سال 86، «مهدی» 30ساله که در يك كارگاه سنگ‌بري درجنوب شهر مشهد كار مي‌كند، مانند میلیون‌ها جوان ایرانی با زمزمه‌های آغاز طرح دولتی «مسکن مهر»، به خانه‌دار شدن امیدوارشد و این‌که بتواند ازدواج کند و تشکیل زندگی دهد. به همین خاطر جزو اولین افرادی بود که در برای خانه‌دار شدن دراین طرح ثبت نام کرد.
طرح مسکن مهر در ابتدا در قالب بند «د» تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۳۸۶ با هدف خانه‌دار كردن اقشار كم‌درآمد جامعه در دولت نهم آغاز شد و سپس بر مبنای قانون سامان‌دهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، به صورت پیوسته در دستور کار قرار گرفت. براساس اين طرح، مقرر شد دولت با در اختيار قرار دادن زمين رايگان، افراد ضعيف و متوسط جامعه را صاحب‌خانه كند؛ به اين شکل كه هر فرد (بدون ملك)با پرداخت 6 ميليون تومان پول نقد و ۱۴ ميليون تومان وام مسکن، پس از دوسال صاحب خانه شود.
مهدي كه فرزند چهارم يك خانواده شش نفره است و از 20 سالگي، پس از دوران سربازي و زماني كه ديگر تصميمي به ادامه تحصيل نداشت، در كارگاه سنگ‌بري يكي از نزديكانش مشغول به كار شد: «حدود 10 سال است كه به اين كار مشغولم. در ابتدا يك كارگر جزء بودم اما حالا سركارگر هستم و ماهيانه حدود 600 هزار تومان حقوق دريافت مي‌كنم كه حدود نيمي از آن را بايد اجازه خانه بدهم.»
هر طور بود 6/5 ميليون تومان فراهم و در يكي از تعاوني‌هاي مسكن مهر ثبت نام كرد. پس از ثبت نام، معلوم نبود آپارتمانی كه قرار است به اوداده شود، كجاست: « پس از مدتي مشخص شد آپارتمان ما در نزديكي شهرك "گلبهار"، يكي از شهرك‌هاي تازه تاسيس مشهد است. براي شروع زندگي، آن هم براي ما كه آه در بساط نداشتيم از هيچي بهتر بود.»
اما امروز شش سال از ثبت نام مي‌گذرد و تا به حال به جاي 6/5 ميليون، 22/5 ميليون تومان پرداخت كرده است اما هنوز خبري از تحويل آپارتمان نيست. دو ماه پيش تعاوني به او گفت مجتمع‌ها در حال گچ‌كاري هستند و ابتداي شهريور تحويل داده مي‌شوند. 10 روز هم از شهريور گذشت و انتظار هم‌چنان ادامه دارد.
مسكن مهر ميراث دولت احمدي نژاد است كه در سال 86 به گفته علي لاريجاني، رييس مجلس شوراي اسلامي با اعتباري حدود 40 تا 50 هزارمیلیارد ریال در دستوركار دولت قرار گرفت. تبليغات زيادي هم در مورد آن شد تا جايي كه بسياري از هواداران دولت از آن به عنوان "بزرگ‌ترين طرح توسعه‌اي در طول تاريخ مسكن ايران» ياد كردند(دنياي اقتصاد بهمن 89).
محمود احمدي نژاد اوايل امسال در يكي از سخنراني‌های خود گفت: «برخی کشورهای همسایه از برنامه‌های دولت جمهوری اسلامی ایران الگو برداری کرده‌اند و با روش‌های ما به دنبال توسعه و اداره کشور خود هستند.»
حالا، چند هفته پس از پایان کار دولت محمودی احمدی نژاد، سخن از این طرح و کارایی و چالش‌های آن بار دیگر به صفحه‌های روزنامه‌ها برگشته است.
به گزارش خبرگزاري مهر، عباس آخوندي وزير راه و شهرسازي دولت حسن روحاني، مسكن مهر را به شدت تورم زا دانسته است. او سوم شهريورماه در برنامه گفت‌وگوي ويژه خبري شبكه دو تلويزيون دولتي ايران گفت: «طرح مسکن مهر مداخله عظیم، گسترده و بی‌سابقه در اقتصاد بود و بار مالي زيادي را بر دولت و جامعه تحميل كرد. به همين علت بايد از مردم سوال شود که اجرای طرح مسکن مهر را قبول می‌کنید یا افزایش تورم را؟»
وزير راه و شهرسازي به نقل از بهمني، رييس بانك مركزي دولت احمدي نژاد افزود: «بیش از 40 درصد افزایش پایه پولی کشور ناشی از طرح مسکن مهر است. به نظر وي طرح مسکن مهر بايد آسیب‌شناسی شود تا بتوانیم درباره ادامه یا توقف اجرای آن تصمیم بگیریم.»
او هم‌چنين با اشاره به این که اجرای طرح مسکن مهر با تزریق منابع بانک مرکزی و نه منابع بانک‌ها انجام شده است، گفت: «تاکنون حدود 38 هزار میلیارد تومان از منابع بانک مرکزی در این طرح تزریق شده است و حدود 12 هزار میلیارد تومان دیگر نیز باید اختصاص يابد.»
مسكن مهر چيست؟
طرح مسکن مهر از سال 86 آغاز شد و قرار بود اقشار کم درآمد را مدت زمانی کوتاه و با هزینه‌ای اندک صاحب خانه کند. در دی ماه سال 90 روزنامه خراسان نوشت که نه تنها طرح در دو سال اجرا نشد بلكه قيمت تمام شده مسکن مهر از ۲۰ميليون تومان به ۳۵ تا ۴۰ ميليون تومان افزايش يافته است.
اردیبهشت امسال، نیکزاد، وزیر راه و شهرسازی دولت احمدی نژاد گفته بود که تعداد كل واحدهاي طرح مسكن مهر در حال ساخت چهارمیلیون و ۲۴۴ هزار مورد است كه تاکنون تعدادی از این واحدها افتتاح شده و بقيه نيزمي‌بايست تا پايان دولت دهم به اتمام برسد.
رحیمی، معاون اول احمدی نژاد نیز در آخرین روزهای کار این دولت، در جریان افتتاح تعدادی از واحدهای مسکن مهر کردستان به واحد مرکزی خبر گفته بود که مسکن مهر از طرح‌های موفق دولت احمدی‌نژاد بوده و نقش ویژه‌ای در خانه‌دار کردن اقشار کم‌‌درآمد داشته است. به گفته او، تاکنون سه میلیون واحد مسکن مهر در کشور تحویل متقاضیان شده و 5/1 میلیون واحد دیگر در دولت بعدی واگذار می‌شود.
مسکن مهر در جریان بحث‌های انتخاباتی
برخی سعيدي كيا، وزير راه و شهرسازي و طرح مسکن مهر را پاشنه آشیل دولت دهم می‌دانند که سبب تزريق بي‌حساب و كتاب نقدينگي و به دنبال آن، اتخاذ سياست انقباضي از سوي بانك مركزي و هم‌چنين تراژدي ركود تورمي در سال 88 شد و از آن سال به بعد سایه خود را بر بازار مسکن کشور گسترانید.
براساس تحليلي كه سايت نامه نيوز در ارديبهشت ماه امسال منتشر كرد، بیشتر نامزدهای احتمالی ریاست جمهوری 92 اجرای طرح مسکن مهر در دولت احمدی‌نژاد را ناقص و معیوب می‌دانستند.
حسن روحانی، يكي از اين نامزدها در جریان پیکارهای انتخاباتی خود گفته بود: «در اجرای مسکن مهر مقداری بی‌تدبیری صورت گرفت، یعنی در مرحله اجراعجله شد؛ برای نمونه، در یک شهر مکانی را در نظر گرفتند که محل مناسبی نبود.»
دولت برای این که مسکن مهر را به نمایش بگذارد از بودجه بخش‌های دیگر هم برداشت و به مسکن مهر داد که این هم نادرست بود درحالی که نباید قانون را نقض کنیم.
رشد 500درصدی قیمت مسکن در هشت سال
به گزارش خبرنامه خبر اقتصادي، وزیر راه و شهرسازی دولت روحانی درباره آثار تورمی مسکن مهر بر بازار گفته است: « در 8 سال گذشته قیمت زمین در تهران بیش از 800 درصد و قیمت مسکن حدود 500 درصد رشد یافته است.»
با آغازطرح مسکن مهر، این بحث پیش آمد که با اجرای این طرح، قیمت زمین در شهرهای بزرگ به صفر می‌رسد اما آیا واقعا چنین اثری داشت؟
در اطراف تهران ساخت حدود 240 هزار واحد مسکونی آغاز شد که برای اسکان حدود یک میلیون نفر کافی است. این موضوع باید تاثیر مستقیمی در کاهش قیمت مسکن در تهران می‌گذاشت اما درعمل این‌گونه نشد.
براساس تحليل سايت نامه نيوز، عباس آخوندی که به نظر می‌رسداعتقادی به طرح مسكن مهر ندارد، می گوید:« از آن‌جایی‌که اين طرح بر سرنوشت 10 میلیون نفر تاثيرگذار است، بنا به وعده ریيس جمهور، آن را ادامه مي‌دهیم.»
به نظر وزیر راه و شهرسازی بهترین راه خانه‌دار شدن ایجاد صندوق پس‌انداز است:« اگر بخواهیم صادق باشیم باید بگویم که بدون پس‌انداز امکان خانه‌دار شدن وجود ندارد و حرف‌هایی که تاکنون در این زمینه زده شده، تنها یک شعار سیاسی بوده است.
وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر این که باید با انواع صندوق‌های پس‌انداز، قدرت خرید مردم را در عدد 6 یا 7 ضرب کنیم، گفت:«برای نمونه، 10 میلیون تومان پس‌انداز یک خانوار در یک برنامه5،7 یا 10 ساله (بسته به شهرمحل سکونت) باید 60 تا 70 میلیون تومان قدرت خرید را افزایش دهد.البته تحقق این برنامه مشروط به حمایت دولت، وجود یک نظام تشویقی، حمایت مالی، حمایت بانکی و مالیاتی ازمردم است.»
پیش از این نیز انتقادهای جدی در سطح حاکمیت در اجرای مسکن مهر مطرح بود. علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی مهرماه پارسال به خبرگزاري فارس گفته بود:« مسکن مهر اولویت اصلی دولت شده است و حجم انبوهی از تسهیلات به اجرای این طرح سرازیر می‌شود در حالی که این موضوع به تولید کمکی نمی‌کند؛ بنابراین حتماً اولویت اشتباهي است.»
این نماینده مجلس هم‌چنین درمورد بی‌انضباطی دولت در تخصیص بودجه برنامه‌های تصویب شده گفت: « گزارشی به بنده رسیده که در آن اعلام شده 54 درصد تسهیلات در سال گذشته به مسکن مهر اختصاص یافته است. مسکن مهر موضوع مهمی است ولی اگر کشوری متوازن حرکت نکند، در اقتصاد مشکلاتی به وجود می‌آید. قرار بود 30 درصد درآمد اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها به بخش تولید اختصاص یابد که مطلقاً اختصاص نیافته است.»
مسکن مهر تورم 50 درصدی را مهار کرده است؟
هواداران اجرای طرح مسکن مهر که بیشتر کارشناسان دانشگاه علم و صنعت تهران هستند(دانشگاهی که محمود احمدی نژاد در آن تحصیل کرده است)، می‌گویند ساخت مسکن یک امر تولیدی است و تزریق نقدینگی به آن سبب تورم نمی‌شود زیرا رشد نقدینگی به تنهایی عامل تورم نیست.
به گفته آن‌ها، این برنامه مانند لنگری است که مانع از افزایش تورم عمومی کشور به حدود۵۰ درصد شده است.
کارشناسان مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه علم و صنعت که از موافقان این طرح هستند با انتشار يادداشتي با عنوان«ضرورت تداوم مسكن با اتخاذ سياست‌هاي اصلاحي»، اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم بیش از دومیلیون نفر در سال، افزایش نرخ رشد اقتصادی و جلوگیری از منفی شدن آن، کاهش سهم هزینه مسکن درسبد خانوارها، رونق و افزایش قیمت سهام صنایع وابسته به صنعت ساختمان در بورس را از دیگر پیامدهای مثبت طرح مسکن مهر در کشور می‌دانند.
این در حالی است که بررسی کارنامه دولت در هشت سال گذشته از رشد اقتصادی صفردرصد (در حالت خوش‌بینانه) و تورم 47 درصدی خبر می‌دهد؛ تورمی که ایران را پس از سوریه (با نرخ 49.5 درصدی) در صدر فهرست کشورها در اقتصاد جهانی قرار داده است.
شاخص‌های رسمی دولت نیز گواه همین ادعاست؛ بانک مرکزی تورم تیرماه امسال را 44 درصد و رشد اقتصادی را منفی 5.4 درصد اعلام کرده است.
بی‌کاری نیز وضعیت مشابهی دارد واز 5/11 درصد در سال 84 (ابتدای دولت احمدی نژاد) به 2/12 درصد درسال 91 افزایش یافته است.
در این میان شاید افرادی که به امید خانه‌دار شدن اقدام به ثبت نام در طرح مسکن مهر كردند بهتر از هر کسی بتوانند وضعیت نابسامان این واحدها را ترسیم کنند.
يكي از مالک‌هاي مسكن مهركه براي خريد مايحتاج روزانه به همراه همسر و دو فرزندش به یكي از فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي سطح شهر آمده، به «ایران وایر» مي‌گويد:« مجتمع‌هاي مسكن مهر بیشتر در شهرك‌هاي اطراف شهرهاي بزرگ ساخته شده‌اند، آن هم نه در محدوده اصلي بلكه چندهزار متري دورتر از شهرك هستند. به همين دليل مشكلات زيادي گريبان‌گيرساكنان آن‌ها است.»
«رضا م» كه معلم است و ابتداي امسال آپارتمان خود را در نزدیکی شهرك «پرند» در اطراف تهران تحويل گرفته، ادامه می‌دهد: «براي استفاده از وسايل نقليه عمومي، مراكز بهداشتي و درماني و حتا نانوايي و سوپرماركت بايد فاصله زيادي را طي كنيم. گاهي مجبور مي‌شويم براي خريد چند قرص نان تاكسي تلفني بگيريم تا به نزديك‌ترين نانوايي برسيم.» شاید به همین جهت است که هرگاه برای دیدار اقوام و دوستان خود به شهر می روند، خرید چند هفته را پیشاپیش انجام می‌دهند تا کم‌تر با مشکل روبه‌رو شوند. اما مشکلات به این‌جا ختم نمی‌شود: «بیش‌ترمدرسه‌ها و فضاهاي آموزشي نيز در شهرك‌ها قرار دارند و دور از مجتمع‌هاي مسكن مهرهستند. با توجه به اين‌كه ساكنان اين مجتمع‌ها از افراد كم درآمد جامعه به شمار می‌روند، توان مالي پرداخت هزينه رفت و آمد فرزندان خود را به مدرسه و آموزشگاه ندارند.»
از نظر استفاده از مصالح و تجهيزات ساختماني نيز بیشتر مجتمع‌ها وضعيت مطلوبي ندارند. بسیاری از ساكنان پس از چند ماه مجبور شدند برخي از اين تجهيزات را تعويض كنند.
از سوي ديگر، بازار سوداگري اين واحدها نيز در حاشيه شهرها به دور از ديد مسوولان، داغ است و این تاثير مستقيمي بر افزايش قيمت مسكن، هم در شهرك‌هاي همجوار مانند پرند و پرديس و هم در شهرهاي اصلي شده است.
با اين وجود، هنوز 5/1 ميليون نفر از متقاضيانی هم‌چون مهدی 30 ساله سنگ‌بر كه به اميد خانه‌دار شدن و رهايي از اجاره خانه‌هاي سرسام‌آور شهرهاي بزرگ، اقدام به ثبت نام مسكن مهر كرده‌اند، منتظرند تا ببيند دولت روحاني چه برنامه‌اي براي ادامه اين طرح دارد. آيا روياي خانه‌دار شدن آن‌ها به واقعيت تبديل مي‌شود؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر