سوتی توئیتری دعوای وزارت خارجه اسرائیل با منتقدان

«به کوری چشم شما، اسراییل تا ابد پابرجا است»،‌ «حیفِ کلمۀ حیوان که از دهان کثیف کسی مانند تو بیرون بیاید»، «خیلی بدبختی که این تنها آرزویت را هم هرگز به دست نخواهید آورد» و...‌

در فضای توییتر، خیلی‌ها از کوره در می‌روند و هر حرفی از دهانشان در می‌آید اما توییت‌های بالا در اکانت رسمی وزارت خارجه اسراییل به زبان فارسی نوشته شده اند؛ دستگاهی که وظیفه آن، دیپلماسی عمومی و جلب نظر ایرانیان به این کشور است. مسوولان این اکانت در برخورد با بعضی کاربران اصول گرای مقیم ایران، چنان با آن‌ها دهان به دهان شده اند که می‌توان گفت معادل مجازی «دست به یقه شدن» است.

ماجرا از آن‌جا شروع شد که این اکانت به تصمیم تابوشکنانه دو فوتبالیست ایرانی تیم «پانیونیوس» یونان که حاضر به حضور در مسابقه با باشگاه «مکابیِ» تل آویو شدند، واکنش نشان داد و نوشت:‌ «آفرین به مسعود شجاعی و احسان حاج صفی که تابوی مسابقه ندادن با ورزشکاران اسراییلی را شکستند.» 
این توییت جنجالی با واکنش‌های بسیاری مواجه شد و تا زمان نگارش این مطلب، بیش از هزار لایک و 600 کامنت گرفت و ۱۶۳ بار بازتوییت شد.

این توییت‌های عصبانی اکنون البته پاک شده‌اند. احتمالا مسوولان مربوطه در وزارت خارجه اسراییل معترف به اشتباه خود هستند. آن ها هرچند به تقاضای «ایران‌وایر» برای گفت وگو پاسخ ندادند اما پروفسور «معیر لیتواک»، ایران‌شناس اسراییلی و مدیر مرکز ایران‌شناسی «آلیانس» در دانشگاه تل آویو به «ایران‌وایر» گفت: «من از دیدن این توییت‌ها بهت زده شدم. اما اعتراف آن‌ها به اشتباه خود عذر قابل قبولی نیست.»

چند نفری که در اکانت توییتر وزارت خارجه اسراییل پاسخ مستقیم گرفته اند، به نظر از اصول گرایان فعال این شبکه اجتماعی هستند. «فاطمه قربان‌نیا» از حامیان پر و پا قرص محمود احمدی‌نژاد به شمار می رود که به ضداسراییلی بودن معروف است. «محمد عمادی» از شیراز در پروفایل خود، عکس «ابراهیم رئیسی» و «قاسم سلیمانی» را گذاشته است. «بچه حزب‌اللهی» نیز دیگر اکانتی است که از اسراییلی‌ها پاسخ مستقیم گرفته است.

به نظر می‌آید آن‌چه بیش از همه باعث خشم مسوول اکانت اسراییلی شده، این بوده است که این افراد گفته‌اند اسراییل فقط ۲۳ سال دیگر وقت دارد. این اشاره‌ای است به گفته معروف آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی که دو سال پیش گفته بود اسراییل ۲۵ سال آینده را نخواهد دید.‌

بعضی اصول گرایان و تندروها این قدر از این حرف رهبر جمهوری اسلامی ذوق کردند که ساعت‌های شمارش معکوس راه انداختند و صحبت از سال شمسی ۱۴۱۹ به عنوان سال پایان اسراییل بین آن ها مد شد.

اما نارضایتی از این توییت مختص به ضداسراییلی‌ها و اصول گرایان نبود؛ «مهسا علیمردانی»، پژوهش‏گرمقیم لندن و دبیر بخش ایران وب‌سایت «گلوبال وُیسِز» (صداهای جهانی) به «ایران‌وایر» گفت توییت کردن اسراییلی‌ها در مورد تصمیم «مسعود شجاعی» و «احسان حاج‌صفی»، افزودن بی‌فایده به آتش ماجرا است: «حمله و بی‌احترامی این‏چنینی به کاربران ایرانی به آدم این تصویر را می‌دهد که دولت اسراییلی منابع اضافی دارد که این طور شخصی به ایرانیان جواب می‌دهد.»

پروفسور لیتواک هم می‌گوید:«این واقعه نمایان‏گر وضع اسف‌بار وزارت خارجه اسراییل است که باید‌ آن‌ را نتیجه سیاست عامدانه نتانیاهو دانست.»

نتانیاهو، نخست‌وزیر راست‌گرای اسراییل، در اقدامی جنجالی، خود را به عنوان وزیر خارجه منصوب کرده است تا یکی از مهم‌ترین نهادهای این کشور، وزیر تمام‌وقت نداشته باشد. روابط عمومی این وزارت‏خانه نیز توسط «تزیپی هوتوولی»، معاون وزیر اداره می شود. این زن ۳۸ ساله از حزب حاکم «لیکود»، خود را با افتخار، عضوی از «راستِ مذهبی» می‌داند و یکی از افراطی‌ترین مواضع را در مورد روابط خارجی تل آویو دارد. او نه تنها بر خلاف خود نتانیاهو که پس از سخن‎رانی معروفش در سال ۲۰۰۹ در دانشگاه «بار ایلان»- حداقل در حرف- طرف‎دار راه‌حل دو دولتی است، مخالف هرگونه دست‎یابی فلسطینی‌ها به دولت است، که سابقه حرف‌های افراطی زیادی نیز دارد. این یهودی ارتدوکس که از خانواده‌ای گرجستانی می‌آید، جایی گفته بود: «این سرزمین ما است. همه‌اش مال ما است.»

با این‌که شهرک‌های یهودی‌نشین کرانه غربی به روشنی ناقض قانون بین‌المللی هستند، خانم هووتلی یکی از قوی‌ترین حامیان آن‌ها است و کوشیده در سطح جهانی به رسمیت شناخته شوند.

پروفسور لیتواک احتمال می‌دهد این توییت‌های خشمگین فارسی‌ نمایان‏گر جوی باشد که هووتلی ایجاد کرده است:«یعنی موضعی خشن که هدفش شاخ و شانه کشیدن برای منتقدین اسراییل است.» او افزود: «می‌توان گفت این تقلید از دونالد ترامپ به سبک اسراییلی است.»

لیتواک توییت‌ها را «خشن» و «ابلهانه»‌ می خواند و می گوید باید افسوس خورد برای کشوری که 40 سال پیش وزیر خارجه‌ای مثل «آبا اِبان» داشت و حالا به این روز رسیده است.

اشاره او به یکی از چهره‌های شهیر حزب «کارگر» اسراییل است که از ۱۹۶۶ تا ۱۹۷۴ وزیر خارجه بود. آقای ابان را به عنوان چهره‌ای متفکر و دانشگاهی می‌شناختند که متخصص زبان عربی بود و در دانشگاه کمبریج در این زمینه تحقیق کرده بود.

اما اگر هم نخواهیم 40 سال به عقب بازگردیم، هنوز می‌توانیم زمانی متفاوت را به یاد آوریم؛ 10 سال پیش بود که وزارت خارجه اسرایيل برای اولین بار صفحه‌ای به زبان فارسی در وب سایت این وزارت خانه گشود. وزیر خارجه آن زمانِ اسراییل هم «تزیپی» نام داشت اما این کجا و آن‌کجا! 
«تزیپی لیونی» پیش از این، هم‌حزبی نتانیاهو بود اما در سال ۲۰۰۵ از لیکود جدا شد و با قدرت از راه‌حل دو دولتی حمایت می‌کند. خانم لیونی به قدری طرف‎دار دیپلماسی و متفاوت از امثال هووتلی  است که«آنتونیو گوترز»، دبیر کل سازمان ملل متحد مدت کوتاهی پس از این‌که در ژانویه ۲۰۱۷ به این سمت رسید، به او پیشنهاد داد معاون دبیر کل شود. اسرایيل و سازمان ملل در طول تاریخ رابطه خوبی نداشته‌اند و هیچ شهروندی از این کشور تا به حال به چنین مقامی نرسیده است.

اقدام تل‌آویو در سال ۲۰۰۷ در راه انداختن صفحه فارسی در وب سایت خود چشم‏گیر بود. در آن زمان، تنها یک وزارت خارجه دیگر صفحه فارسی این چنینی داشت و آن هم امریکا بود. همین امروز هم وزارت خارجه اسراییل علاوه بر دو زبان رسمی کشور، یعنی عبری و عربی، تنها به سه زبان دیگر صفحه دارد؛ انگلیسی، روسی و فارسی.

اکانت فارسی اسراییل در توییتر توسط کسانی اداره می‌شود که فارسی یا زبان مادری آن ها است یا آن ‌را خیلی خوب بلد هستند. این البته جای تعجب ندارد چون ده‌ها هزار نفر از اسرایيلی‌ها فارسی‌زبان هستند و خود را ایرانی‌ می‌دانند.

بخش فارسی «رادیو اسرایيل» از سال ۱۹۵۸ برای حدود شش دهه فعال بود و تنها همین دو ماه پیش تعطیل شد. دانشگاه‌های اسراییل پر از ایران‌شناس است و ایران‌شناسان اسراییلی در بسیاری دانشگاه‌های غربی هم پیدا می‌شوند؛ از جمله پروفسور لیتواک که روزگاری در دانشگاه «هاروارد»، دانشجوی دکترا بود و تز خود را در مورد علمای شیعه نجف و کربلا زیر نظر استاد راهنماهایش، «عباس امانت» و «روی متحده» نوشت.

اکانت توییتر اسراییلی‌ها به زبان فارسی بیش از ۴۲ هزار فالوئر دارد و رسانه‌های ایران، از جمله رسانه‌های اصول گرا، مرتب به آن اشاره می‌کنند. تعجبی نیست که «ترول»های اینترنتی هم مدام با آن در می‌افتند و حرف‌هایی وقیح می‌زنند؛ مثل انکار هولوکاست.

چند روز پیش که اسراییلی‌ها توییتی فارسی راجع به «آن فرانک» پست کرده بودند، با واکنش‌هایی مواجه شدند که بعضا مثبت بود. آن فرانک دخترک هلندیِ یهودیِ ۱۴ ساله‌ای است که به دست نازی‌ها در اردوگاهی در آلمان کشته شد و با دفتر خاطراتش معروف است. کاربری زیر این پست نوشته بود: «كتابشو خوندم واقعا بيان صادقانه احساسات يك دختر ١٤ ساله در اون شرايط قلب آدم و به  درد مياره. دو سال و نيم در اون شرايط مخفی در ساختمان.»

اما بیسیاری توییت‌های توهین‌آمیز و ضدیهودی نیز در زیر آن وجود داشت؛ از آن جمله: «دروغ #هولوکاست؛ هولوکاست واقعی در #غزه بود»، «اون موقع 6میلیون یهودی بوده اصلا؟‌ یه دروغی بگو که آدم باور بکنه»، «کی میتونه ثابت کنه خط این دختره بوده و اصالت خاطرات رو تایید کنه؟ حتما اسراییل! آخه از سگ نجس ترها! #هلوکاست واقعی در غزه است» و «چرا نازی ها حق اظهار نظر ندارن ؟!؟ فقط یهودی ها یک طرفه داستان رو نقل می کنند؟!؟».

این سوتی اسراییلی‌ها خبر از مخاطرات دیپلماسی توییتری می‌دهد که زمین جدیدی است و خیلی‌ها هنوز به بازی در آن عادت ندارند اما در چند سال گذشته همه‌گیر شده است. امروز حتی سازمانی به نام «توییتردیپلماسی» (Twitterdiplomacy)وجود دارد که به طور تخصصی، دیپلمات‌ها و کشورها را در توییتر دنبال و همه ساله گزارش‌هایی در این مورد منتشر می‌کند.

البته سوتی دادن هنوز کم پیش نمی‌آید. چند ماه پیش بود که اکانت توییتری «ونکایا نادو»، وزیر وقت کابینه هند که به تازگی معاون رییس‌جمهوری شده است، اشتباها توییت‌هایی را بازتوییت کرد که نوشته اکانت تقلبی و به نام او درست کرده بودند. جهان پرتلاطم اینترنت خیلی‌ها را به اشتباه‌ می‌کشاند، دیپلمات‌های اسراییلی هم از این قاعده مستثنی نیستند.