ایران و چین، داستان هزار و یک شب

نمی شود گفت که هرچه در چنته دارد، رو می کند اما برای هر بازی، انگار یک «سورپرایز» ویژه خواهد داشت. سطح فنی و میزان تجربه اش را در مصاحبه های قبل از بازی کمی به رخ کشیده، مثلا گفته است: «وقتی سرمربی تیم ملی پرتغال بودم، قبل از جام جهانی 2010 تصمیم گرفتیم برای شناخت بیش تر از کره شمالی، با چین بازی کنیم. هنوز آن قدر پیر نشدم که بازی با چین را فراموش کنم.»

این یعنی کسی امروز روبه روی چینی ها می نشیند که در کارنامه اش، سرمربی گری با پرتغال در جام جهانی را هم دارد. بعد رفته سراغ Aخاطراتش از حضور در سرزمین اژدها و گفته است: «دفعه اولی که به این کشور آمدم، با "ماکائو" بازی داشتیم و مرتبه های قبلی با "منچستریونایتد" و "رئال" مادرید به این کشور سفر کردم و الان هم با کمال افتخار با تیم ملی ایران به این جا آمده ام.»

یعنی من، «کارلوس کی روش»، مربی منچستر یونایتد و سرمربی رئال مادرید هم بوده ام. خواسته است به آن ها تفهیم کند که «مرا یادتان هست؟» گفته است آن ها را به خوبی به یاد دارد و می خواهد چینی ها هم متوجه شوند که چه کسی، با چه تیمی به خانه‎شان رفته است.

او خودش را مرور هم کرده است؛ خبرنگار ایرانی که از کی روش در مورد انتخابی معروف جام جهانی 98 پرسید، او به خنده جواب داد: «آن زمانی که شما هشت گل به چین زدید، من دنیا نیامده بودم.»

اتفاقا به دنیا هم آمده بود. سال 1996 او سرمربی تیم «ناگویا گرامپوس» ژاپن شد و تا پایان سال 1997 هم با همین تیم ژاپنی زندگی کرد؛ یعنی در دل فوتبال آسیا بوده. در همان سال 1997 بود که ژاپنی ها در مالزی و بازی حذفی، ایران را شکست دادند و مستقیم به جام جهانی رفتند. ایران هم با استرالیا جنگید و با دو تساوی به جام جهانی رسید. پس حتما در ریز اخبار فوتبال آسیا قرار داشته است!

سال بعد، وقتی ایران در جام جهانی با آلمان، یوگسلاوی و امریکا بازی می کرد، کارلوس کی روش قراردادش با فدراسیون فوتبال امارات را امضا کرد و از سال 1998 تا میانه های سال 1999 سرمربی تیم ملی امارات شد. آن ها البته دعوایی تاریخی کردند و از هم جدا شدند.

سال 2000 به افریقای جنوبی رفت و سال 2002 زندگی قابل افتخارش با منچستر را به عنوان دستیار آغاز کرد. شاید منظور کی روش از دنیا نیامدن، آغاز نشدن دوران باشکوه مربی گری اش بوده. شاید هم خواسته به بازیکنانش، به خبرنگاری که این سوال را مطرح کرده، به مردمی که به چین به چشم حریفی ساده تر از حتی قطر نگاه می کنند، بفهماند که گذشته را رها کنید.

برای بازیکنانش جاکلیدی های طلایی رنگی خریده، دو شب قبل از بازی بین آن ها تقسیم کرده و گفته است کلیدهای خانه خود را در همین جاکلیدی ها بیاندازید تا هر روز هدف‎تان پیش چشم هاتان باشد.

چین ذاتا فوتبال پر نوسانی دارد. این را کی روش خوب می داند. مثلا، سه بار به المپیک رسیده اند در حالی که ایران به عنوان یکی از پرافتخارترین تیم های آسیا، فقط یک بار طعم فوتبال المپیک را چشیده است. نسل طلایی چینی ها مربوط به میانه ها و اواخر دهه 90 میلادی بود و وقتی که بازوبند کاپیتانی روی دست «فان زی هی» می بستند و ستاره هایی مثل «هائو هایدونگ» و «چئو فنگ» و «لی بین» را داشتند، نه در آسیا کامیاب شدند و نه به جام جهانی رسیدند.
یک بار اما موفق شدند طعم حضور میان 32 تیم اول دنیا را بچشند. تیم، همراهی با «بورا میلوتینوویچ»، سرمربی صربستانی را هم تجربه کرده است. با او به جام جهانی 2002 صعود کردند اگرچه با سه شکست، به خانه برگشتند. دو سال بعد میلوتینوویچ در ایران، تلخ ترین اعتراف ممکن را کرد: «من پیش از قرعه کشی مسابقات انتخابی در آسیا، به مسوولان فدراسیون فوتبال چین گفتم برای صعود به جام جهانی یک راه دارید؛ این که با "علی دایی" هم‏گروه نشوید. آن ها کاری کردند که ما و ایران در یک گروه قرار نگیریم و ما به جام جهانی رفتیم!»

از این دست اعترافات کم نبوده است. در جام ملت های آسیا سال 2004، چین میزبان بود. در نیمه نهایی، ایران مقابل میزبان قرار گرفت. بگذریم از داور بازی که هرچه خواست، با تیم ایران کرد؛ یک پنالتی را سوزاند، «ستار زارع» را اخراج کرد، دو کارت قرمز به مدافعان چین نشان نداد و ایران در پنالتی ها شکست خورد. «آری هان»، سرمربی وقت چین بود. بعد با پرسپولیس قرارداد بست و سال 2006 سرمربی پرسپولیس شد. «محمد دادکان»، رییس وقت فدراسیون ایران از آری هان دعوت کرد تا به دفترش برود. به او گفته بود که در بعد از همان بازی معروف، شنیده بود چینی ها به دستور او (آری هان)، در اتاق ها و سالن تجمعات هتل تیم ملی ایران دستگاه شنود کار گذاشته بودند. آری هان لبخندی زده و تایید کرده است.

منشی های دفتر دادکان می گفتند چنان از دیدن تایید و لبخند آری هان برافروخته شد که یکی از گلدان های اتاقش را شکست.

داستان ایران و چین (در فوتبال) به درازی «هزار و یک شب» می شود؛ پرفراز و فرود و لبریز از سایه روشن ها. اوج حلواتی که هنوز با آن زندگی می کنیم، انتخابی جام جهانی 98 است؛ دو بازی، هشت گل زده و دو گل خورده. مرحوم «ناصر حجازی» بعدها گفت: «صعود ایران به جام جهانی فرانسه معجزه بود. ما فقط چین را بردیم و به جام جهانی رسیدیم. در شش بازی آخر هم پیروز نشدیم.»

دقیقا در شش بازی مقابل عربستان، کویت، قطر، ژاپن و دو بازی رفت و برگشت جلوی استرالیا نبردیم اما به جام جهانی رفتیم. حالا کارلوس کی روش آمده است تا کمی این داستان را برای ما شیرین تر کند؛ با همین ادبیات منحصر به فردش، با سرکشی های خاص و ویژه اش و فخر فروختن به سابقه ای که در کارنامه اش دارد.

ایران و چین دومین بازی انتخابی جام جهانی را ساعت 16و5 دقیقه به وقت تهران، در ورزشگاه المپیک شهر «شنیانگ»، به قضاوت «ادهم ماخادمح» اردنی آغاز خواهند کرد. ایران با سه امتیاز فعلا در صدر جدول است و چین بدون امتیاز، در رده چهارم گروه A قرار گرفته است.