بازداشت گسترده فعالان قومی و مدنی در قلعه بابک

بازداشت فعالان قومی و مدنی در آذربایجان شرقی که از نخستین ساعات روز سه شنبه دوازدهم تیرماه شروع شده است، ادامه دارد.

در طول سال های گذشته و همزمان با روز تولد بابک خرمدین، تجمع مردم در قلعه دژ بابک، با روی خوش نیروهای دولت مواجه نشده است. بابک خرمدین، سردمدار جنبش خرمدینان در سال 216 شمسی به مدت بیست و دو سال بر علیه خلفای عباسی شورید و پس از دستگیری و اعدامش توسط معتصم عباسی، نماد مقاومت و ایران دوستی مردم آذربایجان شد. 

براساس گزارش رسانه های محلی، علاوه بر افرادی که احضار و تهدید شده اند تا در مراسم شرکت نکنند، تاکنون بیش از ۸۰نفر از فعالان قومی در نواحی مختلف آذربایجان از جمله اهر، کلیبر، سلماس، سراب و اردبیل بازداشت شده اند. برخی از افراد بازداشت شده به بند سلامت زندان اردبیل منتقل شده اند. بازداشت ها توسط ماموران وزارت اطلاعات صورت گرفته است. 

«ارسلان بهتاش»، شهروند ساکن شهرستان اهر به ایران وایر می گوید از چند روز قبل و طبق مراسم هر ساله برخی فعالان مدنی توسط گروه های کوچک مجازی در مورد این مراسم از مردم دعوت کرده بودند: « برنامه ریزی شده بود که روز جمعه پانزدهم، تیرماه مردم منطقه در قلعه بابک تجمع کنند. هدف از این تجمع نه شعار دادن بود نه جنگ طلبی. مردم آنجا جمع می شوند و به مفاخر ملی خودشان احترام می گذارند. عاشیق نوازها می نوازند و مردم هم شادی می کنند. گروه های مختلف مدنی و فرهنگی با مردم گفت و گو می کنند. اما درست دو روز قبل از این مراسم بگیر و ببندها شروع شد و نشریات محلی از دستگیری فعالان مدنی در چهارسوی استان نوشتند.»

ارسلان با وجود تهدیدها تصمیم گرفته است در مراسم شرکت کند: «تمام مسیر باریکی که به سمت قلعه می رود را نیروهای امنیتی اشغال کرده بودند. به تعداد هر یک نفر که آنجا حاضر بود یک سرباز می دیدی. نمی دانم آنها چرا از تجمع مردم در مراکزی که نماد ملی و غرور میهنی آنهاست و در آنجا احساس هویت می کنند می ترسند. وانمود می کنند که هر کسی در این مراسم شرکت می کند، پان ترکیست یا جدایی طلب یا جنگ طلب است. آنها از همدلی اقوام و قدرت گرفتن‌شان می ترسند.»

به گفته ارسلان به جز عده کثیری که پیش از برگزاری مراسم در منازلشان راهی بازداشتگاه ها شدند، عده دیگری را هم همان روز جمعه در محل قلعه دستگیر کردند. او از «آیدین ذاکری»، «سعید سینه دار» و «شاهین اسماعیل پور» می گوید که هنگام راهی شدن به سمت قلعه توسط نیروهای امنیتی متوقف شده و به مکان نامعلومی منتقل شدند.

افراد بازداشت شده پیش از برگزاری این مراسم با ردیابی گروه های مجازی شناسایی شده بودند: «من فکر می کنم لابد لیستی از قبل تهیه شده بوده. ما خبر داشتیم که همان روز سه شنبه چهارده نفر را در شهرهای مختلف آذربایجان و اردبیل بازداشت کردند. آنقدر اسامی متفاوت از شهرستان های دور و اطراف به گوش می رسد که حساب تعداد دستگیرشدگان از حساب خارج شده است.»

ارسلان می گوید جاده های منتهی به قلعه بابک با ایست های بازرسی موقت و متعدد کاملا کنترل می شد و ترافیک سرعت ماشین ها بسیار کند بود و افراد لباس شخصی و بسیجی با متوقف کردن ماشین ها سعی می کردند آنها را برگردانند با این همه تعداد زیادی از مردم خودشان را در زمان مقرر به قلعه رسانده بودند: «مامورانی که وسط جاده حریف مردم نشده بودند، در طول مسیر باریک رو به قلعه جلوی مردم را می گرفتند یا محل عبور و مرورشان را مسدود می کردند. صحنه بسیار جالبی دیدم. یکی از پاسدارهای تفنگ به دست مسیر حرکت یک خانم میانسال را بست. آن زن با لگد زد زیر اسلحه و گفت اگر مردم از شما قوی تر نبودند، الان تو با این ماسماسکت اینجا جلوی ما را نمی گرفتی. مردم شروع کردند به هورا کشیدن برای آن خانم.»

«ساغر.م» که دبیر ادبیات یکی از دبیرستان های شهر کلیبر استان آذربایجان شرقی است از جمله کسانی بوده که همراه با پسر دوازده ساله اش و علیرغم انتشار خبر بازداشت ها، بیش از سه کیلومتر مسیر صعب العبور قلعه را طی کرده و خودش را به تجمع کنندگان آنجا رسانده است. ساغر می گوید مردم تا پاسی از نیمه شب در آنجا به رقص و پایکوبی پرداختند و تولد بابک خرمدین را که نماد میهن دوستی و مبارزه بر علیه استیلای بیگانگان است، جشن گرفتند.

او با طرح این پرسش که «چرا حکومت باید از توجه به زبان مادری یا خرده فرهنگ های قومی و نماد های ملی و محلی وحشت زده بشود؟» می گوید: «کدام یک از این افراد بازداشت شده که اکثرا مورد اعتماد افراد منطقه هستند و جز فعالیت مدنی کار دیگری نکرده اند، اسلحه دستشان گرفته اند ؟ یک آقایی را غروب همان روز با ضرب و شتم از منطقه دور کردند و گفتند برود. بیچاره با سازش که یک عود بود آمده بود. گفت فقط آمده ام برای مردم موسیقی بزنم.»

ساغر در پاسخ به این سوال که هر ساله مردم هنگام تجمع در مراسم بزرگداشت بابک چه اقداماتی انجام می دهند، می گوید: « معمولا عاشیق نوازها یا چگونوازها آنجا بداهه خوانی می کنند و ترانه های ترکی می خوانند. ممکن است چند نفر از فعالان مدنی هم در مورد ضرورت توجه دولت مرکزی به زبان ترکی و زبان مادری یا حقوق قومیت ها با مردم صحبت کنند. آنها با مسالمت و آرامش این مراسم را اجرا می کنند.»

رسانه های محلی می گویند «عباس نیکروان» از موسیقیدانان سرشناس محلی و از جمله افراد بازداشت شده است که در محل کارش بازداشت شده و بلافاصله پس از بازداشتش در شهر سلماس توسط نیروهای امنیتی اعلام کرده که دست به اعتصاب غذا زده است. خبرگزاری هرانا گزارش داده عده محدودی با خانواده شان تماس گرفته و از وضعیت بازداشتش اطلاع رسانی کرده اند ولی خانواده ها در مورد اتهام احتمالی یا محل نگهداری فرزندانشان مطلع نیستند.