خاطره پرونده کارت به کارت دوباره زنده شد

پدرام قائمی- شهروند خبرنگار

«ما فریاد می زنیم که فوتبال ما در دنیا جوانمردانه است ولی این مسابقه هیچ چیزش جوانمردانه نبود. امشب بازیکنان ما دویدند ولی آنالیزها از تیم حریف و تمرین روزهای گذشته نتیجه را رقم نمی‌زد!»
این اعتراض های متفاوت مرد معترض فوتبال ایران است پس از بازی «فولاد» خوزستان و «سایپا» که روز پنج شنبه در اهواز برگزار شد.

سابقه فریادهای «علی دایی» بر سر داوران فوتبال ایران، از سیاهه گل هایی که در تیم ملی ایران زده و آقای گل جهانش کرده، درازتر است. اما مهم ترین اعتراض او به چهار سال قبل برمی گردد؛ ۲۹ شهریور‌ماه سال ۹۲ علی دایی در پی اشتباه‌های «محسن قهرمانی»، داور بازی «پرسپولیس» و «سپاهان»، در کنفرانس مطبوعاتی بعد از بازی، شکست تیمش را نتیجه این اشتباهات داوری کرد و آن ها را تعمدی خواند. 
سرمربی وقت پرسپولیس در جنجالی ترین کنفرانس خبری لیگ برتر مدعی شد که داور بازی به سمت سپاهان «غش» کرده است. او دلیل حمایت قهرمانی از سپاهان را این گونه توضیح داد: «همین آقای قهرمانی قبل از بازی، از مربی بدن ساز ما طلب وجه نقد کرده بود. یک سال قبل هم که ما در "راه‌آهن" بودیم، همین اتفاق افتاده بود و آقای قهرمانی از ما می‌خواست برایش کارت به کارت کنیم!»

سه روز بعد از کنفرانس خبری دایی، سایت خبری «قدس آنلاین» نوشت: «شنیده می‌شود محسن قهرمانی از "مولایی" (مربی بدن‎ساز پرسپولیس) خواسته است مجوز راه‌اندازی یک رستوران با نام باشگاه پرسپولیس را از "رویانیان" بگیرد. مولایی که خود نیز در راه‌اندازی این رستوران با قهرمانی شریک بوده، موضوع را به‌سرعت به رویانیان انتقال می‌دهد اما مدیرعامل باشگاه پرسپولیس به هر دلیل با این درخواست مخالفت می‌کند.»

همین سایت در ادامه گزارش خود افزود که بعدها «محمدرضا مولایی» به علی دایی گفته بود محسن قهرمانی به زودی انتقام خود را از پرسپولیس خواهد گرفت.

کنفرانس خبری دایی و بررسی پرونده ای که در فوتبال ایران به ماجرای «کارت به کارت» مشهور شد، بیش از یک سال طول کشید. دی ماه سال 93 فدراسیون فوتبال ایران محسن قهرمانی را محکوم و از قضاوت محروم کرد. اما حکم فدراسیون فوتبال ایران در نوع خود بی نظیر بود. در متن این حکم آمده بود: «محسن قهرمانی (داور فوتبال) که با رفتار غیر ورزشی و دون شأن حرفه‌ای و ایجاد روابط غیرقانونی با برخی افراد، مرتکب اقدامات خلاف مقررات انضباطی و اخلاقی در فوتبال گردیده است، حسب دلایل موجود و اقرار ایشان در جریان رسیدگی، متخلف شناخته شده و مستندا به ماده ۶۲ "آیین‌نامه انضباطی فیفا" مصوب سال ۲۰۱۱ میلادی و ماده ۲۱ "قانون اخلاق فیفا" مصوب سال ۲۰۱۲ میلادی و ماده ۴۰ "آ‌یین‌نامه انضباطی فدراسیون فوتبال"، به هشت ماه محرومیت از هر گونه فعالیت مرتبط با فوتبال و پرداخت مبلغ ۵۰ میلیون ریال جریمه نقدی محکوم می‌شود.»

یک هفته بعد فدراسیون جهانی فوتبال از فدراسیون ایران خواست دلایل محرومیت و مواردی که از سوی طرف ایرانی، «رفتار غیرورزشی»، «ایجاد روابط غیرقانونی»، «ارتکاب اقدامات خلاف مقررات» و «مسایل انضباطی و اخلاقی» نامیده شده را به صورت روشن اعلام کند. فیفا برای محروم کردن مدیران، مربیان، داوران و بازیکنان فوتبال فقط به چهار بند از تخلفات اکتفا می کند: «تبانی، ضرب و شتم، دوپینگ و نفوذ غیرقانونی در نتایج.» 
اما برای محسن قهرمانی از عنوان رفتار دور از شأن داوری استفاده شده بود.

شاید مهم ترین دلیل این که فدراسیون فوتبال ایران از اعلام جرم واقعی محسن قهرمانی پرهیز کرد، اظهارنظر این داور در فروردین ماه سال 93 خورشیدی بود؛ قهرمانی در گفت و گو با باشگاه «خبرنگاران جوان» که از اخبار ورزشی شبکه سه سیما پخش شد، گفته بود: «خیلی‌ها را با خودم پایین خواهم کشید. مسایلی که درباره داوری و مدیران فدراسیون می‌دانم را با مدرک افشا خواهم کرد و اگر محروم شوم، بسیاری دیگر هم باید تاوان بدهند.»

محسن قهرمانی دی ماه سال 93 محروم شد اما مردادماه سال 94 فدراسیون فوتبال او را دوباره به قضاوت در لیگ برتر باز گرداند. قهرمانی آذرماه همان 94 هم برای همیشه از فوتبال و داوری خداحافظی کرد. این حداقل لطفی بود که فدراسیون فوتبال ایران می توانست در حق او انجام دهد؛ منهای متنی که «هوشنگ نصیرزاده»، کارشناس ارشد مسایل حقوقی ورزش ایران و رییس وقت کمیته حقوقی و تدوین مقررات فدراسیون فوتبال در جواب فیفا به صورت محرمانه نوشت و ارسال کرد.

علی دایی یک بار با مصاحبه جنجالی خود، پرونده کارت به کارت را در فوتبال ایران باز کرده بود. او هرچند مشهور است به مرد همیشه معترض به داوری ها، اما این بار داستان اعتراض او رنگ و بوی همیشگی را ندارد. دایی قضاوت روز پنج شنبه «سید رضا مهدوی» را ماورای مسایل فوتبال نامیده است: «داور تا دقیقه آخر و حتی بعد از آن دست از تلاش بر نداشت تا ما شکست بخوریم و حتی نتیجه مساوی هم او را قانع نمی‌کرد!»

اشاره سرمربی تیم سایپا تهران، به صحنه جنجالی بازی سایپا با فولاد است. دقیقه ٣٨، سیدرضا مهدوی، داور بازی تکل «ایوب والی»، مدافع فولاد روی پای «محمد عباس زاده»، مهاجم سایپا را خطای پنالتی اعلام کرد اما چند ثانیه بعد داور به سمت کمک داور رفت و با مشورت با او، تصمیم خود را برگرداند.

فدراسیون جهانی فوتبال از خردادماه امسال و از زمان رقابت های جام جهانی جوانان، قانون جدیدی به نام «ویدیو چک» را امتحان کرده است؛ روشی که امروز در لیگ برتر آلمان (بوندسلیگا) هم اجرا می شود.

«علیرضا فغانی»، داور الیت فوتبال ایران در مورد چگونگی استفاده از ویدیو چک این گونه توضیح داده است: «سه داور در کانکس می نشینند و اگر در مواردی مثل همین اتفاق که در بازی ایران رخ داد، اتفاق بیفتد، داوران در داخل کانکس با فرستنده های رادیویی به داور وسط نکات را می گویند. داور وسط اگر در موردی تردید داشته باشد، خودش به کنار زمین می آید و صحنه بازی را می بیند و تصمیم نهایی را می گیرد.»

در فوتبال ایران به دلیل کمبود دوربین در ورزشگاه ها و همین طور نبود داورانی که قادر به انجام ویدیو چک باشند، هنوز این روش استفاده نمی شود. با اضافه شدن این سه نفر، تعداد داورهایی که یک بازی را قضاوت می کنند، عدد قابل توجهی می شود و ممکن است به 7 تا 10 داور هم برسد. به صورت طبیعی، چهار داور به خودی خود  در بازی حضور دارند و اپراتورها و این سه داور هم اضافه می شوند.

اعتراض روز پنج شنبه علی دایی در کنار زمین به نبود قانون ویدیو چک بود. او گفت: «داور پنج دقیقه فکر می کرد که پنالتی را لغو کند یا نه. مگر ما ویدیو چک داریم؟»

تندی کلام سرمربی سایپا به حدی بود که شاید دوباره حساسیت هایی را ایجاد کند. او در ادامه با اشاره به یکی از کارشناسان برنامه تلویزیونی«90» که در دپارتمان داوری هم حضور دارد، گفته است: «آقایی که چلنج را چالنج می‌گوید، نظرش راجع به این اتفاقات چیست؟»

البته گفته است که داوران این بازی به مساوی هم رضایت نمی دادند و در تلاش بودند تیم با شکست از زمین بیرون برود.

 اعتراض به داوری  در فوتبال ایران بدل به یک عادت قدیمی شده است. «امیر قلعه نویی»، سرمربی «ذوب آهن» اصفهان هم پیش از آن که تیمش مقابل «پارس جم» قرار بگیرد، به داوری ها اعتراض داشت. شاید همین حجم از هجمه ای که به سوی داوران است، گاهی اعتراض هایی که می توانند مانند پرونده کارت به کارت، تغییری در سرنوشت فوتبال ایران ایجاد کنند را به تعویق می اندازد.