اگرچه هنوز کسی با قطعیت صد در صد نمی داند تصمیم دونالد ترامپ برای ماندن یا خارج شدن از «برجام» در 22 اردیبهشت(12 می) چیست، اینک با برگزیدن «جان بولتون» به عنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید، اگر امریکا در برجام باقی بماند، جای شگفتی وجود خواهد داشت. با انتخاب بولتون، ترامپ یکی از سرسخت ترین مخالفان برجام را به جمع دستیاران خود افزوده است.
ترامپ پیش از این گفته بود: «امریکا باید از قرادادی که سودی برایش ندارد، خارج شود و در این تصمیم مهم نیست که متحدان اروپایی امریکا از برجام سودمند هستند یا نه.»
اما رییس جمهوری امریکا هیچ طرح مدونی برای خروج کشورش از یک قرارداد بین الدولی ارایه نداده است.
او از زمانی که قدم به کاخ سفید گذاشته، در صدد ارزیابی ماندن و نماندن در برجام بوده است. این در حالی است که جان بولتون در ماه آگوست 2017 طرح تفصیلی خود را با عنوان «چه گونه می شود از شر برجام خلاص شد؟» منتشر و راه‌کارهای خروج از برجام را پیشنهاد داده بود.
بولتون همان هنگام گفته بود در حلقه اطرافیان ترامپ در کاخ سفید نیست ولی طرح خود را به صورت سرگشاده منتشر می کند تا آن ها که در کاخ سفید و کنگره باید درباره برجام تصمیم بگیرند، از این طرح استفاده کنند.
او نوشته بود: «واژه‌پردازی‌های مبهم و غیرشفاف برجام، سنگینی آشکار وزنه آن به سمت ایران، تخلفات عمده ایران و رفتارهای غیرقبول ایران در عرصه بین‌المللی، به نحو آشکار و متقاعدکننده نشان می‌دهند که برجام در راستای منافع امنیت ملی امریکا نیست.»
این دقیقا همان توصیه ای است که ترامپ دوست دارد بشنود؛ توصیه ای که از «رکس تیلرسون»، وزیر خارجه پیشین خود و «مک مستر»، مشاور پیشین امنیت ملی به این صراحت نمی شنید. در نتیجه، اینک آن دو جای خود را به جان بولتون و «مایک پمپئو» داده اند. انتصاب مایک پمپئو به جای تیلرسون و انتصاب بولتون به جای مک مستر اینک کلیه اطرافیان ترامپ را یکدست کرده است و دیگر صدای مخالفی علیه برجام در پیرامون ترامپ وجود ندارد. جان بولتون همنوایی کامل با اسراییل و عربستان دارد. این دو نیز از بیرون کاخ سفید مخالفان سرسخت برجام خواهند ماند.
با وجود آن که بولتون هنگام انتشار طرح خود در هیچ مقام دولتی نبود اما طرح او چنان پیام مهمی داشت که بلافاصله واکنش «محمدجواد ظریف»، وزیر خارجه ایران را منجر شد.
ظریف به خوبی از روابط جان بولتون با مراکز قدرت و همچنین افکار تأثیرگذار او بر سرنوشت برجام آگاه است. آشنایی ظریف و بولتون به دورانی (2006) برمی گردد که هر دو در نیویورک سفیران کشورشان نزد سازمان ملل متحد بودند. در نتیجه، وزیر خارجه ایران به خوبی از افکار و اندیشه های بولتون آگاهی داشت. همزمان با دوره سفارت ظریف در نیویورک، جان بولتون برای یک سال در زمان «جورج دبلیو بوش»، سفیر امریکا در سازمان ملل بود. او از پیشگامان طرح براندازی جمهوری اسلامی است و در ابراز این عقیده خود هیچ ابایی ندارد.
بولتون دو سال گذشته در گردهمایی سالانه «سازمان مجاهدین خلق» در پاریس حضور یافته بود. او در آخرین حضورش در گردهمایی اعضای این سازمان گفته بود: «رفتار این رژیم [جمهوری اسلامی] هیچ تغییری نکرده است. تنها راه همانا تغییر این رژیم است و پیروزی نزدیک شما را در تهران جشن می‌گیریم.»
پیش تر بولتون حتی خواستار اقدام نظامی علیه جمهوری اسلامی شده و گفته بود: «حکومت آیت‌الله‌ها خطر اصلی برای صلح جهانی و امنیت خاورمیانه است. سرنگون کردن این حکومت بدون شک آرامش و خوشنودی را به منطقه باز خواهد گرداند و در عین حال، مهم‌ترین خطر در منطقه را از بین خواهد برد.»
او همزمان با تظاهرات اعتراضی دی ماه گذشته در ایران، خواستار ایجاد تسهیلاتی شد که دسترسی رایگان ایرانیان به اینترنت فراهم شود. کاملا قابل پیش بینی است که چنین ایده هایی و بیش تر از آن را در دوران حضورش در کاخ سفید شاهد باشیم.
با چنین آشنایی از روحیات بولتون بود که ظریف بلافاصله پس از انتشار طرح او، پیش بینی کرد که این طرح چه بولتون یک مقام دولتی باشد یا نباشد، طرح ویران کننده ای برای برجام خواهد بود. از این رو، وزیر امورخارجه ایران در واکنش به طرح بولتون گفت: «این طرح یک شکست بزرگ برای ایالات متحده خواهد بود و باعث انزوای بیش تر امریکا در صحنه بین‌المللی خواهد شد.»
ظریف برای این که افکار بولتون را برای مقابله با پروژه هسته ای ایران بی حاصل نشان دهد، گفته بود بولتون همان کسی است که برای 10 سال سیاست نفی غنی‌سازی ایران را پایه‌گذاری و پیگیری کرده بود:«اما نتیجه آن این شد که امریکا بعد از 10 سال پافشاری بر این ایده جان بولتون، شاهد بود تعداد سانتریفیوژهای ایران از 200 به 20 هزار رسیده است. این یعنی دستآورد آقای بولتون 19 هزار و 800 سانتریفیوژ بیش تر برای ایران بود.»
این سخن ظریف خود گواه آن است که بولتون اندک انعطافی در هر اندازه غنی سازی در ایران ندارد و بر این مبنا، برجام را از اساس یک «قرارداد بد» تلقی می کند؛ دقیقا همان تلقی که ترامپ از برجام دارد.
چنین فردی اینک طرح خروج امریکا از برجام را با خود به درون کاخ سفید برده است. کسی که بدون داشتن هیچ شغل دولتی، طرح خروج امریکا از برجام را داده بود، به یکی از حساس ترین مناصب مهم در کاخ سفید، یعنی مشاور امنیت ملی کاخ سفید منصوب شده است. اما آن چه مسلم است، این است که افکار و اندیشه های او برای مقابله با جمهوری اسلامی منحصر در بر هم زدن برجام نخواهد بود.
مطالب مرتبط:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر