مجاهدین از عراق رفتند، جیش المختار چه شد؟

با پایان یافتن حضور «سازمان مجاهدین خلق» در عراق، بررسی سرنوشت یک گروه عراقی ضدمجاهدین در این کشور می تواند یک گزینه جالب توجه باشد؛ «جیش المختار».

نام جیش المختار (ارتش مختار) نخستین بار زمستان ۹۱ شنیده شد؛ زمانی که این گروه مسوولیت حمله موشکی به پایگاه «لیبرتی»(محل اسکان اعضای سازمان مجاهدین خلق) را بر عهده گرفت.

رهبر این گروه، «سید واثق البطاط»، روحانی شیعه ساکن نجف معرفی و این گروه به عنوان «حزب الله عراق» شناخته می شد. انگیزه تشکیل این گروه در عراق، همراهی با دولت در مبارزه با فساد و «القاعده» اعلام شد. آن ها «نوری المالکی»،‌ نخست وزیر وقت عراق را «مختار زمان»‌ می دانستند و به حمایت از او برخواسته بودند.

در همان زمان، برخی در عراق این گروه را دست ساخت ایران معرفی کردند. این اتهام بی ربط نبود. واثق البطاط، فرمانده این گروه در یک گفت و گوی تلویزیونی اعلام کرد در ایران ولی فقیه عادل و متصل به معصوم است و گفت: «حرف او برای ما حجت است.» 
او افزود اگر بین ایران و عراق جنگی رخ دهد، به همین علت طرف ایران می ایستد. واثق البطاط با افتخار گفت: «سرباز پیاده آیت الله خامنه ای هستم.»

بر اساس گزارش های منتشره، او رابطه طولانی با ایران داشته است. سال ۱۳۶۱ به طور غیرقانونی به ایران می آید تا با سازمان های امنیتی و نظامی ایران ارتباط بگیرد. در ادامه به قم می رود و با حزب «الدعوه» آشنا می شود و در پادگان نظامی این حزب در اهواز آموزش می بیند. اندکی بعد فرمانده گردان «ابواسدالله» می شود.

چند سال بعد به جرم تلاش برای انجام عملیات علیه سازمان مجاهدین خلق، به صورت غیابی محاکمه و به اعدام محکوم شد. او هم چنین در ایران تا مقطع کارشناسی ارشد، در یکی از شاخه های مرتبط با علوم نظامی به تحصیل پرداخته است.

اوج ارتباط وی با عراقی های ساکن ایران اما از طریق سازمان «بدر» بوده است. او پیش از همکاری با سپاه بدر، به همین سبب به ایران می رود و همکاری خود را با سازمان بدر شروع می کند. در دوران همکاری با سپاه بدر، در جریان عملیات ترور بازداشت می شود و به زندان می رود. او پس از آزادی، گروه «ثارالله» را تشکیل می دهد. مدتی هم با «مقتدی صدر» در «جیش المهدی» همکاری کرده است ولی سرانجام با الگو گرفتن از «حزب الله» لبنان، در صدد راه اندازی حزب الله عراق بر می آید. آرم جیش المختار از آرم حزب الله لبنان کپی برداری شده است.

خبرگزاری «فارس» در گزارشی نوشته است ۱۶ بهمن ۹۱ زمان تشکیل این گروه است. این گروه ۲۱ بهمن ۹۱، یعنی پنج روز پس از تولد، به کمپ لیبرتی که اعضای سازمان مجاهدین خلق در آن حضور داشتند، حمله خمپاره ای کرده است.

پس از حمله به کمپ لیبرتی، رسانه های اصول گرا در ایران خبر دادند این گروه از خانواده های قربانیان «انتفاضه شعبانیه» و شیعیان جنوب عراق‌ تشکیل شده است.

انتفاضیه شعبانیه اشاره به کشتار شیعیان در سال ۱۹۹۱ توسط نیروهای صدام دارد. به گفته بازماندگان آن ماجرا، سازمان مجاهدین خلق در این عملیات، در کنار نیروهای صدام به سرکوب و کشتار شیعیان پرداخته است. در واقع، رسانه های اصول گرا کوشیدند این حمله را انتقام جویی خانواده های بازماندگان شیعه توصیف کنند. در همین راستا،‌ سردار «یدالله جوانی»، مشاور نماینده ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در گفت و گو با فارس،‌ آن ها را «فرزندان شهدای شعبانیه عراق» توصیف کرد و با مهم خواندن کارشان گفت: «این اقدام فرزندان انقلابی عراق، پیامی برای امریکا بود.»‌

اما همه ماجرا این نبود و رهبر جیش المختار به این نقش های کوچک قانع نبود. البطاط در نخستین مصاحبه های مطبوعاتی خود از وجود ارتش یک میلیون نفری شیعه سخن گفت و خبر داد برخی اعضای جیش المهدی، وابسته به مقتدی صدر هم به او پیوسته اند که این خبر تکذیب شد. فرمانده جیش المختار هم چنین گفت تصمیم دارند عربستان سعودی را فتح و در «حرمین شریفین» اقامه نماز کنند.

او مخالفان نوری مالکی را تهدید به سرکوب کرد و گفت بندر «مبارک» در کویت را بمباران می کنیم. اندکی بعد در مصاحبه با خبرگزاری فارس نیز از وجود ۲۳هزار استشهادی آموزش دیده و مجهز سخن گفت: «ما آماده ایم به منافع امریکا در همه جای خلیج فارس حمله کنیم.»

این گروه البته برخی تهدیدات خود را عملی کرد. آن ها زمستان ۹۲ با خمپاره به یک پاسگاه مرزی عربستان در نزدیک مرز عراق و کویت حمله کردند و گفتند این حمله در پاسخ به «مجوس» خواندن شیعیان بوده است. این حمله هم چنین واکنش به حمله به سفارت ایران در بیروت توصیف شد و جیش المختار گفت آماده عملیات مسلحانه در داخل خاک عربستان هستند.

ادبیات و کارهای جیش المختار نوعی هرج و مرج طلبی را تداعی می کرد و با افزایش انتقادها از سوی گروه های مختلف،‌ نوری المالکی نه تنها از فعالیت های البطاط انتقاد بلکه حکم دستگیری او را صادر کرد. البطاط ابتدااین حکم را بچه گانه و غیرقابل اجرا خواند ولی موجب اندکی عقب نشینی او شد و گفت رهبر یک تشکیلات منطقه ای برای حمایت از مردم است و تلویحا از علاقه اش به فعالیت های سیاسی سخن گفت.

دولت عراق هم چنین در ادامه، حمله این گروه به پاسگاه مرزی عربستان را محکوم کرد. تلاش برای دستگیری رهبر جیش المختار از بهار ۹۲ تا زمستان آن سال طول کشید و سرانجام وزارت کشور عراق دی ماه ۹۲ خبر داد او را بازداشت کرده اند. با این حال، بازداشت او چندان طول نکشید و وی دوباره به میدان فعالیت بازگشت.

خبر جدید درباره واثق البطاط آذرماه ۹۳ منتشر شد. رسانه های داخل ایران ابتدا خبر دادند او در جریان درگیری نظامی در «دیاله» کشته شده ولی بعد گزارش دادند عامل قتل او عربستان سعودی بوده و با کاشت بمب کنار جاده ای، خودروی البطاط را منفجر کرده اند. وب سایت «مشرق نیوز» تصویر جسد او را هم منتشر کرد.

خبر مرگ او اما دی ماه ۹۳ توسط خبرگزاری «ابنا» تکذیب شد و این رسانه نوشت:‌ «اصلا واثق البطاط در عراق حضور ندارد.»

در ادامه، ۱۴ تیرماه ۹۴ خبرگزاری فارس که قبلا خبر «شهادت» او را اعلام کرده بود،‌ خبر داد سید واثق البطاط در راهپیمایی «روز قدس» در مشهد شرکت کرده و بعد از پایان راهپیمایی، در خطبه های نماز جمعه مشهد حاضر شده است.

اندکی پس از ظهور دوباره البطاط، جیش المختار آبان ۹۴ یک حمله عظیم دیگر علیه سازمان مجاهدین خلق انجام داد؛ حمله ای که این بار خمپاره ای نبود و موشکی بود و مشخص کرد این گروه تجهیزات جدیدی دریافت کرده است. در جریان این حمله، ۲۵ نفر از اعضای سازمان مجاهدین کشته و ۲۰۰ نفر زخمی شدند.

در جریان اطلاع رسانی درباره این حمله نیز رسانه هایی چون مشرق نیوز و فارس به نقل از البطاط گزارش دادند جیش المختار مسوولیت این حمله را بر عهده گرفته است.

هشتم آبان ۹۴ سایت مشرق نیوز تصویر البطاط را به عنوان فرمانده عملیات منتشر کرد. ۳۰ آبان ۹۴ وب سایت «آپارات» یک ویديوی سه دقیقه ایمنتشر کرد که نشان می داد البطاط در مراسم عزاداری اربعین شرکت کرده است. در تیتر ویديو نوشته شده او در سوریه است ولی در شرح ویديو آمده که در شهر نجف عراق است.

طبق تقویم، اربعین مصادف با ۲۰ صفر است ولی این ویدیو هفتم ماه صفر منتشر شده است. بنابراین، احتمال دارد مربوط به سال ۹۳ باشد.

نکته دیگر این که، علی‏رغم اطلاع رسانی اولیه توسط رسانه های اصول گرا، ۱۶ آبان ۹۴‌ سایت مشرق نیوز در گزارشی نوشت مسوولیت حمله به کمپ لیبرتی را یکی از گروه های مسلح عراق موسوم به جیش المختار بر عهده گرفت: «البته صحت این ادعا هنوز به اثبات نرسیده است.»‌

پس از این ماجرا، رسانه های اصول گرا خبری درباره این گروه منتشر نکردند.

خبرگزاری «مهر» خرداد ۹۵ در گزارشی که درباره گروه های مختلف «حشد الشعبی»-عنوان کلی گروه های شبه نظامی شیعه در عراق-‌ از گردان های حزب الله عراق یاد کرده ولی نام جیش المختار را جداگانه و به عنوان یک گروه کوچک برده است. این در حالی است که فرمانده جیش المختار در سال ۹۱ سخن از ارتش یک میلیون نفری به میان آورده بود.

در جریان معرفی گروه های عراقی مشارکت کننده در عملیات «فلوجه» که تابستان ۹۵ منتشر شده، رسانه های اصول گرا نامی از جیش المختار به عنوان گروه مشارکت کننده نبرده اند. به نظر می رسد فعلا محتمل ترین گمان این است که این گروه برای حمله های نظامی به سازمان مجاهدین خلق عراق ساخته شد ولی به دلیل شخصیت ماجراجو و خشن فرمانده آن، مشکلات زیادی در طول چهار سال گذشته ایجاد کرد. آن ها دیگر با توجه به فقدان مجاهدین خلق در عراق، به درد جمهوری اسلامی نمی خورند ولی می توانند یک گزینه خوب برای آزاردادن عربستان باشند. به همین جهت، بعید نیست دوباره شاهد آفتابی شدن جیش المختار یا چیزی شبیه آن در رسانه ها باشیم. آن ها همیشه کارت بازی خوبی بوده اند.