درگیری مدیران دولتی و قضایی در برزخ تلگرام

محمدآذری جهرمی، وزیر ارتباطات دیروز گفته است که از مدیران تلگرام خواسته فکری به حال «دروغ پردازی و شایعات» بکند و مردم خواستار توقف فعالیت برخی کانال های تلگرامی شده اند. اشاره او به کانال تلگرامی آمدنیوز است که به یک دغدغه مهم برای مقام های اجرایی و قضایی تبدیل شده است.

محمد منتظریی، دادستان کل کشور روز یک‌شنبه ۱۶ مهر گفته بود کانال آمدنیوز از شبکه تلگرام استفاده می‌کند و برای تلگرام به زودی «تعیین تکلیف» می‌کنیم.

چهار مرداد هم عبدالصمد خرم آبادی، معاون دادستان گفته بود علاوه بر آمدنیوز، گروه مجاهدین خلق هم از تلگرام استفاده می کنند.

دور تازه واکنش به کانال های تگرامی پس از طرح ادعاهایی درباره جاسوسی زهرا لاریجانی، فرزند صادق لاریجانی، رئيس قوه قضاییه مطرح شد.

برخی مقام های قضایی با استناد به چنین مشکلاتی خواستار فیلتر شدن تلگرام هستند ولی وزیر ارتباطات مخالفت است. او قبلا گفته است: «این مسئله که یک کانال ضدانقلاب بیاید و در فضای مجازی حرف‌های ناروا بزند قطعا باید پیگیری شود اما اگر بخواهیم به این دلیل تلگرام را فیلتر کنیم و مردم را ناراضی کنیم، حرف غلطی است.» به گفته وزیر ارتباطات دادستان کل کشور هم مخالف «مصادیق مجرمانه و مشکل دار در فضای مجازی» است و نمی خواهد این پیام رسان مسدود شود. تاکنون عمده تمرکز وزارت ارتباطات ایران بر رصد کانال های تلگرامی که در حوزه جنسی و دینی فعالیت داشته اند، بوده ولی با افزایش ضریب نفوذ کانال های تلگرامی سیاسی این موضوع نیز به یک دغدغه مهم تبدیل شده است.

سایت تابناک روز دوشنبه با اشاره به برگزاری جلسه شورای عالی فضای مجازی پیشنهاد داده بود که این شورا استفاده از تلگرام را ممنوع نکند ولی کانال های تلگرامی مسدود شوند، مانند پیام صوتی. مشکل اما اینجاست که از نظر فنی چنین امکانی در اختیار وزارت ارتباطات ایران نیست.

با توجه به این مشکلات، مدیران ارشد دولت و قضایی به طور مداوم سعی می کنند با فشار آوردن بر مدیر تلگرام به خواسته های خود برسند. ۴ مهرماه، دولت آبادی، دادستان تهران علیه مدیریت تلگرام اعلام جرم شده و «این پرونده به ناحیه‌ امور بین‌الملل دادسرای تهران ارجاع شده است.» دلیل اعلام جرم علیه پاول دوروف را «ارایه خدمات به گروه‌های تروریستی از جمله داعش، ایجاد بستر مناسب برای فعالیت سایر گروه‌های سازمان‌یافته و ترویج و تسهیل ارتکاب جرایم هرزه‌نگاری کودکان، قاچاق انسان و مواد مخدر» متهم کرد. جعفری دولت‌آبادی گفت «این که شبکه تلگرام خود را تابع قوانین غربی‌ می‌داند، مانع از رسیدگی به این اعلام جرم نخواهد بود.»

پاول دوروف، مدیر شبکه تلگرام در واکنش به اعلام جرم علیه او از سوی دادستان تهران در توییتر و در پاسخ به خبرنگار بی‌بی‌سی گفت: «از شنیدن این خبر شوکه شدم، ما به طور مداوم مضامین پورن و تروریستی را در ایران مسدود می‌کنیم، فکر می‌کنم دلیل واقعی این برخورد چیز دیگری است.»

مسوولان جمهوری اسلامی بارها گفته‌اند که پی‌گیر انتقال سرورهای تلگرام به ایران اند٬ مساله‌ای که کارشناسان می گویند در صورت وقوع آن امنیت کاربران ایرانی این پیام‌رسان با تهدید جدی مواجه می‌شود. پاسخ تلگرام به درخواست انتقال سرورها به ایران تا کنون منفی بوده است. پاول دورف، مدیر تلگرام، گفته است تنها «خط قرمز» این کانال ارتباطی، مقررات و ضوابط استفاده کاربران از تلگرام است، که توسط خود این شرکت اعلام شده است.

البته درباره ورود سرورها به ایران هم اتفاق نظر جدی وجود ندارد. چندی پیش عبدالصمد خرم‌آبادی، معاون دادستان کل ایران که بارها از انتقال سرورها با ایران سخن گفته بود در یکی از مصاحبه‌هایش ورود سرورهای این نرم افزار را مصداق جاسوسی دانست. او علاوه بر اینکه معاون دادستان است، دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه هم هست که تصمیم‌گیری درباره سانسور اینترنت در ایران را به عهده دارد. محمود واعظی، وزیر ارتباطات وقت هم در پاسخ‌اش گفت: «ایشان (عبدالصمد خرم‌آبادی) بالاخره تکلیف خود را مشخص کند که یک روز می‌گوید سرور تلگرام بایستی به کشور بیاید و روز دیگر می گوید ورود سرورها مصداق نفوذ و جاسوسی است.»

مواضع دولت در زمینه تلگرام در مجموع خوشایند قوه قضاییه نیست. بازداشت مدیران ۵ کانال تلگرامی نزدیک به دولت و اتهام ارتباط سیاسی و مالی این کانال ها با برخی مقام های ارشد دولت و همچنین دوستی نزدیکی یکی از افراد با وزیر اطلاعات، پرونده ای دامنه دار بود که در ماه های گذشته یک هدف مشخص را تعقیب می کرد. مقام های قضایی قصد داشتند بگویند دولت خودش از پهن بودن سفره تلگرام سود می برد و از طریق این کانال ها اهداف سیاسی را دنبال می کند، بنابراین مخالف برخورد یا محدود کردن تلگرام است. در این ماجرا ۸ نفر که در مدیریت ۵ کانال تلگرامی فعال بودند، قربانی شدند و به حبس و محرومیت از فعالیت رسانه ای محکوم شدند.

این کشمکش های دامنه دار در حالی صورت می گیرد که طرفین می دانند از نظر فنی امکان قدرتمندی جز فیلترکردن ندارند و در صورت فیلترکردن، مخاطبان به سرعت جذب یک پیام رسان دیگر می شوند. تلگرام برای مقام های قضایی و دولتی ایران مانند یک برزخ شده است، معلوم نیست به جهنم می بردشان یا به بهشت.