شبهات در قرارداد فدراسیون ایران با آدیداس؛ بد، دروغ، وارونه

پدرام قائمی - شهروند خبرنگار

در ایران نامش را گذاشته‌اند «توافق بد». این لقبِ قراردادِ وارونه‌ای است که فدراسیون فوتبال ایران با شرکت «آدیداس» برای تأمین البسه تیم ملی ایران امضا کرده است. اما این فقط یک توافق بد نیست، می‌توان آن را «دروغ بد» هم نام‌گذاری کرد.

اول بار «تسنیم» از لابه لای صحبت‌های «صفی‌الله فغانپور»، مسوول امور حقوقی فدراسیون فوتبال نشانه‌هایی از یک توافق وارونه را پیدا ‌کرد. روز ۳۱ مردادماه این خبرگزاری مدعی شد قرارداد فدراسیون فوتبال ایران با شرکت آدیداس، قرارداد اسپانسری نیست و فقط برای خرید البسه از این شرکت آلمانی امضا شده است. همان روز «محمدرضا ساکت»، دبیرکل فدراسیون فوتبال امضای قرارداد با آدیداس را تکذیب کرد و مدعی شد مدیران فدراسیون فوتبال طی روزهای آینده برای مذاکرات به دبی سفر می‌کنند.

اما نشانه‌های واقعی بودن این ادعا خیلی زود نمایان شدند؛ برای نمونه، در قراردادهای قبلی فدراسیون با آدیداس قید شده بود که فدراسیون فوتبال ایران می‌تواند مبلغ ۷۰ درصد برای خریدهای عمده خود از این برند تخفیف بگیرد. یعنی فدراسیون ایران نه تنها پولی بابت بر تن کردن البسه آدیداس دریافت نمی‌کند که حتی باید برای خرید البسه مورد نیاز خود که تبلیغ برای این برند ورزشی به شمار می رود، پول بپردازد.

داستان ایران و آدیداس از جایی وارونه می‌شود که می‌دانیم تمامی فدراسیون‌های فوتبال در سراسر جهان برای برتن کردن پیراهن‌های یک برند البسه ورزشی، پول می گیرند. بسته به‌قدرت و محبوبیت این تیم‌ها، مبلغی که از سوی اسپانسرها پرداخت می‌شود، متفاوت است؛ مثلا قرارداد فدراسیون فوتبال برزیل با شرکت «نایکی» که از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۸ اعتبار دارد، 34 میلیون دلار است که این قرارداد را تبدیل به چهارمین رقم سنگین قراردادهای بین‌المللی در ورزش جهان می‌کند. آدیداس نیز با فدراسیون فوتبال اسپانیا تا پایان سال  ۲۰۱۸ قراردادی به ارزش ۲۷٫۳ میلیون دلار دارد. این قرارداد در سال ۲۰۱۰ میلادی منعقد شد. همین برند سالیانه مبلغ ۳۷ میلیون دلار به فدراسیون فوتبال آلمان می‌پردازد که این سومین قرارداد بزرگ بین‌المللی ورزش است. سال ۲۰۱۴ فدراسیون فوتبال سوییس با تولیدی «پوما» قرارداد چهار ساله به مبلغ ۱۵ میلیون دلار امضا کرد. آدیداس نیز مبلغ ۲۷ میلیون دلار سالیانه به فدراسیون فوتبال کره جنوبی می‌پردازد تا از البسه این تولیدی ورزشی استفاده کند. نکته قابل‌توجه این جا است که در رنکینگ بین‌المللی فدراسیون جهانی، فوتبال تیم ملی ایران در رده اول و تیم ملی کره جنوبی در رده سوم آسیا قرارگرفته اند.

قرارداد بد یعنی قراردادی که فدراسیون فوتبال ایران را موظف کند در ازای برتن کردن پیراهن یک تولیدی، مبلغی را به همان شرکت پرداخت کند. فدراسیون فوتبال ایران پیش از جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان، با برند پوما قراردادی به ارزش شش میلیون دلار امضا کرد. اما پس از آن ‌که این شرکت نسبت به تولید و تکثیر غیرقانونی البسه‌هایی با نام و آرم پوما در ایران اعتراض کرد، برندهای جهانی کم تر میلی برای عقد قرارداد با فدراسیون‌های ایران نشان دادند. نبود قانون کپی‌رایت در ایران همواره یکی از موانع جذب بالای اسپانسرهای تولیدی لباس برای تمامی فدراسیون‌های ورزشی ایران بوده است.

اما حالا فدراسیون فوتبال برای قرارداد بد خود با آدیداس یک توجیه آورده و در بیانیه‌ای نوشته است: «متأسفانه دستورالعمل نحوه صدور گواهی فعالیت نمایندگان و شعب عرضه کنندگان پوشاک خارجی در ایران به شماره ۶۰/۱۲۹۲۷۶، مورخ 17 شهریور ۱۳۹۵ وزارت صنعت، معدن و تجارت مانع از اجرایی شدن این قرارداد اسپانسری آدیداس با فدراسیون فوتبال ایران شده است. لذا تنها راه چاره جهت استفاده از لباس‌های باکیفیت و با تکنولوژی کلیماکول آدیداس در جام جهانی، انعقاد قرارداد تجاری خرید البسه با تخفیف ۷۰ درصد بود.»

فدراسیون فوتبال ادعای دبیرکل خود که گفته بود هنوز قراردادی با آدیداس امضا نکرده را هم به‌صورت غیرمستقیم و ناخواسته نقض کرده است. در این بیانیه ادعا شده که قرارداد جدید تجاری یک ساله است و از نکات حائز اهمیت آن می‌توان به دریافت ۱۵ درصد به‌عنوان «رویالتی»(درصد حق فروش پیراهن تیم ملی در سراسر جهان) اشاره کرد. فدراسیون در دو بخش از این بیانیه تأکید کرده است که رویالتی در قرارداد چهار ساله قبلی وجود نداشت. بنابراین، قرارداد جدید امضا و نهایی شده است.

اما دلیل اصرار فدراسیون به بد نبودن این قرارداد چیست؟ در بیانیه فدراسیون فوتبال می‌خوانیم: «بر اساس قرارداد جدید، هر لباسی که آدیداس به فروش می‌رساند، ۱۵درصد آن به فدراسیون فوتبال ایران پرداخت خواهد شد. انتظار فدراسیون از این بند قرارداد، درآمد ۱٫۵ میلیون یورویی در سال ۲۰۱۸ است.»

براین اساس، فدراسیون فوتبال ایران هم چنان باید ۳۰ درصد از مبلغ البسه تیم ملی را پرداخت کند، درحالی‌که اسپانسرها موظف هستند تمامی البسه موردنیاز تیم‌های پایه و بزرگ‌سال ملی فدراسیون ورزشی مورد قرارداد خود را تقبل کنند. تسنیم در گزارشی نوشته است جمع قیمت البسه و تجهیزات آدیداس برای ۲۳ بازیکن تیم ملی ایران، ۶۳ هزار و ۶۹۹ یورو خواهد بود. جمع تجهیزات و البسه موردنیاز ۱۵ نفر از اعضای کادر فنی، پزشکی، ماساژور و مدیریتی همراه تیم ملی هم هشت هزار و ۱۹۲ یورو و ۸۵می‌شود. یعنی فدراسیون فوتبال ایران با تخفیف 70 درصدی (که خودش فعلاً مدعی آن است)، باید درمجموع مبلغی حدود ۲۲ هزار یورو به آدیداس پرداخت کند. این رقم شاید در قیاس با آن چه فدراسیون فوتبال ادعا می‌کند به‌عنوان سود حاصل از فروش البسه تیم ملی به‌دست می‌آورد، مبلغ چندانی نباشد.

دیگر آن که فدراسیون فوتبال باید تا قبل از اردیبهشت‌ماه امسال تمام مبلغ موردنظر را به آدیداس بپردازد اما قطعاً برای کسب سود ۱۵ درصدی از فروش پیراهن تیم ملی ایران باید تا پایان سال ۲۰۱۸ صبر کند. از سویی دیگر، آدیداس باید ۷۷ هزار پیراهن اصلی تیم ملی ایران یا ۱۱۱ هزار لباس کپی و یا ۱۴۳ هزار لباس هواداری (مجموعی از این سه مدل) را در فروشگاه‌های مجازی و شهری خود بفروشد تا رقم ۱٫۵ میلیون یورویی برای فدراسیون فوتبال ایران حاصل شود.
آیا فروش این تعداد لباس در سراسر جهان ساده است؟ شاید در نگاه اول، فروش حدود ۱۲۰ هزار دست البسه تیم ملی ایران در فروشگاه‌های آدیداس چندان سخت به نظر نرسد. اما دو مورد ویژه، این پیش‌بینی را زیر سؤال می‌برد؛ مورد نخست، نبود قانون کپی‌رایت در ایران و تولید انبوه جنس مشابه و غیرقانونی است که پوما هم در ابتدای سال ۲۰۰۷ نسبت به آن اعتراض داشت. مورد بعد، قیمت این البسه است.

در فروشگاه های مجازی آدیداس، قیمت هر دست لباس اصلی تیم‌های ملی که با این برند قرارداد دارند، ۱۳۰ یورو تعیین ‌شده است. پیراهن‌های درجه ‌دو و سه هم به ترتیب ۹۰ و ۶۹٫۹۵ یورو است. پرداخت چنین مبلغی از سوی هواداران ایران بعید به نظر می‌رسد.

اما قرارداد بد وقتی دروغ می‌شود که ابتدا محمدرضا ساکت، دبیر کل فدراسیون فوتبال هرگونه مذاکره و قرداد را تکذیب می‌کند و سپس فدراسیون مجبور به صدور بیانیه برای توضیح میزان دریافت و پرداخت‌ها می‌شود. فدراسیون ایران تنها فدراسیونی میان تیم‌های ملی حاضر در جام جهانی ۲۰۱۸ خواهد بود که بدون هیچ دریافتی و تنها با پرداخت هزینه خرید البسه مورد نیازش به یک شرکت تولیدی، وارد روسیه خواهد شد.

مطالب مرتبط:

طغیان قابل و فاشگویی کریمی؛ چون پرده بر افتد