کشته شدن ۲۱۰۰ مدافعان حرم در سوریه؟

محمدعلی شهیدی، رییس بنیاد شهید ایران اعلام کرده است که تاکنون ۲۱۰۰ نفر از نیروهای تحت حمایت ایران در سوریه کشته شده اند.

مقام های ایرانی به این گروه از کشته شدگان عنوان «مدافع حرم» داده داده اند. منظور از حرم، مزار زینب، خواهر سومین امام شیعیان است که در حومه شرقی دمشق، پایتخت سوریه قرار دارد.

فرماندهی نیروهای نظامی ایران در جنگ سوریه بر عهده قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس بوده است. با این حال علاوه بر نیروهای ایرانی، گروه های شبه نظامی افغان با عنوان «فاطمیون» و شبه نظامیان پاکستانی با عنوان «زینبیون» در این جنگ تحت فرماندهی ایران بوده اند. گزارش هایی درباره اعزام نیروهای شبه نظامی عراقی وابسته به ایران به سوریه نیز منتشر شده است ولی عمده نیروهای افغان و پاکستانی از ایران اعزام شده اند. گروه های عراقی تحت عنوان لشگر «حیدریون» در سوریه به جنگ مشغول بوده اند. علاوه بر این، شبه نظامیان حزب الله لبنان نیز با هماهنگی ایران در میدان جنگ سوریه حضور داشتند.

مقام های ایران بارها اعلام کرده اند که در جریان جنگ سوریه، «مستشار نظامی» برای دادن مشورت به فرماندهان ارتش سوریه فرستاده اند ولی با انتشار مستندات گسترده درباره حضور نظامیان ایرانی در جنگ سوریه، سردار حسین سلامی، جانشین فرمانده سپاه تایید کرد که نظامیان ایرانی «در صحنه نبرد سوریه حضور دارند.»

قرارگاه مرکزی «امام حسین» وابسته به سپاه مهم ترین مرکز ساماندهی نیروهای مدافع حرم بوده است. این قرارگاه تحت نظر فرمانده سپاه اداره می شد و سردار حسین همدانی، جانشین فرمانده سپاه در این قرارگاه مهرماه ۹۴ در سوریه کشته شد. به گفته محمدعلی جعفری، سردار همدانی علاوه بر ایفای نقش در این قرارگاه، ۱۰۰هزار نیروی شبه نظامی وابسته به بشاراسد را با نام «دفاع وطنی» سازماندهی کرد. الگوی سازماندهی این افراد بر اساس سازمان بسیج در ایران بوده است. به گفته سردار همدانی، ایران از این طریق موفق به تشکیل حزب الله دوم در سوریه شد.

از آذر ۹۴، سردار غلامحسین غیب پرور به عنوان مسئول قرارگاه امام حسین منصوب شد. او از آذرماه ۹۵ به عنوان فرمانده بسیج ایران منصوب شد. به نظر می رسد در حال حاضر او هر دو مسئولیت را با هم بر عهده دارد.

تعداد نیروهای ایرانی تحت فرماندهی در سوریه به طور دقیق اعلام نشده است. سردار حسین همدانی اردیبهشت ۹۳ اعلام کرد: «۱۳۰هزار بسیجی آموزش دیده منتظر ورود به سوریه هستند.» حسین یکتا، یک فرمانده سابق سپاه نیز گفته است ۱۸هزار افغان در سوریه مشغول جنگ هستند. دی ماه ۹۴، سردار محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه ایران گفته است نتیجه مثبت تحولات خاورمیانه برای ایران «آماده شدن نزدیک به ۲۰۰هزار نفر جوان مسلح در سوریه، عراق، افغانستان، پاکستان و یمن» است.

یکی از بحث برانگیزترین رویدادها درباره مدافعان حرم به ویژه افغان هایی که به سوریه رفته اند، نحوه اعزام آنها بوده است.

اردیبهشت ۹۳، روزنامه وال استریت ژورنال گزارش دادل ایران با پرداخت ماهیانه ۵۰۰ دلار و اعطای اقامت ایران، هزار مهاجر افغان را به سوریه فرستاده است. ایران چنین گزارش هایی را تکذیب کرده ولی به گفته یک رزمنده افغان که در سوریه کشته شد، حقوق ماهیانه آنها در سوریه ۲ و نیم میلیون تومان بوده است، اندکی بیش از ۶۵۰ دلار در ماه. یک تبعه افغانستان که تجربه حضور در جنگ سوریه را دارد به روزنامه هشت صبح چاپ کابل گفته است به او وعده دادند در صورت سه ماه جنگیدن در سوریه، ۶ میلیون تومان به همراه اقامت ۱۰ ساله و ضمانت کاری دریافت می کند.

بهمن ۹۴، سازمان دیده بان حقوق بشر در گزارشی اعلام کرد برخی از مهاجران و پناهجویان افغان «به دلیل تهدید به اخراج از ایران و بازگردانده شدن به افغانستان به سوریه رفته اند.» برخی از مهاجران افغان برای فرار از چنین وضعیتی از ایران گریخته اند تا خود را به اروپا برسانند. در عین حال برخی از آنها هم گفته اند به دلیل اعتقادات مذهبی حاضر شده اند برای ایران بجنگند.

در عین حال، گزارش های دیگری هم منتشر شده که ایران به وعده های داده به شده افغان ها عمل نکرده است. روزنامه اصولگرای صبح نو ۸ اسفند ۹۵ گزارشی درباره زندگی همسر یک تبعه افغان که در سوریه مجروح و سپس در بیمارستانی در قم فوت کرده، منتشر کرد. این زن افغان گفته است بعد از مرگ همسرش فقط یک ماه حقوق دریافت کرده، نتوانسته اند برای او کاری پیدا کنند و او و دو فرزندش دچار مشکلات عدیده ای شده اند.

در روزهای گذشته، رسانه ها به نقل از یک مقام بنیاد شهید اعلام کردند با موافقت شورای عالی امنیت ملی ایران، به خانواده درجه یک اتباع خارجی که در سوریه جنگیده و مدافع حرم بوده اند، تابعیت ایرانی داده می شود. با این حال دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ایران این خبر را تکذیب کرده و گفته است «غیردقیق است.»

مشخص نیست چند نفر از خانواده ۲۱۰۰ مدافع حرمی که در سوریه کشته شده اند، شامل این قانون می شوند. درباره جنگ ایران در سوریه، فعلا هیچ چیز شفاف نیست.