سونیا داداشی
یک شهروندخبرنگار با ارسال چند تصویر از خانه «انیسالدوله»، سوگلی «ناصرالدین» شاه قاجار نوشته است: «این خانه با این معماری چشمنواز زمانی خانه سوگلی ناصرالدین شاه بوده و حالا اتحادیه صنف قصابان گوشت گوسفندی است.»
او افزوده در پشت عمارت، تابلوی اتحادیه نصب شده است.
این شهروندخبرنگار سراغ یک پژوهشگر تاریخ ساکن تهران رفته و درباره این بنا، نقش انیسالدوله و تبدیل این ملک به اتحادیه گوشت گوسفندی سوال کرده است. پاسخهای این پژوهشگر را در زیر میخوانید.
***
از تقاطع «مولوی» و «گمرک» و خیابان «ولیعصر» چند قدمی بالاتر بیاییم، سردر قدیمی پر چین و شکنی چشم را مینوازد؛ سردری قدیمی بر خانهای که کمتر کسی باور میکند زیر سقفش اتحادیه تهیه و توزیع گوشت گوسفندی تهران مستقر شده است. در اسناد آن آمده است: «خانه انیسالدوله، همسر محبوب ناصرالدین شاه».
این خانه که معماری آن مربوط به دوره میانی قاجاریه است، حدود ۱۴۰ سال پیش در انتهای «امیریه» ساخته شده است. اسناد میگویند انیسالدوله، سوگلی ناصرالدینشاه آن را خریداری و به سلیقه خودش بازسازی کرده است.
انیسالدوله بعد از «مهدعلیا»، مادر ناصرالدینشاه، بیتردید مهمترین و تاثیرگذارترین زن حرم ناصری و قاجار بوده است. نامش «فاطمه» و متولد «امامه» بود. در نوجوانی به عنوان خدمتگزار و ندیمه «جیران تجریشی»، سوگلی اول ناصرالدینشاه وارد حرم شد و بعد از مرگ جیران، ناصرالدینشاه او را به زنان حرم خود افزود. انیسالدوله که در کنار حضور در حرم، سواد خواندن و نوشتن آموخته بود، رفته رفته از یکی از زنان متعدد شاه، خود را به عنوان همسر اصلی و رییس حرمسرای سلطنتی تبدیل کرد.
او زنی با درایت و سیاستمدار بود که به شاه در اداره کشور مشورت میداد و از میهمانان خارجی او پذیرایی میکرد. در ماجرای «جنبش تحریم تنباکو»، به دستور انیسالدوله قلیانها شکسته شدند و او بود که به ناصرالدینشاه گفت: «کسی که ما را به شما محرم کرده، قلیانها را حرام کرده است.»
انیسالدوله زنی خیر و نیکوکار بود و موقوفات زیادی از او به جای مانده است.
فاطمه انیسالدوله بعد از سلطان صاحبقران کمتر از یک سال زنده بود و بسیاری معتقدند که این یکسال را در این خانه سر کرد، در همین خانه درگذشت و از همین جا به ایوان حرم «شاهعبدالعظیم» تشییع شد.
عمارت انیسالدوله با دو اشکوبه یا دو طبقه به استناد سند ملکی منگولهدارش، ۷۲۱ متر مربع مساحت دارد. این ساختمان دارای دو ورودی از سمت خیابان ولیعصر است که یکی به داخل ساختمان و دیگری به حیاط راه دارد.
خانه انیسالدوله پس از مرگ او توسط وارثانش که برادرزادههایش بودند، به وزارت فرهنگ فروخته شده و تبدیل به مدرسه شد؛ مدرسهای که تا دهه ۳۰ محل رفت و آمد دانشآموزان بود.
وزارت فرهنگ این بنا را در سال ۱۳۳۰ به فردی به نام «نادر اصفهانی» فروخت. او این ساختمان را با توجه به نزدیکی به کشتارگاه تهران، در سال ۱۳۵۰ تبدیل به اتحادیه گوشت گوسفندی کرد؛ اتحادیهای که حالا چهل و چند سال است در خانه همسر سوگلی ناصرالدینشاه مستقر است و تلاش میکند همزمان با رسیدگی به قیمت گوشت گوسفند و همراهی با همکارانش، این خانه را هم حفظ کند تا شاید روزی نهادی پیدا شود که آن را از آنها بخرد و بازسازی کند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر