حمله سپاه به کردستان عراق؛‌ رکورد زنی در خطا رفتن موشک

صیح روز شنبه هفدهم شهریور، ساعت ده و نیم صبح، چند ساعت بعد از اعدام سه فعال متهم به همکاری با گروه‌های کوموله و دموکرات، یک حمله موشکی از خاک ایران به مقر فرماندهی حزب دموکرات کردستان در شهرکوی سنجق در شمال عراق انجام شد. این حمله موشکی توسط یگان موشکی نیروهای هوافضای سپاه شلیک شد و یگان پهپادی نیروی زمینی سپاه نیز در این عملیات مشارکت داشت.

بر اساس گزارش حزب دموکرات کردستان، در جریان این حمله، ۱۵نفر از اعضای رهبری و کادر این حزب کشته و ۴۰ نفر هم زخمی شد‌ه‌اند. این افراد از اعضای دو حزب دموکرات کردستان ایران (حدکا) و حزب دموکرات کردستان (حدک) و مردم غیرنظامی کوی سنجق بوده‌اند. هرچند این حمله در زمان جلسه کادر رهبری حزب دموکرات کردستان انجام شد اما بر اساس اعلام حزب دموکرات کردستان، مصطفی مولودی، دبیرکل حزب دموکرات کردستان با جراحات سطحی از این حمله جان سالم به در برده است.

بر اساس اعلام منابع میدانی و شهروندان کرد در این حمله 10 تا 12 موشک زمین به زمین از داخل خاک ایران به سمت شهر کوی سنجق شلیک شده که برخی از این موشک ها با فاصله بیش از 700متر به بیابان‌های اطراف و یا شهر کوی سنجق اصابت کرده‌اند. متعاقبا اطلاعیه فرماندهی سپاه، تعداد کل موشک‌های شلیک شده را 7 فروند اعلام کرده است. هرچند پیش از اعلامیه سپاه، خبرگزاری مشرق، رسانه نزدیک به سپاه که به طور معمول اخبار و تحولات نظامی را پوشش می‌‌دهد تعداد این موشک ها را 5 فروند اعلام کرده بود.

ویدئوها و تصاویر شهروندان از لحظه شلیک موشک‌ها که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، نشان می دهد حداقل بخش عمده ای از این موشک‌ها از پادگان المهدی در حاشیه شهر ارومیه در استان آذربایجان غربی شلیک شده اند. این تصاویر همچنین نشان می‌دهند این موشک ها از سه آتشبار، هر کدام با قابلیت شلیک چند موشک، پرتاب شده اند.

بررسی تصاویر منتشر شده توسط سپاه نشان می‌دهد علاوه بر موشک های شلیک شده از ارومیه، موشک‌های فاتح-110 از مرکز آموزشی سید الشهدا در نزدیکی آذرشهر، استان آذربایجان شرقی در این عملیات حضور داشته‌اند. این تصاویر حاکی از شلیک حداقل 8تیر موشک فاتح 110 از مبدا آذرشهر است. این تصاویر نشان می‌دهند موشک‌های فاتح شلیک شده از پادگان سید الشهدا، شماره سریال‌هایی با حروف ابتدائی FB بر بدنه دارند که نشان‌دهنده نسل دوم خانواده موشک‌های فاتح-110 است.  

نسل دوم موشک فاتح سال ۸۴ رونمایی شده است. سپاه پاسداران تاکنون از چهار نسل این نوع موشک رونمایی کرده است. حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان سال۹۳ در گفتگو با شبکه عرب زبان المیادین، گفت که این گروه شبه‌نظامی از سال۲۰۰۶ موشک فاتح۱۱۰ را در اختیار دارد.

موشک فاتح را دقیق‌ترین موشک سپاه توصیف کر‌ده‌اند و در جریان حمله موشکی سپاه به مواضع داعش در سوریه در ۲۸خرداد۹۶ نیز از موشک ذوالفقار که به نوشته‌ رسانه‌های سپاه «نسل جدیدی» از موشک فاتح بود، استفاده شد.  

با وجود توصیف فاتح به عنوان دقیق‌ترین موشک سپاه، تصاویر منتشر شده از شهر کویسنجق توسط رسانه های کرد زبان نشان می‌دهند تنها یک موشک به محوطه پایگاه حزب دموکرات اصابت کرده است. این موشک با برخورد به لبه پشت‌بام هدف در حیاط ساختمان فرماندهی حزب دموکرات منفجر شده است. با توجه به حمل 200 تا 500 کیلوگرم مواد منفجره توسط موشک‌های زمین به زمین کوتاه‌برد این انفجار قوی باعث فرور ریختن دیوارهای مشرف به حیاط داخلی مجتمع و ایجاد تلفات و خسارات شده است.

البته در تصاویر منتشر شده که اعلام شده توسط پهپاد‌های سپاه که بر حمله نظارت می کرده، گرفته و ارسال شده، دو انفجار در محل فرماندهی حزب دموکرات رخ می‌دهد ولی با توجه به اینکه مقر حزب دموکرات در یک پادگان قدیمی ارتش بعث عراق بنا شده، احتمال انفجار مهمات داخل ساختمان نیز بر اثر موج انفجار اولیه وجود دارد. با این حال، مشخص نیست موشک(های) اصابت کرده به مقر حزب دموکرات کردستان از کدام مبدا، آذرشهر یا ارومیه، شلیک شده بودند.

حتی اگر مبنا را تصاویر ارسال شده از سوی پهپاد سپاه قرار دهیم، موفقیت حداکثر 2 فروند موشک، می‌تواند یک نقطه ضعف دیگر در کارنامه سپاه ثبت کند. در واقع اگر گزارش‌های میدانی بر اساس تصاویر ارسال شده از سوی شهروندان را ملاک قرار دهیم، حداقل ۱۰موشک از پایگاه المهدی ارومیه شلیک شده و بر اساس ادعای سپاه حداقل ۷ موشک از پادگان سیدالشهدای آذرشهر شلیک شده و از مجموع ۱۷فروند شلیک شده، موفقیت سپاه در این عملیات اندکی بیش از ده درصد بوده است.

در حملات سال گذشته سپاه که اهدف دولت اسلامی در شرق سوریه را مورد اصابت قرار داد از 7 موشک شلیک شده، دو موشک به منطقه هدف رسیدند که که حاکی از موفقیت 27درصدی موشک‌های سپاه بود. از سوی دیگر، علی رغم تلفات وارد شده به شورای فرماندهی حزب دموکرات کردستان (حدک) و حزب دموکرات کردستان ایران (حدکا)، فرماندهان بلندپایه این دو حزب از حمله سپاه جان به در برده و مقر اصلی حزب تا حد زیادی قابل ترمیم و بازسازی است. از این زاویه نیز درصد موفقیت حمله سپاه چندان بالا نیست، هرچند در دو روز گذشته، تبلیغات رسانه‌ای گسترده‌ای برای موفقیت‌آمیز بودن این حملات در دستور کار قرار گرفته است.

اما از نظر فنی، با توجه به تصاویری که سپاه درباره موشک‌های فاتح۱۱۰ در پایگاه آذرشهر، منتشر کرده است، یک گمانه‌زنی این است که سپاه با علم بر قابل اطمینان نبودن موشک های فاتح به صورت همزمان از یک جنگ افزار مشابه برای هدف قرار دادن ساختمان مرکزی حزب دموکرات استفاده استفاده کرده است.

فاصله هوایی شهرهای ارومیه و آذرشهر با کوی سنجق که هدف این عملیات بود، به ترتیب 180 و 230 کیلومتر است. موشک فاتح‌۱۱۰ که از پایگاه آذرشهر شلیک شده، حداکثر ۳۰۰کیلومتر برد دارد. برای شلیک از مبدا ارومیه، سپاه می‌توانسته از موشک‌های فاتح، ذوالفقار و رعد-307 استفاده کند که قابلیت دستیابی به برد 180 کیلومتر را دارند. با توجه به اینکه در تصاویر منتشره، موشک‌های پرتاب شده از ارومیه از آتشبارهایی با قابلیت شلیک چند موشک، پرتاب شده اند، باید دنبال گزینه‌های دیگر بود.

تنها موشک‌اندازهای چندتایی قابل استفاده توسط سپاه که قابلیت دستیابی به چنین بردی دارد، موشک‌اندازهای چینی خانواده "وی شی" است. موشک‌های  WS-2/3 و نمونه‌های صادراتی آن‌ها با نام‌های A-200/300، قابلیت دستیابی به بردهای 200 تا 300 کیلومتر دارند و از سیستم های هدایتی میانه مسیر برای بهبود دقت حملات بهره می‌برند. این اولین باری نیست که ظن به استفاده سپاه پاسداران از خانواده راکتی و موشکی "وی شی" می رود. سال 2014 نیروی دریایی اسرائیل با توقیف کشتی "کلوس-سی" در آب‌های دریایی سرخ 1000 تیر از انواع مختلف راکت های زمین به زمین منجمله راکت های هدایت ناپذیر WS-1 را از محموله این کشتی کشف کرد. متخصصان سازمان ملل بعد از بازدید از این محموله نتیجه گیری کردند که این راکت ها از مبدا ایران و به مقصد نوار غزه حمل می شده اند.

در یک جمع‌بندی نهایی، حمله سپاه به مرکز حزب دموکرات و آسیب به غیرنظامیان شهر کوی سنجق می تواند موجب بر انگیخیته شدن احساسات تلافی جویانه و ایجاد پایگاه مردمی برای موج جدیدی از خشونت‌ها در شمال غرب ایران شود. از سوی دیگر شکست این حملات، علاوه بر مشخص کردن محدودیت‌های عملیات برون مرزی سپاه بر علیه احزاب و گروه‌های مسلح مخالف خود، با ایجاد تردید در توان موشکی ایران، قابلیت بازدارندگی موشکی ایران در برابر دولت‌های متخاصم خارجی را نیز به شدت کاهش می دهد.