واکنش تهران به پیروزی ترامپ: نگرانی و امید

اندک زمانی پس از اعلام نتیجه پیروزی انتخابات آمریکا، انبوهی از ایرانیان فعال در اینستاگرام به صفحه اینستاگرام ایوانکا ترامپ، دختر دونالد ترامپ رفتند و به نوشتن جوک مشغول شدند. آنها به صفحه هیلاری کلینتون، کاندیدای بازنده و دونالد ترامپ، رییس جمهور آینده آمریکا هم سر زدند. کامنت های کاربران ایرانی برای هیلاری کلینتون پر از کنایه است. یکی  نوشته از این پس باید «برود خانه و ظرف بشورد»، دیگری گفته جنگ راه بینداز و یکی هم نوشته احتمال تقلب شده است. در صفحه ایوانکا ترامپ از او خواسته اند با پدرش صحبت کند کاری به ایران نداشته باشد، برخی هم نوشته اند دوست دارند داماد ترامپ شوند و در صفحه اینستاگرام ترامپ هم کامنت هایی وجود دارد که از او خواسته اند بی خیال برجام شود. این فضای پر از جوک و ایموجی، در فضای رسمی سیاست ایران هم جاری بود، با دغدغه هایی مشابه و متفاوت.

در مهم ترین واکنش ها، حسن روحانی، رییس جمهور ایران در واکنش به پیروزی دونالد ترامپ در آمریکا گفته است نتیجه انتخابات آمریکا «نشان التهابات و عدم ثبات داخلی» آمریکاست و «برجام با تصمیم یک دولت قابل تغییر نیست.» او تصریح کرده است «نتیجه انتخابات آمریکا، اثری در سیاست های جمهوری اسلامی ندارد.»

علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ایران هم در اظهارنظری مشابه نتیجه انتخابات را نشان دهنده «سرخوردگی و بی اعتمادی اکثریت جامعه به ساختار و رویه های جاری در این کشور» دانست و رفتار ایران هیچ وقت «متاثر از تغییر حاکمیت در دیگر کشورها» نبوده است.

پیش از این دو، محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران در واکنش به اعلام نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و پیروزی ترامپ، خواستار توجه رییس جمهور آینده آمریکا به «واقعیت های جهان و خاورمیانه» شده و بر «اجرای برجام» تاکید کرده است. تاکید ویژه ظریف بر اجرای برجام نشان دهنده نگرانی های دولت ایران در این زمینه است. این نگرانی ها تنها درباره برجام نیست. بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران ابراز امیدواری کرده است با انتخاب دونالد ترامپ، «سیاست های منطقه ای» آمریکا تغییر کند. او از مقابله با داعش و تروریسم در خاورمیانه به عنوان مصداق این سیاست ها یاد کرده و گفته است «سیاست های اجرایی دولت آینده آمریکا»، مهم تر از «مواضع و اظهارات تبلیغاتی انتخاباتی» است.

حمید ابوطالبی، معاون سیاسی دفتر رییس جمهور ایران هم پس از پایان سخنرانی پیروزی ترامپ در توییترش نوشت: «تصویری که ترامپ در سخنرانی اعلام پیروزی بعنوان رییس جمهور از خود نشان داد، با تصویر او در دوران انتخابات متفاوت بود، این نکته ای قابل توجه است.» این اظهارات نشان می دهد مقام های ایرانی امیدوارند لحن تهاجمی و منفی ترامپ پس از پیروزی اش تغییر کند. در همین راستا، بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم گفته است «وقتی ترامپ ریاست جمهوری را در دست بگیرد، مشاورانش به او خواهند گفت که در مقابل ایران گزینه های زیادی ندارد و نمی تواند منافع ایران را نادیده بگیرد.»

در این میان، حسام الدین آشنا، مشاور حسن روحانی هم در صفحه توییترش نوشت «شناخت پویایی های سیاست و جامعه در آمریکا دشوار است اما حتما بهتر از آن است که فقط به آمریکا فحاشی کنیم و در مواقع حساس غافلگیر شویم.» سخنان او از این منظر که نتیجه انتخابات را «پویایی» توصیف کرده بود با اظهارنظر دیگر مقام های ایرانی که نتیجه انتخابات آمریکا را نوعی آشفتگی تعبیر کرده بودند، متفاوت بود. او در عین حال تایید کرده در ایران نیز بسیاری مانند سایر نقاط جهان غافلگیر شده اند.

با وجود اظهارنظرهای توام با تردید و امید مقام های دولت ایران، علی مطهری، نایب رییس مجلس ایران اما از پیروزی دونالد ترامپ ابراز خوشحالی کرده است. او مواضع ترامپ درباره سوریه را ستوده و نگاه منفی ترامپ به عربستان و دیدگاه مثبت او به روسیه را به سود ایران دانسته است. مطهری پیش بینی کرده که علیرغم مخالفت های ترامپ با برجام، او در میدان عمل نتواند کاری علیه برجام کند. نایب رییس مجلس ایران گفته است کلینتون نسبت به ترامپ در مقابله با ایران با برنامه تر بود و دموکرات ها «با پنبه سر می برند.»

انتظار می رود در طول روزهای آینده بر حجم پیش بینی ها درباره آینده روابط ایران و آمریکا و تاثیر انتخاب ترامپ افزوده شود، مقام های ایرانی به ویژه تندروها از همین فضا برای توضیح دادن ناکارآمدی های سیاسی و اجتماعی استفاده خواهند کرد و در عین حال می کوشند که با لحنی قدرتمندانه و طلبکارانه درباره آمریکا سخن بگویند ولی طبیعی است که آنها در حال حاضر ارزیابی دقیقی از آنچه قرار است رخ بدهد،‌ ندارند. در همین زمینه، علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران گفته است درباره تاثیرگذاری نتیجه انتخابات آمریکا بر تحولات منطقه ای و بین المللی «هنوز امکان ارائه برآورد دقیقی وجود ندارد.» دور ماراتن تبلیغاتی بین ایران و آمریکا تازه شروع شده است.