یک روز بعد از آغاز روند مسدودسازی تلگرام در ایران در پی صدور حکم دادسرای «فرهنگ و رسانه» تهران٬ دولت اطلاعیهای صادر کرده که در آن بدون اشاره مستقیم به فیلترینگ تلگرام از این اقدام قوه قضاییه انتقاد کرده است، هر چند در این بیانیه اشاره نشده اقدامی برای رفع محدودیتها خواهد کرد یا نه.
یکی از دلایل صدور حکم از سوی دادگاه فیلترینگ تلگرام «اقدام علیه امنیت ملی» از طریق این پیامرسان بود. دولت اما دراطلاعیهاش آورده «تشخیص تهدید امنیت ملی، سیاستگذاری و اقدام متناسب، صرفا بر عهده شورای عالی امنیت ملی است و دیگران موظف به هماهنگی با این نهاد عالی هستند.»
در این اطلاعیه اختلاف نظر درباره «حدود صلاحیتها و تشخیص مصالح عمومی» دلیل «صدور احکام و اقدامات مختلف و بعضا متعارض در مورد دسترسی عمومی به پایگاهها و شبکه های اجتماعی» مطرح شده است.
محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات هم در در توییتر ضمن اشاره به «روند توقفناپذیر دسترسی به جریان آزاد اطلاعات»، از «عدم وجود استانداردی جهانی برای حفظ حاکمیت کشورها» انتقاد کرد.
آقای جهرمی نوشت: «دسترسی شهروندان به منابع اطلاعات، توقفناپذیر است؛ هر چند استفاده از یک نرمافزار متوقف شود. نرم افزارهای بدیل، شناسایی و جریان آزاد اطلاعات، مجدداً فعال و در گردش خواهد بود. این خاصیت و لازمه دسترسی آزاد به اطلاعات در عصر ارتباطات است.»
در ادامه توییت آقای جهرمی آمده است: «در این میان نباید از عدم وجود استانداردی جهانی برای حفظ حاکمیت کشورها در نرمافزارهای فضای مجازی گذشت، این تعارضی است که برای اکثر کشورها وجود دارد؛ زمانی که مقررات کشورها محترم شمرده نشود، عکسالعمل حاکمیتها امری غیرطبیعی و غیرمعقول نمینماید.»
پیش از آن هم خبری مبنی بر استعفای وزیر ارتباطات منتشرشد. خبر تکمیلی این بود که آذری جهرمی پس از اعلام استعفا، «در دفتر» حسن روحانی٬ رئیسجمهوری «حضور یافته تا برای ادامه راهش از او کسب تکلیف کند».
اما خیلی زود وزیر ارتباطات در گفتوگو با ایسنا استعفایش را تکذیب کرد و گفت: «اعلام نظرات کارشناسی لزوما به معنای استعفا نیست. چالشهای فیلترینگ را مستند و مستدل اعلام کردهایم. مراجع تصمیمگیر نظرات ما را شنیدهاند و تصمیم گرفتهاند.»
او با اشاره به بروز مشکلات پس از فیلتر تلگرام در روسیه گفت ممکن است اینگونه مشکلات در ایران هم رخ دهد: «در مورد فیلترینگ ما بارها اعلام کردهایم که فیلترینگ تنها راه حل نیست و در مورد چالشهای آن نیز نظرات را مستدل و مستند به مراجع مربوطه اعلام کردهایم. در هر حال به نظر میرسد فراتر از بحث امروز باید سیاستگذاری و قانونگذاری کشور در مورد رسانههای نوین را سریعتر به نتیجه رساند تا دیگر شاهد اینگونه چالشها نباشیم.»
دادسرای فرهنگ و رسانه تهران در حکمی دستور مسدود کردن کامل وبسایت و اپلیکیشن شبکه پیامرسان تلگرام را به شرکت ارتباطات زیر ساخت و اپراتورهای تلفن و ارائهدهندگان خدمات ارتباطات ثابت ابلاغ کرد. بامداد سهشنبه اپراتورهای مهم تلفن همراه در ایران یعنی ایرانسل، رایتل و همراه اول، فیلترینگ تلگرام را آغاز کردند. پس از آن شرکت ارتباطات زیرساخت زیرمجموعه وزارت ارتباطات هم فیلترینگ را آغاز کرد. هرچند شماری از کاربران گزارش دادهاند هنوز میتوانند از اینترنت خانگی به تلگرام متصل شوند.
خبرگزاری فارس هم در گزارشی گفته دسترسی به این پیامرسان روی اینترنت خانگی هنوز امکانپذیر است.
فارس به نقل از یک "مقام آگاه نزدیک به کمیته فیلترینگ" گفته: "طبق برنامه زمانبندیشده اجرای کار فنی فیلترینگ تلگرام به صورت مرحلهبهمرحله انجام میشود و هماکنون نیز در حال انجام است."
دادگاه فرهنگ و رسانه در حکم مسدودسازی تلگرام خواسته بود که «اعمال مسدودسازی باید به نحوی اجرا شود که محتوای شبکه مذکور با هیچ نرمافزاری (اعم از فیلترشکن و نظایر آن) در کشور قابل دسترس نباشد.» کارشناسان میگوید این امکان از نظر فنی وجود ندارد.
ماهها است که تبلیغات دولتی بر استفاده از پیامرسانهای داخلی متمرکز است. ناظران و کارشناسان امنیت شبکه اما میگویند استفاده از پیامرسانهای داخلی امن نیست و کاربران نباید به هیچ عنوان تن به استفاده از اپلیکیشنهای پیامرسان داخلی بدهند.
ایران پیش از این هم از تلگرام خواسته بود سرورهایش را به داخل ایران انتقال دهد٬ درخواستی که مکررا از سوی مدیر این پیامرسان رد شد.
فیلترینگ تلگرام واکنش کاربران را در شبکههای اجتماعی به دنبال داشته است. بسیاری میگویند با فیلترشکن در تلگرام حضور خواهند داشت. این در حالی است که برای برخی اقشار جامعه دسترسی به فیلترشکن آسان نیست. نیما فاطمی کارشناس و پژوهشگر اینترنت نوشته است فیلترینگ تلگرام قشر فرودست جامعه و طبقه کارگر را هدف گرفته است: «این طبقه بر خلاف طبقه متوسط از عهدهی هزینههای مبارزه با فیلترینگ بر نمیآید و نهایتا در بلند مدت تن به سرویسهای داخلی میدهد.»
برخی کاربران هم در شبکههای اجتماعی نوک پیکان اعتراضات خود را به سمت حسن روحانی گرفته اند که وعده داده بود تلگرام فیلتر نخواهد شد.
در کنار واکنش کاربران٬ برخی سازمانهای حقوق بشری هم به فیلترینگ تلگرام انتقاد کرده اند. از جمله کمپین بینالمللی حقوق بشر در ایران. هادی قائمی مدیر این کمپین میگوید: «مسدود کردن تلگرام توسط ایران نمونه دیگری از خصومت آشکار حکومت نسبت به آزادی بیان و تلاشی بیهوده برای مسدود کردن جریان آزاد اطلاعات است.»
او اضافه میکند: «محکوم کردن نقض حقوق ایرانیان و به ویژه حقوق اولیه و اساسی آنها و همچنین ایجاد طیف وسیعی از ابزارهای ارتباط شخصی و ابزارهای عبور از فیلترینگ و در دسترس قرار دادن آنها برای ایرانیان یک ضرورت بینالمللی است.»
به گفته آقای قائمی: «نقض حریم خصوصی مردم توسط حکومت با استفاده از روشهای جاسوسی آنلاین، بیاعتمادی عمیقی نسبت به اپلیکیشنهای داخلی ایجاد کرده است.»
مطالب مرتبط:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر