فساد اخلاقی فوتبال ایران؛ فقط پای مدارس فوتبال وسط نیست

«میزان»، خبرگزاری وابسته به قوه قضاییه از بررسی پرونده مهم فساد مالی و اخلاقی در مدارس فوتبال در سال‌های اخیر خبر داده و نوشته است که تخلف ۱۱۶ مدرسه فوتبال برای مسوولان محرز شده و حالا با تعطیلی و پلمپ این مراکز، به زودی به تخلفات مختلف افراد فعال در این مدرسه ها در مراجع قضایی رسیدگی خواهد شد.

این نخستین بار نیست که رسانه های ایران خبر از احتمال برخورد با مدارس فوتبال خاطی را می دهند ولی اولین بار است که یک خبرگزاری رسمی عدد دقیقی از تعداد مدارس فوتبال خاطی ارایه کرده است.

از سال 1390 بحث فساد در مدارس فوتبال و تیم های پایه فوتبال ایران به رسانه ها کشیده شد. داستان فقط به مدارس فوتبال هم خلاصه نمی شد؛ از دل تیم های پایه بعضی باشگاه های ایران، گاه و بی‎گاه خبرهایی در مورد دو نوع فساد مجزا به گوش می رسید.

سال 90 گزارش ویژه ای در برنامه «چهار چهار دو» رادیو «جوان» پخش شد که به بخشی از دو فساد مالی و اخلاقی فوتبال ایران اشاره می کرد. یکی از بانوان کارمند رادیو جوان به عنوان مادر یک نوجوان با مربی یکی از مدارس فوتبال تماس گرفت و صدای او را ضبط کرد. در حین گفت و گو، مربی به مادر فرضی می گوید که در صورت پرداخت 15 میلیون تومان، از فرزند او ستاره فوتبال خواهد ساخت و او را تا سه سال بعد به باشگاه های لیگ یک یا لیگ برتر معرفی می کند. سوال و جواب مادر با مدیر و مربی مدرسه فوتبال در نهایت به این نقطه رسید: «شما خودتان چند ساله اید؟ مطلقه هستید یا هنوز همسر دارید؟ منزل تان کجا است؟ شما یک روز خودتان تنها تشریف بیاورید این جا، مستقیم صحبت کنیم. اگر راضی بودید، تخفیف خوبی به پسرتان می دهم.»

تیغ سانسور روی بخش پایانی گفت و گوی ویژه رادیو جوان با مربی مدرسه فوتبال نشست. سانسور بزرگ ترین درد در برخورد با فساد اخلاقی مدارس فوتبال و باشگاه های پایه است. دی ماه سال 95، «همشهری جوان» با پدری گفت و گو کرد که مدعی بود لیدر یکی از باشگاه های لیگ برتری به فرزند نوجوانش تجاوز کرده است. پدر با اعتراض خطاب به «مهدی شادمانی»، خبرنگار این نشریه گفت: «چرا امروز یادتان افتاده؟ پنج سال پیش که آن همه شاکی وجود داشت و پرونده مفتوحه بود و التماس شما می کردیم، کجا بودید؟»

پدر می توانست فریاد بزند که چرا طی تمام آن پنج سال، صدایش به جایی نرسیده است اما احتمالا اطلاع نداشت که حد فاصل سال های 90 تا زمستان 95، ورود به مبحث فساد در مدارس فوتبال ممنوع بود.

آذرماه سال 95 رسانه های انگلستان خبر از تعرض جنسی گسترده طی سال های گذشته به بازیکنان نوجوان فوتبال این کشور دادند. «اندی وودوارد» اولین فوتبالیستی بود که آشکارا از سوءاستفادۀ جنسی «بری بنل» از خود پرده برداشت و این موضوع سبب شد تا اتهامات مشابهی علیه این مربی مطرح شود. بنل 62 ساله بلافاصله بازداشت شد. در عین حال، یک سازمان خیریه دفاع از کودکان با همکاری فدراسیون فوتبال انگلستان خط تلفنی ویژه‌ای برای ثبت و رسیدگی به موارد مشابه اختصاص داد. پلیس انگلستان هم این اطمینان را به تمامی شهروندان انگلیس داد که در صورت عدم تمایل قربانیان، هیچ نامی از آن ها فاش نخواهد شد. در یک هفته، ۸۶۰ بار با این شماره تماس گرفتند و ماجراهای مشابهی به اطلاع «انجمن ملی پیش گیری از بدرفتاری با کودکان» رساندند.

روزنامه «جوان» روز دوشنبه 22 آذرماه اقدام به تهیه گزارشی در مورد فساد در فوتبال پایه ایران کرد. «محمود کلهر» به عنوان پیش کسوت فوتبال و همین طور مربی قدیمی تیم های پایه در گفت و گو با این روزنامه، وجود فساد، تجاوز و تعرض به کودکان و نوجوانان فوتبالیست ایرانی را پذیرفت و گفت که سکوت مقابل این حجم از فساد در مدارس فوتبال خیانت است.

این روزنامه در مطلبی دیگر در مورد این پرونده، با توضیح «گزارشی از پشت پرده اتفاقات تکان دهنده در برخی مدارس فوتبال»، از تیتر «هیس! بچه ها فریاد نمی زنند» استفاده کرد. در نقدی دیگر، به قلم «فریدون حسن»، دبیر سرویس ورزشی این روزنامه، در بررسی انحراف در فوتبال جهان، جمله ای از «هری ردنپ»، ستاره سابق فوتبال انگلستان به کار رفته بود با این عنوان: «منحرفان جایی در ورزش جهان ندارند.»

گزارش روزنامه جوان پس از صفحه بندی و ادیت نهایی، به دستور مدیران روزنامه به صورت کامل حذف می شود. استدلال آن ها این بوده که پرداختن به موضوع فساد در رده های پایه، در مقطعی از زمان که انگلستان درگیر فساد اخلاقی فوتبال پایه شده است، جایز نیست. شورای سردبیری روزنامه جوان که وابسته به سپاه است، این گزارش را «سیاه نمایی» در ایران قلمداد کرده بود.

برنامه تلویزیونی «90» هم یک بار از مرز سانسورها گذشت؛ سال 1391 در این برنامه یکی از مربیان می‌گفت به کودکان در مدارس فوتبال آب پرتقال مسموم و بی هوش کننده می‌دهند، بعد که بی هوش شد، اقدام به آزار و اذیت آن‌ها می‌کنند و از صحنه فیلم می‌گیرند. می گفت بعد که بازیکن به‌ هوش آمد، فیلم را به او نشان می‌دهند و تهدیدش می کنند که در صورت پرداخت نکردن مبلغی مشخص، فیلم او تکثیر می شود.

آبان ماه سال قبل، «مسعود شجاعی» به فساد اخلاقی جاری میان مربیان پایه فوتبال ایران اشاره کرد. کم تر از دو روز بعد، «کمیته اخلاق» فدراسیون فوتبال او را به دلیل مصاحبه با رسانه های معاند خارج از کشور و سیاه نمایی احضار کرد.

اما تابوی فاش گویی در مورد فسادهای دوگانه اخلاقی و مالی در فوتبال پایه ایران را «مهدی مهدوی کیا» در برنامه 90 شکست. مهدی دی ماه سال 95 مقابل دوربین این برنامه ورزشی نشست و گفت: «مسوولینی که قدرت برخورد با متخلفین در مملکت را دارند، منتظر چه اتفاقی هستند؟ دقیقا باید چه بلایی سر بچه های مردم بیاید تا به این معضل ورود کنید؟»

او البته بار دیگر در نهم اسفندماه در گفت و گوی تلفنی با همین برنامه، عین این جملات را به شکل تندتری به زبان آورد: «من با قاطعیت می گویم که در فوتبال پایه ایران فساد اخلاقی وجود دارد.»

میزان حالا از مرز سانسورها گذشته و با صراحت از وجود فساد در مدارس فوتبال ایران حرف زده است. هرچند تخصیص مساله فساد اخلاقی و مالی به مدارس فوتبال و حذف کردن تیم های پایه، باز هم سایه انداختن روی بخشی از حقیقت است.

این خبرگزاری مدعی شده است مسوولان ذی صلاح با کمک حراست وزارت ورزش، فدراسیون فوتبال و ارکان قضایی موفق شده اند به قطعیت در مورد تخلف در 116 مدرسه فوتبال برسند.

یکی از خبرنگاران میزان می گوید: «چیزی که به ما اطلاع دادند، این است که پرونده مسایل اخلاقی در قوه قضاییه باز شده است و این فقط مختص مدارس فوتبال هم نیست.»

فدراسیون فوتبال ایران خردادماه امسال ادعا کرد به زودی مدارس فوتبالی که بدون مجوز در حال فعالیت هستند را به نهادهای قضایی معرفی می کند. اما باز شدن پرونده های قضایی در مورد مدارس فوتبال چندان با عدم ثبت پروانه های رسمی مرتبط نیست. بنا به ادعای خبرنگار میزان، نه تنها بیش از 50 مربی و مدیر مدارس فوتبال و رده های پایه در دادسرای «فرهنگ و رسانه» مفتوح شده، که تعدادی از مربیان رده های بزرگ سالان هم در مساله فساد اخلاقی پرونده دارند.

این خبرگزاری در انتهای گزارش خود نوشته است: «پای چند چهره نسبتا سرشناس که نام آن ها بار‌ها و بار‌ها به گوش اهالی فوتبال رسیده و شناخت زیادی از آن ها وجود دارد هم در بین متخلفان دیده می‌شود.»

اشاره غیرمستقیم این خبرگزاری به چند لیدر باشگاه های فوتبال ایران است که طی سال های اخیر موفق شده اند نقشی فراتر از لیدر را کنار تیم های مطرح بازی کنند. لیدرهای استقلال و پرسپولیس حالا در مظان اتهام هستند.

سال گذشته بحث فساد اخلاقی در فوتبال انگلستان و بعد اروپا دست مایه ای شد برای اثبات سقوط اخلاقی در جامعه غرب. امروز قوه قضاییه به مساله ای ورود کرده که از سال 90 تا امروز خط قرمز رسانه ها بوده است.