سهم جیب‌های دولتی و مردمی از گردش مالی اربعین ۹۷

گردش مالی برگزاری پیاده‌روی اربعین چه قدر است؟ نهاد‌ها و سازمان‌های دولتی و حاکمیتی چه میزان پول برای برگزاری این مراسم خرج می‌کنند و چه قدر پول از جیب شرکت کنندگان در این مراسم خارج می‌شود؟

سالانه جمهوری اسلامی و زائران ایرانی ده‌ها میلیارد تومان صرف برگزاری این مراسم سیاسی‌‌-‌مذهبی می‌کنند. اما هم‌چون بسیاری دیگر از این نوع اقدامات در ایران، آمار شفافی از میزان این هزینه‌ها در دست نیست؛ برخی از نهاد‌ها براساس وظیفه، برخی سازمان‌ها بر اثر فشار‌های سیاسی و گروهی به دلیل اعتقاد و از جیب‌ شخصی هزینه ها را می پردازند.

شهرداری تهران در زمان «محمدباقر قالیباف»، یکی از مهم ترین سازمان‌ها در تامین بودجه برگزاری این مراسم بود. اما برخی از اعضای شورای شهر و مدیریت شهرداری تهران گفته‌اند این سازمان پول هنگفت برای کمک به این مراسم ندارد. اگرچه گزارش‌هایی منتشر شده است که حکایت از کمک ۱۰ میلیارد تومانی شهرداری به ستاد برگزاری اربعین دارند.

شهرداری سایر شهرهای ایران نیز از روی فشار یا اختیار، به نسبت بودجه سالانه خود، اقدام به حمایت مالی از این مراسم می‌کنند و ده‌ها و شاید صد‌ها میلیون تومان برای موکب‌های استانی می فرستند.

همین آذر ماه سال گذشته، چند عضو شورای شهر تهران اعلام کردند ستاد اربعین شهرداری در دوره قالیباف برای برگزاری این مراسم در سال ۱۳۹۵ حدود ۳۵ میلیارد تومان هزینه کرده است. در حالی که باید تنها پنج میلیارد تومان خرج می‌کرد.

علاوه بر هزینه ده‌ها میلیارد تومانی شهرداری‌های سراسر ایران، سپاه، بسیج و سایر نهاد‌های حاکمیتی هم هزینه‌های هنگفتی برای برگزاری پیاده‌روی اربعین می‌کنند.

از ریز این هزینه‌ها اطلاعات چندانی در دست نیست اما چند روز پیش «حسین ذوالفقاری»، رییس ستاد مرکزی اربعین وزارت کشور اعلام کرد هزینه خدمات درمانی سرپایی وزارت بهداشت و ستاد کل نیرو‌های درمانی در طول مسیر راه‌پیمایی سال گذشته، ۲۰ هزار میلیارد تومان بوده است.

این رقم یکی از بزرگ‌ترین ارقامی است که تاکنون درباره هزینه‌های برگزاری اربعین اعلام شده است. اما با این وجود، خبرگزاری «فارس» که وابسته به سپاه پاسداران نوشته هزینه‌های درمانی اربعین سال گذشته تنها ۱۰ میلیارد تومان بوده است.

ذوالفقاری افزوده است: «همه دستگاه‌های مرتبط با اربعین هزینه‌کننده هستند و نه درآمدزا و در این میان حتی یک ریال هم به وزارت بهداشت، سپاه، ارتش و نیرو‌های مسلح داده نشده است.»

هزینه‌ ویزا، بیمه، حمل و نقل، اقامت و غذا از دیگر هزینه‌های اساسی پیاده‌روی اربعین است که تامین آن به طور معمول برعهده کسی است که می‌خواهد در این پیاده‌روی شرکت کند.

در این بخش است که پای سود به میان می‌آید و نقش شرکت‌های مسافرتی، مراجع صدور ویزا، شرکت‌های حمل و نقل، هتل‌داران و رستوران داران پررنگ می‌شود. تا زمان تهیه این گزارش، حدود ۷۰۰ هزار نفر برای پیاده‌روی اربعین امسال ثبت‌نام و تقاضای ویزا کرده‌اند. هزینه دریافت ویزا از شرکت‌های مسافرتی، بین ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان است.

یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد گردش مالی صدور ویزای اربعین با پوشش بیمه سال ۱۳۹۷، دست‌کم ۱۴۰ میلیارد تومان و دست‌بالا، ۴۲۰ میلیارد تومان بوده است که این رقم در روز‌های آینده نیز بالاتر خواهد رفت.

درباره هزینه‌های رفت و آمد ۷۰۰ هزار زائر که به احتمال فراوان در روز‌های آینده آمار آن ها افزایش خواهد یافت هم آمار‌ها بسیار جزیی‌تر هستند.

یکی از اصلی‌ترین هزینه‌های زائران اربعین در عراق، هزینه حمل‌ونقل برای تردد از مرز تا شهر‌های زیارتی «نجف»، «کربلا»، «سامرا» و «کاظمین» است. امسال براساس گزارش های موجود، این هزینه‌ها به‌شدت افزایش یافته اند.

قیمت‌های تقریبی مسیرهای پرتردد زائران ایرانی در عراق به این شرح است:

ــ هزینه کرایه ماشین ون از مرز «مهران» تا شهر نجف، ۱۷ هزار دینار، یعنی حدود ۲۲۰ هزار تومان است.

ــ هزینه کرایه ماشین سواری از مهران تا نجف برای هر نفر، ۲۵ هزار دینار، یعنی حدود ۳۲۵ هزار تومان است.

ــ هزینه کرایه از مرز مهران تا کربلا نیز همان رقم ۱۷ هزار دینار، یعنی حدود ۲۲۰ هزار تومان است.

ــ هزینه کرایه از شهر نجف تا کربلا با اتوبوس و ون، سه هزار و ۵۰۰ دینار، یعنی حدود ۵۰ هزار تومان و سواری چهار نفره برای هر نفر شش هزار دینار، یعنی حدود ۷۸ هزار تومان است.

• هزینه کرایه‌ از نجف تا کاظمین با ون و اتوبوس‌ ۹ هزار دینار، یعنی حدود ۱۲ هزار تومان و با سواری چهار نفره، برای هر نفر ۱۴ هزار دینار، یعنی حدود ۱۸ هزار تومان است.

ــ هزینه کرایه از کربلا تا کاظمین با اتوبوس‌های حرم «امام حسین»، رفت و برگشت به‌همراه زیارت «دوطفلان مسلم»، هفت هزار دینار، یعنی حدود ۹ هزار تومان و با سواری چهار نفره، فقط رفت، ۱۰ هزار دینار، یعنی حدود ۱۳ هزار تومان است.

ــ هزینه کرایه از کربلا به مدائن، مرقد «سلمان فارسی» با اتوبوس‌های حرم امام حسین، رفت و برگشت هشت هزار دینار، یعنی حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان است.

ــ هزینه‌ کرایه بازگشت از کربلا تا مهران با اتوبوس‌های حرم امام حسین، ۱۵ هزار دینار، یعنی حدود ۱۸ هزار تومان است.

باز هم با یک ضرب و تقسیم ساده می‌توان تخمین زد هزینه حمل و نقل بیش از ۷۰۰ هزار نفری که از ایران قرار است در این مراسم شرکت کنند، بالغ بر میلیارد‌ها تومان می شود.

این هزینه‌ها منهای هزینه شرکت در این مراسم با هواپیما است که برخی نیز از این وسیله برای سفر به شهر‌های مذهبی عراق استفاده می‌کنند.

نرخ بلیت‌های پرواز تهران – نجف – تهران یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است. بلیت تهران – بغداد – تهران یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان، مشهد – نجف – مشهد یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و  مشهد– بغداد –  مشهد یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است.

بلیت یک سره تهران – نجف هم ۶۰۰ هزار تومان و بلیت یک سره مشهد – نجف ۷۵۰ هزار تومان خرید و فروش می شود.

در مورد اسکان این ۷۰۰ هزار نفر هم هتل‌ها، مسافر‌خانه‌ها و خانه‌‌های غیر رسمی زیادی وجود دارند که به تناسب خدماتی که ارایه می‌کنند، پول می‌گیرند.

عراق هنوز نرخ‌های رسمی اقامت در هتل‌های نجف و کربلا را اعلام نکرده است، هرچند هیچ سالی این کار را انجام نمی‌دهد.

البته بیش تر هتل‌های این دو شهر هم‏زمان با اربعین در اشغال مسافرانی از کشورهای عربی هستند و تحت تاثیر تقاضای بالا، نرخ های آن‌ها روند صعودی را تا اربعین طی می‌کنند.

صرف نظر از هتل‌ها، موکب‌هایی در مرز دو کشور و هم چنین خاک عراق توسط عشیره‌ها و مردم این کشور و هم چنین هیات های مذهبی ایران برپا می‌شود که امکان اسکان زائران و پذیرایی از آن ها را فراهم می‌کند.

برخی از این موکب‌ها رایگان هستند اما در چند سال اخیر بعضی از آن‌ها شرایطی را برای اسکان با دریافت هزینه، تعیین کرده‌اند.

جدول نرخ دریافت ویزا، گذرنامه، بیمه و حمل و نقل نشان می دهد که هزینه پیاده‌روی اربعین سال ۱۳۹۷ بدون هزینه های اقامت و خورد و خوراک و کفش و لباس مناسب و...، برای هر نفر دست‌کم یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و دست‌بالا، حدود چهار میلیون تومان خواهد بود که هر فرد باید از جیب خود آن را بپردازد.

امسال پیش‌بینی شده است حدود دو میلیون ایرانی در این مراسم شرکت کنند که با یک ضرب و تقسیم می‌شود گردش مالی این مراسم که از جیب زائران پرداخت می‌شود را تخمین زد.

مطالب مرتبط:

انحصار درآمد‌های پیاده‌روی اربعین در اختیار چه سازمانی است؟

۱۲ ناگفته از پیاده‌روی اربعین