دوباره سایه سنگین شورای تامین استان بر سر دربی

منصور رضوی – شهروند خبرنگار

سازمان لیگ برتر فوتبال ایران بهمن ماه سال 1396 اعلام کرد از دربی آینده، سکوهای ورزشگاه «آزادی» میان تماشاگران دو تیم به صورت مساوی تقسیم نخواهد شد؛ یعنی «استقلال» یا «پرسپولیس» در هر دربی که میزبان دیگری هستند، سهیمه ۹۰ درصدی تماشاگران خودی را خواهند داشت.

اما حالا فدراسیون فوتبال اعلام کرده است دربی روز جمعه میان استقلال و پرسپولیس، سکوهای ورزشگاه آزادی میان تماشاگران دو تیم به صورت مساوی و ۵۰ -۵۰ تقسیم خواهد شد. میزبان این دربی، باشگاه استقلال است.

آزادی تنها ورزشگاهی نیست که میان دو قطب اول فوتبال یک کشور تقسیم می‌شود. در ترکیه همه «شکری سراج‌اوغلو» را می‌شناسند؛ ورزشگاه اول استانبول که دو تیم «فنرباغچه» و «گالاتاسرای» در آن میزبان حریفان خود می‌شوند. همین شکری سراج‌اوغلو تا امروز میزبان ۳۴۶ دربی میان این دو تیم بوده است؛ دربی‌هایی که گاهی مانند پنج ماه قبل، به خون کشیده می شوند.

اردیبهشت ماه امسال هواداران فنرباغچه به سمت زمین سنگ پرانی کردند. اولین هدف آن ها، «کوارشما»، بازیکن تیم گالاتاسرای بود. اما یکی از پرتاب‌ها، سنگ را روی بدن «شنول گونش»، سرمربی حریف نشاند. داور بازی را نیمه تمام اعلام کرد و دو تیم به رخت‏کن رفتند. اما وقتی نوبت به دربی دوباره در روز یک‏شنبه رسید، همان تیم فنرباغچه میزبان ۹۰ درصدی سکوها شد.

ورزشگاه مرکزی و اصلی شهر میلان هم چنین داستانی دارد. روی یکی از درهای ورودی این ورزشگاه، نام «سن سیرو» و روی دیگری نام «جوزپه مه‌آتسا» نوشته شده است. اولی نامی است که هواداران «آ.ث.میلان» به این ورزشگاه داده‌اند و دومی نام اسطوره «اینترمیلان» است که به ورزشگاه الصاق شده است.
اما روزهای دربی میلان، باز هم سکوها میان دو تیم به صورت مساوی تقسیم نمی‌شوند. میزبان، سهمی ۹۰ درصدی می‌برد و میهمان ۱۰ درصد باقی‌مانده را به تماشاگرانش می‌دهد.

ورزشگاه المپیک رم نیز میزبان مشترک دو تیم «لاتزیو» و «رم» بوده و هست. دربی اول کشور برزیل میان «فلامینگو» و «فلومیننزه» را هم ورزشگاه «ماراکانا» در ریودوژانیرو میزبانی می‌کند. سال ۱۹۶۳ دربی این دو تیم که لبریز از حاشیه و جنجال روی سکوها و بیرون ورزشگاه بود، با حضور ۱۹۴هزار و ۶۰۳ تماشاگر برگزار شد.

نمونه‌های مشابه کم نیستند. شعارهای تند و هولیگانیسم(رفتارهای ناهنجار و تخریب‌گرانه هواداران فوتبال) و خشونت و گاه سنگ و خون هم اندک نیستند. اما با این حال، قانون فدراسیون جهانی فوتبال در مورد تقسیم‌بندی سکوها نادیده گرفته نشده است.

در ایران اما باشگاه پرسپولیس روز یک شنبه اعلام کرد:«با توجه به تصمیم اخذ شده در جلسه‌ای که به همین منظور برگزار شده بود، بازی دربی روز پنج شنبه، فارغ از موضوع میهمان و میزبان، به صورت برابر بین تماشاگران دو تیم پرسپولیس و استقلال تقسیم خواهد شد.»

جلسه‌ای که باشگاه پرسپولیس از آن نام برده، نشست میان مدیران سازمان لیگ، نمایندگان دو باشگاه استقلال و پرسپولیس و همین طور اعضای شورای تامین استان تهران است. شورای تامین استان تهران مهم‏ترین تصمیم‌گیرنده در مورد دربی‌های پایتخت طی سال‌های اخیر بوده و هست.

این شورا، نهاد پایین‌دستی شورای امنیت کشور در سطح استانی است که ریاست آن را استاندار برعهده دارد و مسوولان شش نهاد ديگر نيز اعضای آن را تشكيل می‌دهند. در شرح وظایف این نهاد، به مواردی مانند «جمع‌بندی و بررسی اخبار، گزارش‌ها و تجزیه و تحلیل‌های مربوط به امور حساس امنیتی، سیاسی و اجتماعی استان»، «گزارش وضع امنیتی، سیاسی و اجتماعی استان به شورای امنیت کشور»، «برقراری هماهنگی با شورای امنیت کشور» و «تبیین حدود وظایف و اختیارات هر یک از ارگان‌ها و نهادها در رابطه با امنیت استان» اشاره شده است.

به نظر می‌رسد دربی تهران یا همان بازی مشهور استقلال و پرسپولیس هم به خودی خود در تمامی این بندها می‌گنجد. طی سال‌های پس از انقلاب، نهادهای امنیتی بازی این دو تیم را به شکلی ویژه رصد می‌کردند. اما پس از دربی سال 1372 و به ویژه دربی جنجالی سال 1379، فشار و نظارت این نهادها برای این بازی ها بیش تر شد.

اما کسانی که در مورد دربی‌ها تصمیم گیری می‌کنند، چه کسانی هستند؟ شورای تامین هر استان از استاندار، فرمانده سپاه پاسداران در مرکز منطقه و فرمانده سپاه پاسداران ناحیه مستقر در مرکز استان، فرمانده نیروی انتظامی و مسؤول کل اطلاعاتی استان تشکیل می‌شود.

این مقامات البته تقریبا همواره خلاف مسیر رودخانه سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال شنا کرده‌اند؛ برای نمونه، فروردین ماه سال 1395 شورای تامین استان تهران تصمیم گرفت بلیت فروشی دربی به صورت اینترنتی انجام نشود و نزدیک به 100هزار تماشاگری که به ورزشگاه آزادی می‌روند، از گیشه بلیت تهیه کنند.

هشتم اسفندماه سال 1396، «سعید فتاحی»، مسوول سازمان لیگ برتر فوتبال ایران به صورت رسمی اعلام کرد شورای تامین استان تهران با برگزاری دربی به صورت قانون میزبان و میهمان موافقت کرده است. فتاحی از این خبر به عنوان بهترین اتفاق ممکن در لیگ آینده نام برد و مدعی شد از این پس سکوهای ورزشگاه آزادی در هر دربی به صورت ۹۰ به ۱۰ میان تماشاگران میزبان و میهمان تقسیم می‌شود.

اما حالا همین مقام مسوول به «ورزش سه» گفته است: «هم سازمان لیگ و هم باشگاه پرسپولیس با این طرح مشکلی نداشتند اما شورای تامین با طرح مخالفت کرد.»
او از نماینده نیروی انتظامی به عنوان مخالف جدی این طرح نام برده است.

«امیرحسین فتحی»، سرپرست باشگاه استقلال هم گفته است: «شواری تامین با بحث برگزاری نصف به نصف تماشاگران در دربی موافق بود و اجازه حضور تماشاگران به صورت ۹۰ به ۱۰ را نداد. این چیزی نیست که به ما ارتباط داشته باشد.»

مخالفت شورای تامین با بحث امتیاز میزبانی در دربی، در فصل جاری قابل پیش‌بینی بود. فصل جدید فوتبال ایران شاهد درگیری‌های غریب روی سکوهای ورزشگاه‌ها بوده است؛ از دادن شعارهای قومیتی گرفته تا اعتراض‌های سیاسی از سوی تماشاگران که گاه و بی‏گاه جو ورزشگاه‌های کشور را شبیه به پادگان‌های نظامی ‌کرده اند.

دربی برای جریان حاکم، فقط یک نمایش فوتبالی نیست؛ بازیکنانی که در دربی سال 1379 باعث جنجال شدند، یک روز در بازداشتگاه محبوس بودند. «مهدی هاشمی نسب»، بازیکن سابق باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس در سال 1393 اعلام کرد بارها از سوی نهادهای امنیتی به آن ها در مورد نتیجه بازی و همین طور جو ورزشگاه توصیه‌هایی شده بود.