کامیون‌های سپاه به صف شدند/تخریب قبرستان تاریخی بهاییان در شیراز

۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۳

خواندن در ۳ دقیقه

استان وایر، ترمه ایرانی- سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران خاک‌برداری در قبرستان مهم و تاریخی بهایی در شیراز را آغاز کرده است.

به گزارش جامعه جهانی بهایی، این قبرستان محل دفن 10 نفر از بانوان بهایی است که در سال ١٣۶٢ از سوی حکومت جمهوری اسلامی به دار آویخته شده‌اند.

خانم «بانی دوگال»، نمایندۀ ارشد جامعۀ جهانی بهایی در سازمان ملل متّحد گفته است:« در روز گذشته از ایران خبر رسید که خاک‌برداری و تخریب قبور در این محل آغاز شده است و در حدود ۴۰ تا ٥۰ کامیون صف کشیده تا خاک‌ها را برداشته و به این کار سرعت بخشند.»

وی از حسن روحانی، رییس جمهور ایرانخواست که این تخریب را متوقّف سازد و از جامعۀ بین‌المللی دعوت ‌کرد نسبت به این اقدام سپاه اعتراض کند.

بنابراین گزارش، مأموران سپاه پاسداران در 200 متر مربّع و حدود یک متر و نیم عمق در این محل خاک‌برداری کرده‌اند. این گودال در نزدیکی تعدادی از قبور خیلی قدیمی و در قسمت غربی این قبرستان است ولی به نظر می‌رسد که عمق آن هنوز به اندازه‌ای نرسیده است که به اجساد صدمه‌ وارد کرده باشد.

دوگال گفته است که بهاییان شیراز مستقیماً از سپاه پاسداران درخواست کرده‌اند که ساختمان مورد نظر را در ناحیه‌ای از این مکان بسازند که قبری در آن موجود نیست و آن قسمت که قبور در آن قرار دارد را به فضای سبز تبدیل کنند و قبر مردگان را خراب نکنند.

به گفته وی، استیناف خواستن از اولیای امور از جمله فرماندۀ کل سپاه پاسداران، شهرداری شیراز، امام جمعه، فرماندار شهر، دادستان کل کشور و رییس قوۀ قضاییه نتیجه‌ای نداده است.

این مکان که از سال‌های ١٢٩٨ میلادی متعلق و مورد استفادۀ بهاییان شیراز بوده است، در سال ١٣۶٣ از سوی دولت مصادره شد و در همان زمان سنگ‌های قبور با خاک یکسان و ساختمان اصلی آن ویران شد. مالکیت آن سپس تغییر کرد و سه سال پیش سپاه پاسداران استان خود را مالک آن زمین معرفی و اعلام کرد که تصمیم دارد در این محل یک ساختمان فرهنگی - ورزشی بنا کند.

٩٥٠ بهایی در قبرستان شیراز آرمیده‌اند

در بین مدفونین برجسته در این قبرستان، 10 بانوی بهایی شیرازی آرمیده اند که در ٢٨ خرداد ١٣۶٢ در اوج کمپین حکومت در اعدام بهاییان، به دار آویخته شدند. در سال‌های ١٣۶٧-١٣٥٧ بیش از ٢٠٠ نفر از بهاییان در ایران کشته شدند.

این بانوان که در سنین بین ١٧ و ٥٧ سال بودند، به جرایمی از قبیل «صهیونیست» بودن و تدریس کلاس‌های اطفال محکوم شدند. پس از محکومیت آن‌ها، رونالد ریگان، رییس جمهور ایالات متحدۀ امریکا برای آن‌ها و ١٢ نفر از بهاییانی که به اعدام محکوم شده بودند، درخواست عفو کرد.

جوان‌ترین فرد در بین این زنان، «منا محمود‌نژاد» بود که در زمان مرگ فقط ١٧ سال داشت.

در سال‌های اخیر بارها به قبرستان‌های بهایی جمله شده است. در بین سال‌های ١٣٩٠-١٣٨٣ دست کم ۴٢ قبرستان متعلق به بهاییان مورد حمله واقع شده‌اند؛ پرتاب بمب‌های آتش‌زا بر غسّال‌خانه‌ها، شکستن سنگ‌های قبور، ریشه‌کن کردن درختان، نوشتن شعارهای ضد بهائی بر دیوارهای قبرستان و نقش قبر کردن از جمله این حمله‌ها بوده است.

عکس‌های «گلستان جاوید»، گورستان قدیمی بهاییان شیراز که در تاریخ 12 فروردین 1388 گرفته شده‌اند. این عکس‌ها را یکی از خوانندگان در اختیار «ایران‌وایر» گذاشته است.

بخشی از گلستان جاوید به تعمیرگاه خودروهای سپاه پاسداران و بخشی از آن به انبار سنگ و آجرنمای ساختمان تبدیل شده است. این در پیش از این وجود نداشت. درِ اصلی در گوشۀ شمال شرق محوطه واقع بود.

محل دفن بهاییانی که در اسفند 1359 (هدایت‌الله دهقانی و دکتر انوری، از بهاییان آباده) و اردیبهشت 1360 (یدالله وحدت، ستار خوشخو و احسان‌الله مهدیزاده) اعدام شدند. این مکان در گوشۀ جنوب شرقی محوطه و آخرین ردیف قبرها بود که مقابل غسال‌خانه قرار داشت.

محل دفن کشته‎شدگان خرداد و تیر 1362. در محلِ تل گلی سمت چپ عکس، با بولدوزر، گوری دسته‌جمعی کنده شد و شش مرد و ده زن بهایی که در خرداد 1362 به دار آویخته شده بودند، در آن جا دفن شدند. «سهیل هوشمند»، بهایی دیگری که روز 6 تیر 1362 به دار آویخته شد، احتمالاً جایی نزدیک همین افراد دفن شده است. این مکان در سمت جنوب تالار قرار دارد.

تالار اجتماعات گلستان جاوید از سمت جنوب. در مقابل همین سمت تالار است که گور دسته‌جمعی کشته‌شدگان سال 1362 قرار دارد .

ضلع شرقی تالار اجتماعات گلستان جاوید. این ضلعِ تالار مقابل در ورودی اصلی گلستان بود. این تالار در آذر 1357، پس از حوادث «شهرک سعدیۀ» شیراز و حملۀ به خانه‌ها و مغازه‌های بهاییان، به آتش کشیده شد و سنگ قبرها هم تخریب شدند. بعد از آن هم با وجودی که تا پیروزی انقلاب و چند سالی بعد از آن در اختیار جامعۀ بهاییان شیراز بود، امکان تعمیر و بازسازی ساختمان به وجود نیامد.