هواپیماهای روسی رفتند، موشک های روسی می آیند؟‌

علی لاریجانی، رییس مجلس ایران امروز اختصاص یک پایگاه نظامی به روسیه برای حمله به سوریه را تکذیب کرد و گفت « همکاری با روسیه به عنوان متحد در مسائل منطقه به معنای دادن پایگاه نظامی به روسیه نیست.»

دیروز انتشار استقرار هواپیماهای بمب افکن روسیه در پایگاه نظامی شهر همدان در غرب ایران بازتاب بسیاری داشت. به نوشته سایت عصر ایران، «این برای اولین بار از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون است که جنگنده های خارجی برای عملیات نظامی در ایران مستقر می شوند.»

روسیه مهرماه سال گذشته نیز با استقرار ۴ ناو جنگی در ساحل دریای خزر از فضای آسمان ایران برای پرتاب ۲۶ موشک کروز به سمت سوریه استفاده کرد ولی استقرار هواپیماهای جنگنده اش در ایران خبر جنجالی تری بود.

مخالفان این رویداد با استناد به اصل ۱۴۶ قانون اساسی ایران که می گوید «استقرار هرگونه پایگاه نظامی خارجی در کشور هرچند به عنوان استفاده صلح آمیز باشد، ممنوع است»، این اقدام را تقبیح کردند.

برخی هم با استناد به اصل ۷۷ قانون اساسی که می گوید «عهدنامه ها، مقاوله نامه ها، قراردادها و موافقت نامه های بین المللی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد»، به بی اطلاعی نمایندگان مجلس از چنین رخدادی اشاره داشتند و آن را ناقض قانون اساسی می دانستند.

با این حال بر اساس بند اول اصل ۱۷۶ قانون اساسی ایران، شورای عالی امنیت ملی می تواند به «تعیین سیاست های دفاعی – امنیتی کشور در محدوده سیاست های کلی تعیین شده از طرف مقام رهبری» بپردازد. بنظر می رسد با توجه به اینکه بحران سوریه از ابتدا دستورکار این شورا بوده، توافق نامه مربوط به حضور نظامیان روسیه در ایران هم در این شورا تصویب شده باشد.

از سوی دیگر وزارت خارجه آمریکا در بیانیه ای اعلام کرد این اقدام می تواند ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت باشد. این قطعنامه پس از توافق هسته ای صادر و برجام را تایید کرد. ایران تاکنون واکنشی به این موضوع نداده است. با این حال به نظر می رسد در حال حاضر ارزش همکاری راهبردی و نظامی روسیه برای ایران به اندازه ای باشد که توجهی به اخطارهای آمریکا در این زمینه نکند.

خبرگزاری فارس وابسته به سپاه با اشاره به اینکه «این نخستین بار است که هواپیماهای راهبردی و ارزشمند روسیه جهت اجرای یک عملیات نظامی در خارج از این کشور مستقر می شوند»، نوشته است این رویداد «نشان از جایگاه بالای روابط و ارتقای مناسبت ها تا سطح راهبردی دارد.»

در روسیه یک سناتور ارشد پارلمان گفته این کشور آماده است توافقنامه ای برای استقرار گروه نیروی هوایی روسیه تصویب کند. طرح چنین توافقنامه ای می تواند در تهران جنجال های بسیاری را سبب شود ولی بعید است که مقام های ایران در شرایط نیازی به این موافقتنامه ها داشته باشند. حضور نظامی کوتاه مدت روسیه می تواند اهداف آنها را تامین کند. بر اساس گزارش های منتشره، هواپیماهای روسی پس از انجام عملیات نظامی خاک ایران را ترک کرده و به روسیه بازگشته اند.

مقام های روسیه همچنین مجددا درخواست کرده اند که برای شلیک موشک های کروز به سمت سوریه از آسمان ایران استفاده شود. افشار سلیمانی، سفیر سابق ایران در آذربایجان درباره این درخواست به سایت فرارو گفته است: «اگرچه ممکن است این اقدام در ارتباط با بحث سوریه تا حدودی به نفع ایران باشد اما اگر این اقدام به یک رویه تبدیل شود، به لحاظ امنیتی به نفع ایران نیست.»

او تاکید کرده: «اگر فردا روسیه بخواهد به جای دیگری موشک بزند، چون قبلا چند بار این کار را کرده است، حتی اگر ایران اجازه ندهد این کار را خواهد کرد، آن روز ایران می خواهد چکار کند؟»

ماجرای هواپیماهای روسی دوباره نام قاسم سلیمانی را هم به میان کشیده است. مهدی محمدی، کارشناس اصولگرا و عضو تیم هسته ای ایران در دوران سعید جلیلی نوشته است روسیه «در نبردی درگیر شده که متعلق به ماست» و «یک سردار ایرانی [قاسم سلیمانی] رهبر کهنه کار [ولادیمیر پوتین] را در فقط در یک جلسه به یک جمع بندی دوران ساز رسانده، آن هم در حالی که شاید [پوتین] پیش تر خلاف آن می اندیشیده است.» محمد ایمانی، یک تحلیل اصولگرا که در روزنامه کیهان مطلب می نویسد نیز در مطلبی کنایه وار نوشته است: «این درس ظریف سلیمانی، در جنگ نامتقارن برجام است.»