واکنش منفی خامنه‌ای به آشتی ملی؛‌ یک تیر و چند نشان

رهبر جمهوری اسلامی امروز در واکنش به پیشنهاد «آشتی ملی» محمد خاتمی، رییس جمهوری پیشین ایران گفت: «این حرف بی معنی است.»
پیش از این «صادق لاریجانی»، رییس قوه قضاییه ایران نیز گفته بود پیشنهاد آشتی ملی‌ موضوعیت ندارد.

آشتی ملی به طور عمده متوجه پایان بخشیدن به مجموعه اختلافات و درگیری های سیاسی پس از انتخابات سال ۸۸ است. «مصطفی تاج زاده»، فعال اصلاح طلب گفته بود نتیجه آشتی ملی باید رفع حصر از رهبران «جنبش سبز» باشد.

در حالی که رهبران اصلاح طلب این پیشنهاد را برای حل مشکلات بین گروه های سیاسی، به ویژه اصلاح طلبان و اصول گرایان مطرح کرده بودند، علی خامنه ای امروز تفسیر دیگری از آن ارایه داد و گفت مردم ایران با هم قهر نیستند که آشتی کنند.
او در عین حال کنایه وار به اصلاح طلبان گفت مردم با کسانی که با «لودگی،‌ قساوت و بی حیایی» جوان بسیجی را در عاشورای ۸۸ در خیابان لخت کردند و کتک زدند، آشتی نمی کنند.

اشاره او به سلسه درگیری هایی است که پنجم و ششم دی ماه سال ۸۸ در تهران و پس از راهپیمایی معترضان به نتیجه انتخابات این سال رخ داده بود. بدین ترتیب، او هم کماکان خشم خود را نسبت به اصلاح طلبان بروز و هم نشان داد پیشنهادهای آشتی جویانه آن ها را جدی نمی گیرد.

چنین رفتاری از این منظر معنادار است که اندکی پس از مرگ اکبر هاشمی رفسنجانی،‌ نیروهای اصلاح طلب با تاکید بر این که هاشمی مهم ترین کانال ارتباطی بین آن ها و خامنه ای بود، خواستار برقراری تماس مستقیم و ایجاد یک کانال ارتباطی بین خود و رهبر شده بودند.

اظهارات امروز خامنه ای نشان داد تمایلی به پذیرش چنین پیشنهادی نیز ندارد. او پیش از این به صراحت گفته بود رهبران جنبش سبز باید به خاطر طرح بحث تقلب در انتخابات عذرخواهی کنند.

نیروهای نزدیک به رهبر نیز شرط بازگشت و فعالیت اصلاح طلبان به رهبری خاتمی را اعلام مرزبندی او با رهبران جنبش سبز تعیین کرده بودند. در حالی که هر دو شرط محقق نشده اند، می توان گفت رفتار خامنه ای چندان غیرمنتظره نیست.

واکنش منفی خامنه ای هم چنین می تواند وضعیت سیاسی پیش از انتخابات را کماکان پیچیده و مبهم نگه دارد. در هفته های اخیر، با اوج گرفتن بحث درباره رفع حصر از رهبران جنبش سبز، این احتمال مطرح بود که او برای افزایش مشارکت مردم در انتخابات و کاهش تنش های داخلی، با این موضوع موافقت کند. واکنش امروز نشان داد که او دغدغه مهمی در این زمینه ندارد. او در بخشی از سخنانش گفت: «کسانی که با اصل انقلاب مخالف بودند و می گفتند انتخابات بهانه است و اصل نظام هدف ما است...عده ای معدود و یک قطره کوچک هستند.»‌

پیش از این رسانه های تندرو به طور مرتب شعار «انتخابات بهانه است، اصل نظام نشانه است» را منتسب به اصلاح طلبان و نشان دهنده نیت سیاسی آن ها می دانستند. تعبیر خامنه ای نشان می دهد او وزن نیروهای اصلاح طلب و منتقد را به اندازه ای نمی داند که بخواهد در شرایط برابر با آن ها مذاکره کند و تن به پیشنهاد آشتی ملی بدهد که احتمالا از سوی اصلاح طلبان یک بازی برد-برد تلقی می شود.
عبارت «یک قطره کوچک» یادآور جمله مشهور محمود احمدی نژاد، رییس جمهوری سابق ایران است که معترضان به نتیجه انتخابات را «خس و خاشاک» توصیف کرد.

خامنه ای هم چنین امروز درباره سیاست های دولت روحانی با لحن منفی سخن گفت. او گفت بی‎کاری، رکود و گرانی از مشکلات مهم کشور است، مردم گله مندند، دولت باید در زمینه اقتصاد مقاومتی گزارش بدهد و فروش بیش تر نفت به معنای اقتصاد مقاومتی نیست. وی توضیح داد سخنانی مانند این که اگر «برجام نبود، وقوع جنگ حتمی بود»، القای مسوولان اروپایی و یک دروغ محض است.

این انتقادات گسترده و صریح را در ماه های اخیر بسیاری از رسانه های تندرو علیه دولت روحانی مطرح کرده بودند و مهر تایید رهبر جمهوری اسلامی بر آن ها می تواند دامنه مانور رسانه های و انتخاباتی تندروها را وسیع تر و قدرتمندتر کند.

بازی علنی خامنه ای هم چنین دست حسن روحانی برای تثبیت موقعیت سیاسی و ایفای نقش قدرتمندتر در سیاست داخلی را می بندد؛ هدفی که برای او حتی مهم تر از به حاشیه راندن اصلاح طلبان است.