نابغه، تیزهوش، کیمیا

مینا لباف؛ شهروند خبرنگار

تیرماه سال 1377 در کرج متولد شد. پدرش زاده شهرستان «زُنوز» بود و مادرش اردبیلی. پس در خانواده ای با اصالت آذری به دنیا آمد. «کیوان علیزاده» از 20 سال قبل به کرج کوچ کرد. آن جا کارگاه گل‎دوزی راه انداخت و حالا کارگاهش به حدی رسیده است که حتی گروهی از کارگرانش کارهای سفارشی او را در خانه انجام می دهند. ورزشکار حرفه ای نبود. حتی میلی هم برای ورزشکار شدن دخترش نداشت.

وقتی کیمیا فقط هفت سال داشت، مادرش دست او را گرفت و به نزدیک ترین باشگاه ورزش برد. دست بر قضا، یک باشگاه تکواندو بانوان بود. کیوان علیزاده سال ها بعد گفته بود: «تنها هدف ما از ثبت نام دخترمان (کیمیا) در آن سن برای ورزش، پر کردن اوقات فراغتش بود. می خواستیم کمی جنب و جوش کند ولی بعدها استادش، استایل بدن او را را برای تکواندو مناسب دید و ما را تشویق کرد که اجازه دهیم این رشته را ادامه دهد.»

استایلی که مربی از آن حرف می زد، قامت متفاوتش از دختران هم سن و سالش بود. کیمیا در میانه های سن بلوغ، بلندقامت تر از پدرش شد. اولین بار که می خواست در سن 14 سالگی در رقابت های استانی شرکت کند، با قد 180 سانتی متر، در وزن 57 کیلوگرم حاضر شد. او حالا 186 سانتی متر قد دارد و یک وزن بالاتر رفته است تا در دسته منفی 69 کیلوگرم رقابت کند.

تکواندو اما رویای کودکی هایش نبود اگرچه در هفت سالگی استعدادش در تکواندو کشف شد. وقتی دبستان را تمام کرد و به راهنمایی رسید، روزی برای موضوع انشای «در آینده می خواهید چه کاره شوید» نوشته بود: «در آینده می خواهم فضانورد شوم.»

نه این که فقط رویاپردازی کرده باشد، از کودکی میل و عشقی وضف نشدنی به ریاضیات و علوم فیزیک داشت. اما باید دست روزگار برایش می چرخید.

اول بار فدراسیون تکواندو تصمیم گرفت او را به رقابت های آسیایی «اینچئون» اعزام کند. سال 2014 فدراسیون روی یک مدال قطعی کیمیا علیزاده در این رقابت ها حساب باز کرده بود اما درست در روز بازی ها، کمیته برگزاری مسابقات، مجوز و کارت حضور علیزاده در رقابت ها را باطل کرد. گفته بودند دلیلش ایرادی است که به سن او وارد شده است. 
کیمیا به دلیل نرسیدن به سن ۱۷ سالگی، از بازی‌های آسیایی دور ماند. وقتی فدراسیون ایران به رای کمیته برگزاری مسابقات اعتراض کرد، چنین جوابی گرفت: «لطفا بار دیگر با دقت اساس‎نامه رقابت های آسیایی را مطالعه کنید.»

اما این پاسخ هم منطقی به نظر نمی رسید. همین کمیته، پیش از حضور کیمیا در اینچئون، مجوز حضور او را صادر کرده بود.  

این آغاز راه کیمیای ایران بود. او 9 سال پس از اولین روزی که مادرش وی را برای پر کردن اوقات فراغت به باشگاه تکواندو خردسالان برد، نخستین افتحار جهانی خود را برای ایران کسب کرد. در همان سال 2014، نخستین قهرمانی تاریخ دختران تکواندوکار ایران را هم در رقابت های نوجوانان جهان به دست آورد. همان سال در المپیک جوانان در «نانجینگ» به مدال طلا رسید. در مسابقات آزاد «گوانجو» باز هم طلا گرفت. همان سال در مسابقات آزاد آنتالیا نیز به مقام قهرمانی رسید؛ یعنی در یک سال، در سه وزن مختلف (52 کیلوگرم، 59 کیلوگرم و 63 کیلوگرم) قهرمان جهان شده بود.

فدراسیون تکواندو برای چنین استعدادی باید خرج اضافه می کرد. کیمیا مجبور بود تحصیل در مدرسه را رها کند. به همین دلیل برایش در اردوهای داخلی معلم خصوصی گرفتند. معلمانش گفته بودند که آن قدر باهوش هست که نیاز به تکرار یک موضوع درسی نداشته باشد؛ دقیقا همان فاکتوری که فدراسیون جهانی تکواندو سال 2015 در موردش استفاده کرد: «دختر تیزهوش ایران». این اولین لقب بین المللی کیمیا علیزاده بود؛ آن هم وقتی که فقط 16 سال سن داشت.

سال 2015 نخستین بانوی تکواندوکار ایرانی شد که در تاریخ این رشته ورزشی در رده بزرگ‎سالان مدال طلا می گرفت. کیمیا در مسابقات جایزه بزرگ مسکو قهرمان شد. نه تنها نامش را به عنوان نخستین ماندگار کرد که حتی می توان او را تا سال ها جوان ترین دختر طلایی ایران در رشته تکواندو هم دانست.

سال 2015 با دو اتفاق ویژه برایش همراه بود؛ اول رسیدن به وزن قطعی منفی 57 کیلوگرم و دوم بازگشت «مهرو کمرانی»، مربی قدیمی او که وابستگی عاطفی فوق العاده ای به وی دارد. دختر ایران به درجه ای رسید که برای فدراسیون تکواندو ایران شرط گذاشت باید مهرو کمرانی کنار و سرمربی تیم ملی دختران تکواندو ایران باشد.

مهرو، مربی نوجوانان کیمیا بود؛ نه تنها مربی تکواندو که بیش تر شبیه به یک همراه و خواهر بزرگ تر. مهرو کمرانی مربی تکواندو است اما صخره نورد حرفه ای، بازیکن والیبال در سنین جوانی و همین طور یکی از پرنده های خانم ایران با پاراگلایدر بوده است. پس طبیعی به نظر می رسد که کیمیا را چه از نظر فنی و چه از نظر روحی و روانی، به خودش وابسته کند.

آوردگاه بزرگ برای کیمیا، المپیک «ریو» بود. در سن 18 سالگی به المپیک رسید و البته در کنار «زهرا نعمتی»، مهم ترین شانس های مدال آوری بانوان ایران لقب گرفت. کیمیا در ریو مقابل «آنا زانینویک» از کرواسی بازی اول را برد و به مرحله یک چهارم نهایی صعود کرد. در این مرحله، مقابل «وا کالوو» اسپانیایی با نتیجه هفت بر هشت شکست خورد. بعد از المپیک، تازه همه فهمیدند که کیمیا با رباط صلیبی ضرب دیده و مصدومیتی شدید به رقابت ها اعزام شده بود. پس از این شکست، در مرحله «شانس مجدد»، ابتدا «هدایا ملک» مصری را برد، بعد «هارنسوجین فاناپا»، قهرمان تایلند را مغلوب کرد  و با همان مصدومیت شدید، موفق شد با پیروزی پنج بر یک مقابل «نیکیتا گلاسنوویک» از سوئد، به نشان برنز المپیک برسد.

این نخستین مدال تاریخ بانوان ایرانی در رقابت های المپیک بود؛ برنزی که برای ورزش ایران رنگ طلا داشت. دختری با 18 سال سن، تاریخ ساز ورزش ایران شد. کیمیا جوان ترین مدال آور تاریخ ایران در رقابت های المپیک هم لقب گرفته است. پیش از او، «ناصر گیوه‌چی»، کشتی گیر ایران در المپیک ۱۹۵۲ هلسینکی با ۱۹ سال سن برای ایران مدال نقره گرفته بود.

پس از این پیروزی، آیت الله علی خامنه ای در پیامی که نامی از کیمیا علیزاده در آن وجود نداشت، نوشت: «من از صمیم قلب از همه زنان ورزشکاری که در عرصه بین‌المللی با حجاب حضور دارند، تشکر می‌کنم.»

البته پیام تبریک «حسن روحانی» به عنوان رییس جمهوری ایران کمی آغشته به احساس بود: «دخترم، کیمیا! همه مردم، به ویژه بانوان ایران‌زمین را شاد کردی؛ شادی همیشگی را برایت آرزومندم.»

سازمان ملل متحد هم از این قهرمانی و موفقیت به عنوان یک دست‌آورد بزرگ برای بانوان ایرانی یاد کرد و این گونه به کیمیا شادباش گفت: «کسب مدال برنز از سوی کیمیا علیزاده در ریو ۲۰۱۶ و مهم تر از آن، هموار ساختن راه دیگر بانوان برای دنبال کردن رویاهای خود در زمینه ورزش را به وی تبریک می‌گوییم.کیمیا علیزاده، این تکواندوکار ایرانی به نخستین ورزشکار زن تاریخ ایران تبدیل شد که برای کشورش در المپیک صاحب مدال شده است.»

دراین پیام تبریک، از کیمیا به عنوان منبع الهام بخش یاد شده و در ادامه، موفقیت وی را سازمان ملل به همه ایرانیان تبریک گفته است.

کیمیا پس از المپیک، پایش را جراحی کرد. ماه ها از تمرین و تاتامی (تشک مخصوص رقابت های تکواندو) دور بود. اما با این وجود، به مقام نایب قهرمانی جهان در بازی های جهانی «موجو» (کره جنوبی) دست یافت. کیمیا پیش از این هم نشان داده که علاقه‎مند به سیاست است. با وجود سن و سال کم اما در مراسم تقدیر رییس جمهوری از مدال آوران بازی های المپیک و پارالمپیک، به عنوان سخن‌ران پشت میکروفن ایستاد و از حسن روحانی و دولت او بابت «برجام» و تغییرات اقتصادی در کشور تشکر کرد. کیمیا در انتخابات ریاست جمهوری هم به کمپین «تا 1400 با روحانی» پیوسته بود.

دختری که امروز فقط 19 سال سن دارد، شاید بتواند دست کم برای ایران در دو المپیک دیگر شانس مدال طلا باشد. کیمیا بدون تردید مهم ترین سرمایه ورزش بانوان ایران است.