لشگر بیکاره های روابط بین الملل فدراسیون ایران

پدرام قائمی-شهروند خبرنگار

به قول فوتبالی ها، عربستان هم توپ را از ایران گرفته، هم زمین را. در لابی آسیایی، آن قدر با نقوذ و مخفیانه رفتار کرد که فدراسیون فوتبال ایران را در موضع انفعالی قرار داد.

ماجرا چندان پیچیده نیست؛ فدراسیون فوتبال عربستان از دی ماه سال گذشته با سیاست های کشورش هم‌سو شد. بعد از حمله گروهی از تندروها (دلواپسان) به سفارت این کشور در تهران و کنسول گری آن در مشهد در پی اعدام «شیخ نمرباقر نمر»، روحانی برجسته شیعه در عربستان، سفارت و کنسول گری عربستان در ایران تعطیل و روابط سیاسی دو کشور تیره شد.

فدراسیون فوتبال عربستان چند قدمی از سیاست این کشور هم بیش تر پیش رفت؛ بهمن ماه سال قبل ابتدا «نواب بن فیصل»، عضو خاندان سلطنتی سعودی اعلام کرد ورود تمامی تیم های فوتبال عربستان به کشور ایران ممنوع شده است. سه روز بعد، «عمر الهمنا»، رییس کمیته داوران فدراسیون فوتبال عربستان به داوران عربستانی تذکر داد که برای قضاوت رقابت هایی که در ایران برگزار می شود، حق ورود به ایران را ندارند. بعد نوبت به «عدنان المعیبد»، سخن گوی فدراسیون فوتبال عربستان رسید که خبر از ترس باشگاه های عربستانی برای ورود به ایران داد. اما سعودی ها پا را فراتر گذاشتند و سعی کردند بازی را به جنگ روانی بکشند. این بار «محمد النویصر»، نایب‌رییس فدراسیون فوتبال عربستان به کنفدراسیون فوتبال آسیا پیشنهاد داد که ایران را از لیگ قهرمانان آسیا خارج کند.

یادمان هست که بازی به کنفدراسیون آسیا کشید. نهایت تلاش فدراسیون فوتبال ایران، دو ادعا از سوی رییس وقت و دبیرکل ایران بود. «علی کفاشیان» مدعی شد که با وزارت امور خارجه برای رفع این مشکل رایزنی خواهد کرد. «علیرضا اسدی» به عنوان دبیرکل فدراسیون فوتبال هم خبر از بازنده شدن عربستانی ها با نتیجه سه بر صفر در صورت سفر نکردن به ایران داده بود.

ایران با رای کنفدراسیون فوتبال آسیا شکست خورد. شکست ایران فقط شکست دیپلماسی ورزشی نبود. علی کفاشیان بهمن ماه سال گذشته مدعی شد که وزارت خارجه وعده همکاری و رایزنی با عربستان و حتی کتفدراسیون را داده است اما کنفدراسیون آسیا روز 26 اسفند سال گذشته اعلام کرد که با توجه به ادامه تنش سیاسی میان ایران و عربستان سعودی، بازی‌های فوتبال میان باشگاه‌های دو کشور باید در زمین بی‌طرف برگزار شود.

در بیانیه کنفدراسیون فوتبال آسیا دو نکته کلیدی وجود داشت؛ مورد اول این که اعلام شد این تصمیم با توجه به موضع اتخاذ شده از سوی کشور عربستان برای ممنوعیت سفر شهروندان این کشور به ایران اعلام شده است. این یعنی کنفدراسیون آسیا به صورت مستقیم اعلام کرده پیرو سیاست های کشور عربستان و تحت تاثیر دستورات سیاسی این کشور است؛ یعنی به صورت مستقیم و علنی از چهار ماده اساس‎نامه فدراسیون جهانی فوتبال سرپیچی شده است.

مهم ترین تخلف به ماده 15 این اساس‏نامه برمی گردد؛ جایی که فیفا مصرانه اعلام کرده است تمامی فدراسیون ها و کنفدراسیون ها باید در مواضع سیاسی و مذهبی خود بی طرف باشند. همین طور حفظ استقلال از سیاست های داخلی در بند «ج» این ماده مورد تاکید هم قرار گرفته است.

فدراسیون فوتبال ایران در همان زمان کم ترین موفقیتی برای تغییر رای فیفا نداشت. در عین حال، به دومین نکته که اخطار کم رنگ کنفدراسیون آسیا بود، هیچ اهمیتی نداد.

در بیانیه روز چهارشنبه ۲۶ اسفند (۱۶مارس) کنفدراسیون آسیا، لزوم بهبود روابط دو کشور برای اعطای میزبانی به هر دو مورد تاکید قرار گرفت. حالا «شاهین رحمانی»، عضو ایرانی کمیته برگزاری مسابقات «AFC» گفته است کنفدراسیون آسیا به هر دو کشور فرصت داد تا روابط خود را طی ماه های اخیر بهبود ببخشند.

بهبودی روابط اما در کار نبود. فدراسیون فوتبال ایران طی ماه اخیر متوجه تلاش های آشکار و مخفیانه کنفدراسیون آسیا شد. نمونه اش، رای عجیب کنفدراسیون به سود عربستان در دعاوی میزبانی عراق بود. تیم های ورزشی عراق طی دو سال اخیر به دلیل ناامنی این کشور، تمامی مسابقات خود را در شهرهای ایران میزبانی کرده اند. تیم ملی عراق در مرحله اول انتخابی جام جهانی در تهران میزبان حریفانش بود و در مرحله پایانی همین رقابت ها و درحالی که با عربستان هم‌گروه شده هم خواهان بازی در تهران شد. اما کنفدراسیون فوتبال آسیا روز ششم اردیبهشت ماه رای به برگزاری بازی عربستان و عراق، در کشوری به جز ایران داد.

میزبانی ایران برای تمامی تیم های ملی و باشگاهی عراق را فیفا تایید کرده بود اما کنفدراسیون آسیا به دلیل آن چه عربستانی ها از نبود امنیت جانی به عنوان استدلال آورده بودند، میزبانی عراق در ایران مقابل عربستان را لغو کرد. فدراسیون فوتبال عراق بلافاصله پس از اعلام این رای، بیانیه داد و در وزارت ورزش این کشور جلسه اضطراری تشکیل شد و در نهایت به «دادگاه بین المللی ورزش»(CAS) شکایت بردند.

فدراسیون ایران متوجه ادامه تلاش های فدراسیون عربستان برای لغو میزبانی های ایران از تیم های عربستانی شده بود. اما نهایت تلاش این فدراسیون، اظهارنظر «مهدی تاج»، رییس آن در گفت و گو با «فارس» بود: «اگر عربستانی ها به تهران نیایند، سه بر صفر بازنده می شوند.»

خبرگزاری «مهر» آبان ماه سال جاری از نفوذ عربستانی ها به اجلاس کنفدراسیون آسیا (همان اجلاسی که مهدی تاج آن را تحریم کرد و حاضر به شرکت در آن نشد) خبر داد. سایت «الکورا» هم ابتدای آذرماه نوشت که رایزنی و نامه نگاری باشگاه های عربستانی برای دیدار با باشگاه های ایرانی در کشور ثالث به نتیجه رسیده است.

واکنش فدراسیون فوتبال ایران چه بود؟ مهدی تاج سه شنبه به نمایندگان باشگاهی ایران در لیگ قهرمانان آسیا گفت: «ایران ناامن نیست و باید در کشور خودمان از عربستان میزبانی کنیم. ما نامه ای به  AFCزده ایم که آن ها پاسخ نداده اند!»

رییس فدراسیون فوتبال ایران نامه نوشت ولی بی جواب ماند. درحالی که مطلع بود عربستان هم‎چنان به دنبال سلب میزبانی ایران است، از حضور در اجلاس سالیانه کنفدراسیون فوتبال آسیا امتناع کرد. حتی یک مرور ساده به اطلاعیه سال گذشته کنفدراسیون آسیا در مورد عدم میزبانی ایران از عربستانی ها هم نشان می داد که می توان در بازه زمانی 10 ماهه (تا امروز) اقدام به رفع موانع برای این میزبانی ها کرد.

تاج از اولین روزهای ریاست خود در اردیبهشت ماه سال جاری مدعی ترمیم کمیته بین الملل فدراسیون بود؛ مثلا «محمدرضا ساکت»، مدیر سابق هیات فوتبال اصفهان و باشگاه «سپاهان» را با حداقل تسلط به زبان انگلیسی، به عنوان مشاور خود در حوزه ریاست (و بعد مدیر تیم های ملی) منصوب کرد.

کمی بعد، یعنی روز 25 خردادماه، مهدی تاج در ساختمان فدراسیون فوتبال «حمیدرضا آصفی»، سخن گوی سابق وزارت امور خارجه را به عنوان مشاور بین الملل فدراسیون فوتبال معرفی می کند. نکته این که مهدی تاج روز 27 مردادماه (دو روز بعد) همراه با آصفی به دیدار «جیانی اینفانتینو»، رییس فدراسیون جهانی فوتبال در سوییس می رود اما «امید جمالی»، سرپرست این کمیته در تهران می ماند.

تمامی لشکر عریض و طویل رییس فدراسیون فوتبال در کمیته بین الملل فدراسیون فوتبال طی ماه های اخیر به یک نامه نگاری ساده در آخرین روزها اکتفا کرده اند؛ اتفاقی که مسلما تغییری در نتیجه و خواست کنفدراسیون فوتبال آسیا ایجاد نمی کند.

حالا لیگ قهرمانان آسیا قرعه کشی شده است؛ استقلال اگر از سد «السد» قطر بگذرد، باید با «التعاون» عربستان هم‎گروه شود. «ذوب آهن» با «الاهلی» و «پرسپولیس» هم با «الهلال» عربستان در گروه های سوم و چهارم غرب آسیا قرار گرفته اند. کنفدراسیون فوتبال آسیا اعلام کرده است که ایران و عربستان باید از میان گزینه های امارات، قطر و عمان، یک کشور را به عنوان میزبان خود انتخاب کنند. رای قطعا با نمایش فدراسیون ایران شکسته نخواهد شد.