رای مخاطبان ایران‌وایر: بحران کم‌آبی جدی است

این روزها مهمترین تهدید ایران، جنگ و تحریم‌ها نیست. ایرانیان در آینده‌ای نه چندان دور با فاجعه بی‌آبی مطلق رو به رو خواهند شد. هر چند که مصرف آب شهروندان ایرانی بیش از استانداردهای جهانی است اما آن گونه که مراجع رسمی اعلام کرده‌اند، کشاورزی سهم عمده‌ای در نابودی منابع آب داشته و دارد. سدسازی که قرار بود در مدیریت منابع آبی مثمر ثمر باشد، خود به بلایی برای طبیعت و مردم ایران بدل شد. آیا مردم از بحران خشکی و بی‌آبی با خبرند؟

هر روز که می‌گذرد، بحران کم‌آبی گسترده‌تر می‌شود و بخش‌های وسیعی از ایران را در برمی‌گیرد. خبرهای نگران‌کننده حتی از کم‌آبی در پرباران‌ترین و حاصل‌خیزترین مناطق ایران، یعنی استان‌های شمالی حکایت می‌کنند. در تغییر رویه‌ای شگفت‌انگیز، شماری از مدیران و مسئولان در دولت اعلام کرده‌اند که بحران بی‌آبی، نه به دلیل شرایط خاص طبیعی کشور که بیش از هر چیز حاصل سوء مدیریت است. با این حال هستند مسئولانی که همه گرفتاری‌ها را به آسمان و تغییرات اقلیمی حواله می‌دهند. انگار نه انگار که ایران همواره در اقلیم خشک بوده، از کم آبی رنج برده است و باید برای زندگی در چنین شرایطی برنامه‌ای مشخص داشت. نشانه این رنج دائمی و قدیمی را می‌توان در ابداع قنات دید؛ راه‌حلی برای انباشت آب و جلوگیری از تبخیر بیش از حد آن. با این حال مسئولان با سدسازی‌های مخرب تلاش کردند که مساله آب را حل کنند و بی‌توجه به ظرفیت‌‌های محیط و هشدار کارشناسان هر جا که دست‌شان رسید سد ساختند و کشاورزی را توسعه دادند.

 ایران وایر در آخرین نظرسنجی خود از مخاطبانش پرسیده است که چقدر بحران کم‌آبی را جدی می‌دانند. پاسخ‌ها نشان می دهد که بخش عمده‌ای از گروه شرکت‌کننده در این نظرسنجی به درستی از عمق فاجعه با خبرند. بیش از ۹۲ درصد پاسخ داده‌اند که بحران‌ کم‌آبی «بسیار مهم است و حتی می‌تواند ایران را به نابودی بکشاند». در مجموع ۱۶۸ نفر به این گزینه رای داده‌اند. در مقابل فقط نیم درصد (یک نفر) عقیده داشته که کم‌آبی «اصلا اهمیتی ندارد و ساخته و پرداخته کشورهای پیشرفته است». شمار اندکی به گزینه سوم نظر سنجی رای داده‌اند که در آن عنوان شده بود: «ایران همیشه با خشک‌سالی مواجه بوده است و این بار هم مثل دفعات قبل است.» حدود چهار و نیم درصد از پاسخ‌دهندگان این گزینه را انتخاب کرده‌اند که در مجموع هشت رای را در بر می‌‌گیرد. هر چند ایران همیشه با خشک‌سالی مواجه بوده و موضوع جدیدی نیست اما آن چه این کشور با آن رو به روست نه فقط خشک‌سالی عادی که کم‌آبی و از دست رفتن منابع آب است؛ پدیده‌ای که خشک‌سالی را تشدید می‌کند و حتی می‌تواند باعث مهاجرت گروه کثیری از مردم شود.

در میان شرکت‌کنندگان البته بودند کسانی که عقیده داشتند هیچ کدام از گزینه‌های مطرح شده درست نیست. به عبارت دیگر، نه بحران کم‌آبی را جدی می‌دانستند، نه آن را بی‌اهمیت تلقی می‌کردند و نه موضوعی همیشگی و عادی. این گروه بیش از دو و نیم درصد از پاسخ‌گویان را تشکیل داده‌اند.

هر چند نمی‌توان از این نظرسنجی یک نتیجه علمی قابل استناد به دست آورد، اما می‌تواند سیمایی کلی از نوع تفکر و برداشت مخاطبان ایران‌وایر از بحران‌ کم‌آبی عرضه کند. آنچه به صورت علمی و دقیق تا کنون مورد وثوق تمامی کارشناسان مستقل قرار گرفته و در رسانه‌ها نیز بازتاب یافته وضعیت استثنایی کم‌آبی در ایران است؛ کشوری که سال‌ها در شرایط تنش آبی قرار داشته و اینک بیم آن می‌رود که بر اثر کمبود منابع و به خصوص منابع آب، بحران‌های اجتماعی (نظیر درگیری و مناقاشات داخلی) بیش از گذشته رخ بنماید.