احمدی نژادی ها و تئوری دو لب مبارک رهبری

سخنان امروز علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی مبنی بر نهی محمود احمدی نژاد از کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ اگرچه به تعبیر خودش، روایت یک مطلب خیلی عادی است ولی به اندازه کافی غیرمنتظره بود.

در 10 روز گذشته بسیاری از چهره های اصول گرا به نقل سخنان رهبر جمهوری اسلامی در ارتباط این موضوع پرداخته اند. آن ها نقل می کردند که محمود احمدی نژاد در یک جلسه نظر خامنه ای را درباره حضورش در انتخابات آینده جویا شده و او به احمدی نژاد گفته است مصلحت نیست و توصیه کرده که سفرهای انتخاباتی خود را لغو کند.

هم زمان با انتشار این نقل قول ها، محمود احمدی نژاد به گرگان سفر کرد. برخی از نزدیکان او خبر داده اند که سفر استانی تازه او به زودی انجام می شود. حامیان احمدی نژاد به تشکیک درباره اظهارات نقل شده از سوی خامنه ای پرداخته و گفته اند اگر چنین چیزی درست است، باید دفتر رهبر جمهوری اسلامی آن را تایید کند.

نافرمانی حامیان احمدی نژاد در نهایت رهبر جمهوری اسلامی را وادار کرد که امروز به صورت علنی در جریان درس خارج فقه خود در این باره صحبت کند؛ با لحنی صریح تر و روشن.

او نخست جلسه اش با محمود احمدی نژاد را تایید کرد و بعد گفت به دلایلی چون دوقطبی شدن فضای انتخابات، مصلحت ندیده است که احمدی نژاد وارد میدان شود چون هم به ضرر خود او است و هم به ضرر کشور.

نکته جالب سخنان امروز خامنه ای اما آن جا است که گفت:‌ «یکی بگوید چرا پشت بلندگو نگفته؟ خب، حالا این هم پشت بلندگو.»

این جمله به طور مستقیم حامیان محمود احمدی نژاد را نشانه رفته است. سایت خامنه ای برای محکم کاری و جلوگیری از هرگونه تشکیک، فایل صوتی سخنان امروز رهبر جمهوری اسلامی را منتشر کرد تا احمدی نژادی ها از «دو لب مبارک» رهبر، نهی انتخاباتی را بشنوند.

دو لب مبارک یک عبارت رایج بین اصول گریان است که گاهی به آن «نظریه» هم می گویند. این نظریه به برخی گفته های علی خامنه ای استناد دارد که گفته بود رهبری حرف علنی و غیرعلنی ندارد و همه حرف هایش همان است که در مجامع عمومی می گوید. حالا او حرفش را در مجمعی عمومی زده است.

در واقع، اکنون رهبر جمهوری اسلامی تنها با یک سیاستمدار سرکش به نام محمود احمدی نژاد مواجه نیست، حامیان او هم به اندازه کافی سرکش هستند و دوست ندارند به فرمان های او تن بدهند.

سایت «دولت بهار» که مهم ترین رسانه حامی محمود احمدی نژاد است، پس از انتشار سخنان خامنه ای، تیتر معناداری از سخنان خامنه ای منتشر کرد: «حالا بعضی گفتند آقا دستور دادند، امر کردند، نه گفتیم صلاح نمی دانیم.»‌

انتخاب این جملات نشان می دهد آن ها کماکان امیدوار هستند تغییری در «صلاح رهبری» رخ دهد و این سخنان را یک امر یا دستور نمی دانند که واجب الاطاعه باشد.

فارغ از واکنش حامیان احمدی نژاد، رهبر جمهوری اسلامی امروز کوشید مخاطبان خود را قانع کند که نه تنها بر اساس مصلحت که بر اساس «شناخت» حرف می زند و در نهایت گفت تکلیف هم دارد که چنین بگوید: «ما باید به خدا جواب بدهیم... فردا از ما سوال می کنند که چرا فلان چیز را گفتید و فلان چیز را نگفتید.»

در واقع، اکنون بر اساس تئوری دو لب مبارک و سه مولفه مصلحت، شناخت و تکلیف، رهبر جمهوری اسلامی محمود احمدی نژاد را از فعالیت انتخاباتی نهی کرده است.

این رویکرد اگرچه دخالت غیرقانونی رهبر جمهوری اسلامی در رویدادهای مرتبط با انتخابات به شمار می رود ولی انتخاب محمود احمدی نژاد بوده است. «میرحسین موسوی»، کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری ۸۸ در نخستین کنفرانس خبری انتخاباتی خود در همان زمان تلویحا گفت که ضرورتی ندیده است که برای ورود به انتخابات از رهبر جمهوری اسلامی کسب تکلیف کند.
«اکبر هاشمی رفسنجانی» برای انتخابات ۹۲ کسب تکلیف کرد ولی جواب مبهم شنید. او خودش اجتهاد کرد و کاندیدا شد.  
«سعید جلیلی» هم برای انتخابات ۹۲، بدون کسب نظر علی خامنه ای، کاندیدا شد. اکنون محمود احمدی نژاد دارد میوه انتخاب خودش را می چیند.

نکته مهم دیگر به تفاوت درک او و علی خامنه ای باز می گردد. اگرچه در ماه های گذشته حامیان احمدی نژاد و بسیاری از اصول گرایان تندرو با حملات رسانه ای مکرر به دولت حسن روحانی، مصلحت کشور را در یک دوره ای شدن دولت او دانسته اند و «عبدالله گنجی»، مدیرمسوول روزنامه «جوان» (وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی) از لزوم یک انقلاب انتخاباتی سخن گفته است، اما سخنان امروز علی خامنه ای نشان داد او دیگر اهل انقلاب نیست و با ملاحظه وضعیت کنونی کشور، مصلحت نمی داند که فضای انتخابات به انقلاب احمدی نژاد دچار شود.

سخنان امروز خامنه ای نه تنها حامیان محمود احمدی نژاد، بلکه خود او را مستقیم خطاب قرار داده است: «به ملاحظه صلاح حال خود آن شخص»؛ «با ملاحظه حال مخاطب و اوضاع کشور»؛ «گفتیم صلاح نمی دانیم شما شرکت کنید»؛ «شما اگر وارد این مقوله شدی، به ضررت است، به ضرر کشور هم است»؛ «آقا شما اگر توی این مقوله وارد شدید، این دوقطبی در کشور ایجاد می شود؛ دوقطبی مضر است به حال کشور»؛ «ما هم اوضاع کشور را خب غالبا بیش تر از اغلب افراد آشنا هستیم. آدم ها، به‎خصوص آدم هایی که صدها جلسه با ما نشستند و برخاستند، بیش تر و بهتر از دیگران می شناسیم».

رهبر جمهوری اسلامی در سخنان امروز خود به طور غیرمستقیم گفت که سر پیری حوصله معرکه گیری ندارد و نمی خواهد مدیریت رویدادها از دستش خارج شود.

علاوه بر این، از نظر شخصی هم پیش از این در دو رویداد مهم،‌ رهبر جمهوری اسلامی تجربه کرده بود که احمدی نژاد تن به پیغام و حرف های درگوشی نمی دهد و به همین سبب با او در بلندگو حرف زد.
هفت سال پیش، در ماجرای انتصاب «اسفندیار رحیم مشایی» به معاون اولی ریاست جمهوری در تابستان ۸۸، علی خامنه ای ابتدا نامه ای محرمانه فرستاد ولی احمدی نژاد گوش به نامه و تن به نهی انتصاب مشایی به معاون اولی نداد. در نهایت با نظر مثبت خامنه ای، «محمدحسین ابوترابی»، نایب رییس مجلس نهم نامه را علنی کرد و مشایی مجبور شد استعفا بدهد.

در ماجرای برکناری وزیر اطلاعات در فروردین ۹۰ هم همین ماجرا تکرار شد. خامنه ای، احمدی نژاد را از برکناری «حیدر مصلحی»، وزیر اطلاعات وقت نهی کرد ولی احمدی نژاد اعتنا نکرد و در نهایت خامنه ای مجبور شد که نامه را علنی بنویسد. این اتفاق سبب شد که احمدی نژاد خانه نشین شود. او ۱۱ روز سر کار نرفت و پس از این که اطلاع یافت نظر مجلس برای استیضاح و رای به عدم کفایتش جدی شده، به دفتر ریاست جمهوری برگشت.

پیامدهای آن ماجرا به بهار ۹۰ محدود نشود و دو سال آخر دولت دوم احمدی نژاد را تحت تاثیر قرار داد. پس از آن ماجرا، بسیاری از اصول گرایان به طور کامل از او جدا شدند و او تنهاتر از همیشه شد.

در ماجرای اخیر هم نهی خامنه ای سبب خانه نشینی مجدد او شده است؛ خانه نشینی که می تواند پایان عمر سیاسی او هم باشد اگر بخواهد دوباره سرکشی کند.