کوهپیمایی آیت الله خامنه ای، چند تصویر متعارف

سایت آیت الله خامنه ای امروز یک فیلم کوتاه 155 ثانیه ای را منتشر کرده که نشان دهنده اولین کوهپیمایی رهبر جمهوری اسلامی پس از عمل جراحی است. در فیلم کوتاه منتشرشده، وی با ظاهری غیر رسمی، دستاری مانند سیک های هندو بر سر پیچیده و به سختی در ارتفاعات بالا می رود. بیش از 5 محافظ نیز در سکوت و از نزدیک او را همراهی می کنند.

در سال های گذشته، رهبر جمهوری اسلامی بارها از علاقه اش به کوهنوردی گفته است. وی شهریور 91 در یکی از برنامه کوهپیمایی مصاحبه ای کوتاه با تلویزیون دولتی ایران کرد و از علاقه اش به این ورزش گفت: «در زمان جوانى به ارتفاعات مى‌رفتم و گاهى اتّفاق افتاده بود که سه، چهار روز – بلکه تقریباً یک هفته – شب و روز در کوهستان حرکت مى‌کردیم ... سابقا هم نرمش مى‌کردم و هم با والیبال سروکار داشتم. از جوانى این ورزش را دوست مى‌داشتم، اما حالا کمتر مجال مى‌کنم به آن بپردازم. فقط اگر برسم به کوه مى‌آیم ... خود من از حدود عید نوروز، کوه‌پیمایى را شروع مى‌کنم تا اواسط پاییز ... بنایم بر این است که هفته‌اى سه مرتبه بیایم ... براى من، مسیر کُلَک چال مقدارى زیاد است. از این‌رو همیشه به کُلَک‌چال نمى‌آیم.»

خامنه ای همچنین علاوه بر توصیه به جوان ها، از کوهنوردی زنان نیز استقبال کرده است: « در همین راه کُلَک چال، خانم هایی را می‌بینم که با چادر مشکی این راه را طی می‌کنند. با این‌که قسمتی از این راه، بسیار ناهموار و یا به قول ما مشهدی‌ها قلب است، در عین ‌حال خانم‌ها این راه ناهموار را تحمّل می‌کنند و با چادر مشکی می‌آیند. خوب این همّت است دیگر. من این‌طور زن ها و همچنین افراد مسنّی که این راه های طولانی را طی می‌کنند و می‌روند، بسیار تحسین می‌کنم.»

مکان دقیق ارتفاعات تهران که خامنه ای برای کوهنوردی به آن رفته، در فیلم اعلام نشده است. فروردین 91، غلام شاه پسندی، یکی از محافظان سابق رهبر جمهوری اسلامی در گفت و گو با نشریه امتداد به تشریح برنامه های کوهنوردی وی پرداخت: «بعد از نماز صبح، ايشان هفته اي سه روز را كوهنوردي مي كنند ... از نظر امنيتي ما نمي توانيم از يك كوه استفاده كنيم؛ دشمن هم اين قدر مي فهمد كه به ما ضربه بزند. هرجا كه كوه و بلندي هست و توي تهران است، آقا استفاده مي كند؛ از بي بي شهربانو شهرري گرفته تا تمامي نقاط كوه هاي سمت شمال تهران؛ توي ولنجك، كوه دربند و هر كوهي، اختصاصي نيست كه ما يك كوه خاصي را برويم؛ بله دو سه جاي اختصاصي هم داريم، آن جاها هم مي رويم.»

با این حال اندکی پس از انتشار این مصاحبه، دفتر خامنه ای با انتشار اطلاعیه ای اعلام کرد که اظهارات این محافظ، «در موارد قابل توجهی حاوی مطالب ناقص یا نادرست» درباره‌ زندگی رهبر جمهوری اسلامی بوده است.

کمیل باقرزاده، یک فعال سیاسی تندرو نیز بهمن 91 در صفحه گوگل پلاس خود به سوابق کوهنوردی خامنه ای اشاره کرد: «٢٣ شهریور ١٣٨٠، رهبر انقلاب اسلامی، به روال همیشگیِ جمعه ها به کلکچال آمده بودند ... نزدیک شهداء رسیدیم، احساس کردم فضاى اطراف کمی غیرعادی است! راستش یکی از محافظان آقا رو که پایین تپه نورالشهداء ایستاده بود شناسایی کردیم! یقین داشتیم که آقا همینجاست! اون بنده خدا هم وقتی اشتیاق ما رو دید، گفت همینجا بایستید، آقا دارن میآن پایین، شما در مسیر آقا رو زیارت کنید. ما هم ایستادیم و لحظاتی بعد، از روبرو با آقا مواجه شدیم! کاری که کردیم، این بود که مثل بچه هاى کوچک، خود را در آغوش آقا انداختیم!! دستشان را بوسه باران کردیم و اشک شوق ریختیم.»

در یک مورد جنجالی دیگر، خردادماه امسال، انتشار تصویر یک تابلو در ارتفاعات استان کرمان که روی آن نوشته شده بود «محل جلوس مقام معظم رهبری در تاریخ جمعه ۸۴/۲/۱۶ در مسیر کوهپیمایی»، انتقادهایی را برانگیخت. این تابلو توسط پایگاه مقاومت شهدای بیت الله الحرام کرمان وابسته به سپاه این استان نصب شده بود.

این تابلو بخشی از پروژه مقدس سازی شخصیت خامنه ای در افکار عمومی تفسیر شد. چنین تعبیرهایی چندان بیراه نیست. برخی از تندروها در سال های اخیر با اشاره به توانایی رهبر جمهوری اسلامی برای کوهپیمایی از آن به عنوان نشانه جوان بودن وی یاد کرده و گفته اند این یکی از نشانه های سید خراسانی است. سید خراسانی یک شخصیت مذهبی است که گفته می شود در هنگام ظهور امام دوازدهم شیعیان، با سپاهی عظیم از ایران قیام کرده و به سوی عراق می رود.

از سوی دیگر، در سال های اخیر مسئولان بسیج و سپاه کوشیده اند به توصیه های رهبر جمهوری اسلامی توجه بیشتری نشان دهند و در برنامه هفتگی اغلب حلقه های صالحین – گروه های چند نفره سیاسی و عقیدتی وابسته به بسیج که به دستور خامنه ای تاسیس شده-، برنامه کوهنوردی به عنوان یک دستورکار معمول قرار دارد.

علاوه بر این موارد، رسانه های نزدیک به خامنه ای کوشیده اند از این وجه زندگی او، تصویر یک رهبر مردم گرا و مهربان را نیز ترسیم کنند. دو سال پیش رسانه های اصولگرا به طور هماهنگ به انتشار خاطرات یکی از محافظان خامنه ای در حین کوهپیمایی که در برخورد «با دختر و پسری دانشجو که به لحاظ ظاهری وضع نامناسبی داشتند»، رویکرد متفاوتی نسبت به گشت های ارشاد نیروی انتظامی ایران اتخاذ کرده است: «آنها به یک باره در مقابل گروه ما قرار گرفتند و فرصت جمع و جور کردن و رسیدگی به وضع ظاهری خودشان نداشتند ... خیلی ترسیده بودند ... تصور می کردند که الآن آقا دستور دستگیری آنها را فورا صادر خواهد کرد ولی برخلاف تصور آنها، آقا با آنها سلام و علیک گرمی کرد و پرسید که شما زن و شوهر هستید؟ پسر وقتی با خلق زیبای آقا مواجه شد واقعیت را گفت و جواب داد خیر من و این دختر دوست هستیم. آقا ابتدا در باره ورزش و مزایای آن با آنها صحبت کرد و بعد فرمود: بد نیست صیغه محرمیتی هم در میان شما برقرار شود و شما با هم ازدواج کنید. آقا پیشنهاد داد که اگر مایل بودید در فلان تاریخ بیائید، شخصا خطبه عقد شما را بخوانم. طبق قرار همراه خانواده خود در همان تاریخ به محضر ایشان رسیدند. آقا هم خطبه عقد آن دو را جاری کردند. آن دختر غیر محجبه به یک دختر محجبه و معنوی و آن پسر دانشجو هم به یک جوان مذهبی مبدل شدند.»

 رهبر ایران در برخی سفرهای استانی نیز کوهنوردی را فراموش نکرده است. تصاویر کوهنوردی او در استان های کرمان و به ویژه کردستان در سال های اخیر بارها بازنشر شده است. در سفر کردستان، حضور چهره هایی چون رحیم صفوی، مشاور عالی نظام رهبر جمهوری اسلامی، وحید حقانی، مسئول اجرایی دفتر خامنه ای و مجتبی خامنه ای، فرزند مشهور او خبرساز شد. در سفر کردستان، رهبر جمهوری اسلامی ظاهرا در یک فضای عادی و بدون تشریفات امنیتی به کوهنوردی پرداخت و با مردمی که به کوه های آبیدر سنندج آمده بودند نیز گفت و گو کرد. این برنامه ورزشی در واقع یک قدرت نمایی امنیتی جمهوری اسلامی در استان کردستان که در سال های دور به عنوان یک منطقه با ضریب امنیتی پایین شناخته می شد، بود.

مرور چنین سوابقی نشان می دهد که چگونه رسانه و چهره های نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی تلاش می کنند از رفتارهای روزمره خامنه ای، تصویرسازی هدفمند کنند و یا پیام های خاص سیاسی بدهند. انتشار فیلم اخیر نیز به طور طبیعی تلاش برای نمایش سلامتی کامل وی است. در هفته های گذشته برخی رسانه ها درباره پیامدهای محتمل عمل جراحی پروستات بر برنامه کاری و سلامت رهبر جمهوری اسلامی نوشته بودند. فیلم کوتاه امروز دفتر خامنه ای بر رد چنین گمانه زنی ها و گفتن این است که همه چیز طبیعی است.