصادره شده را بازپس بگیرد ولی به نتیجه نرسید. زمین اولیه این بیمارستان که مصادره شد، ۳هزار متر بود. سپاه پس از تکمیل بخشهای مختلف آن را تحت نظر دانشگاه جامع امام حسین برد و بیمارستان توسط دانشکده علوم پزشکی سپاه اداره میشد. سال ۱۳۶۸، آیتالله خامنهای دستور داد که از بیمارستان برای اهداف آموزشی استفاده شود و همین دستور بستری برای تشکیل دانشگاه علوم پزشکی بقیهالله شد. این بیمارستان در حال حاضر با ۶۵۰ تخت و ارائه خدمات به ۵۰۰۰ هزار نفر در روز، یکی از مجموعههای عظیم درمانی در تهران محسوب میشود. اولویت خدماترسانی این بیمارستان به پرسنل سپاه و بستگان آنها است ولی خدمات عمومی نیز ارائه میدهد.
مطالب مرتبط:
- سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛ چارت تشکیلاتی و شرح وظایف
- فرماندهی کل سپاه و چارت تشکیلاتی آن
- نماینده ولیفقیه در سپاه و معاونت های وابسته به آن
- نهادهای اطلاعاتی و امنیتی سپاه و زیرمجموعه های آن
- نهادهای اقتصادی تحت نظارت سپاه؛ بخش اول ، قرارگاه خاتم الانبیا
- نهادهای اقتصادی تحت نظارت سپاه؛ بخش دوم، بنیاد تعاون سپاه
- قرارگاههای سپاه
- سپاه استان ها
- نیروی زمینی سپاه و قرارگاههای وابسته به آن
- نیروی قدس سپاه
- نیروی دریایی سپاه
- نیروی هوافضای سپاه
- بسیج مستضعفین؛ سازمانها و معاونت ها
- بنیاد تعاون بسیج ؛ شرکت ها و موسسات وابسته
- نهادهای اجتماعی و فرهنگی تحت نظارت بسیج
- نهادهای علمی تحت نظارت بسیج
- پایگاه های مقاومت بسیج
- قرارگاهها و تشکیلات نظامی وابسته به بسیج
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر