دانیل سرور، دیپلمات سابق آمریکایی: وقت استقلال کردستان نیست

رفراندوم قریب‌الوقوع کردستان عراق مثل بیشتر موضوعات ژئوپلیتیک طبقه روشنفکر-دولتمردِ آمریکا را به دو شقه تقسیم کرده است:‌ موافق و مخالف. Daniel Serwer ، دیپلمات سابق و استاد عملیات مدیریت تخاصم در دانشگاه جانز هاپکینز، جزو مخالف‌ها است. او در مقاله‌ای تاثیرگذار در روزنامه «واشنگتن پست» از این گفت که چرا زمان مناسب برای استقلال کردستان عراق هنوز فرا نرسیده است. پروفسور سرور در زمان فروپاشی یوگسلاوی جزو سپاه دیپلماتیک آمریکا بود. او دیپلماتی حرفه‌ای با درجه دو ستاره بود و از سال ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۶ فرستاده ویژه آمریکا به فدراسیون بوسنی. او برای میانجی‌گری بین کروات‌ها و مسلمانانِ بوسنی تلاش کرد و نقشی عمده در برگزاری مذاکرات صلح در دایتونِ اوهایو داشت که فروپاشی یوگسلاوی را قطعی کردند. سرور در ضمن دوازده سال معاون رئیس «موسسه صلح» دولت آمریکا بود و در این مقام تلاش‌های حفاظت از صلح در کشورهایی همچون عراق، افغانستان، سودان و شبه‌جزیره بالکان را هدایت می‌کرد. پروفسور سرور به سوالات ایران‌وایر در مورد رفراندوم کردستان پاسخ داد.

شما در مقاله تان گفته‌اید اکنون زمان مناسبی برای برگزاری رفراندوم استقلال کردستان نیست. اما طرفداران آن می‌گویند یک قرن است منتظر مانده‌اند و شرایط هیچ‌وقت بی‌نقص نیستند. پاسخ شما چیست؟

• استدلال من این است که این زمان مناسبی برای آمریکا نیست، چون این رفراندوم ایجاد اعتبار برای رفتار الحاق‌گرایانه پوتین در گرجستان، اوکراین و مولداوی است. در ضمن بخاطر کاتالونیا و اسکاتلند زمان خوبی برای اروپا هم نیست. آمریکا و کشورهای اروپایی باید تصمیم بگیرند که کردستان عراق مستقل را به رسمیت بشناسند یا نه. به نظر من آن‌ها چنین کاری نخواهند کرد تا زمانی که اربیل با بغداد به توافق برسد. باید اضافه کنم که زمان برای خود کردها هم خیلی خوب نیست، چون منابع مالی و انسجام سیاسی لازم برای به موفقیت رساندن استقلال را ندارند.

شما در تحلیل خودتان به این موضوع توجه کرده‌اید که جمعیت اقلیم کردستان عراق بسیار جوان است. چرا این موضوع به مساله استقلال مربوط می‌شود؟

• چون کردهای جوان آشنایی چندانی با عراقِ عرب ندارند، مگر آشوب و تخاصمی که هر روز از آن می‌شنوند. کردهای جوان با اکثریت بالا به استقلال رای خواهند داد.

بعضی‌ها می‌گویند کشورهایی مثل ترکیه، آمریکا و حتی ایران در حرف مخالف رفراندوم کردستان هستند اما آن‌را خواهند پذیرفت و به دلایل عمل‌گرایانه با آن کنار می‌آیند. به نظرتان این حرف است؟

• آمریکا قطعا بر سر این ماجرا وارد جنگ نخواهد شد. اما بغداد، تهران و آنکارا شاید وارد جنگ شوند.

به نظر شما چرا اسرائیل این قدر از رفراندوم حمایت می‌کند؟

• اسرائیل محصول جدایی و انشعاب است، مدت‌ها است رابطه خوب نظامی و دیپلماتیک با کردستان عراق داشته و بازرگانی نفتی خوبی هم با اربیل دارد. چرا حامی رفراندومی که عراق را تضعیف می‌کند و تلنگری به ایران می‌زند، نباشد؟

آیا احتمال دارد کشورهایی مثل عربستان سعودی و اردن کردستان عراق را نقطه قوتی در مقابل قدرت روزافزون ایران ببینند و از آن پشتیبانی کنند؟‌ آیا اتحادیه عرب وحدت خود را سر این مساله از دست می‌‌دهد؟

• فکر نمی‌کنم. تجزیه در یک کشور چیزی نیست که کشورهای متمرکزی مثل اردن و عربستان سعودی خواهان آن باشند. کردستان عراق همین حالا هم که مستقل نیست، وزنه‌ای علیه ایران است. امان و ریاض بدون توافق بغداد، موافقت نمی‌کنند.

آیا حمایت مسکو از استقلال باعث افزایش چشمگیر امکانات کردستان مستقل می‌شود؟ اربیل می‌تواند روی حمایت پایدار آن حساب کند؟

• هیچ کس نباید روی تداوم پشتیبانی از سوی قدرت منطقه‌ای رو به زوالی مثل روسیه که به شدت متکی به نفت و گاز است حساب کند. منفعت روسیه در کردستان مستقل احتمالا در همان روز اعلام استقلال تمام می‌شود.

شما نقشی کلیدی در تلاش‌های آمریکا در طول یکی از پیچیده‌ترین فروپاشی‌های زمان معاصر، فروپاشی یوگسلاوی، داشتید. تجربه‌تان چطور بر نظرتان راجع به کردستان تاثیر گذاشته؟

• به نظرم طلاق مخملی خیلی بهتر از جنگ است. [«طلاق مخملی» معمولا به جدایی صلح‌آمیز جمهوری چک از اسلواکی در ژانویه ۱۹۹۳ اطلاق می‌شود که بر اثر مذاکره به دست آمد و تفاوت فاحشی با جنگ‌های خونین یوگسلاوی داشت]