آسیب‌شناسی مراسم عزاداری در انار/رخنه خرافات در مراسم مذهبی صدای مردم را درآورد

ستان وایر، ترمه ایرانی- برگزاری مراسم عزاداری به سبک مدرن و نفوذ تفکرات خرافاتی، فاصله گرفتن از سنت‌های دیرین و توجه بیش‌تر مسوولان به کمیت تا کیفیت، به اضافه اختصاص امتیازات و منابع مالی برای اعمالی که زمانی خودجوش بودند و از درون جامعه شکل می‌گرفتند، امسال صدای بسیاری از مردم، مراجع مذهبی و امامان جمعه و جماعت را در استان‌های مختلف درآورده است. به گونه ای که بخشی از خطبه‌های نماز جمعه هفته گذشته برخی شهرهای کشور به همین موضوع اختصاص یافته بود.   

برهمین اساس، سایت محلی انارپرس از مجموعه تماس‌های شهروندان، به بررسی و آسیب‌شناسی رفتارها، اقدامات نادرست و ناموجه مراسم روضه خوانی و عزاداری در این شهر پرداخته و نوشته است:« شهروندان به برخی از رفتارهای نادرست در روضه‌خوانی و عزاداری‌ها در انار اشاره کرده‌اند، از جمله استفاده از سخنرانان با دانش کم، عدم اتحاد، استفاده از عروسک به جای حضرت رقیه در سر سفره بعضی روضه‌ها، انتخاب محل برگزاری روضه با پرتاب کردن تسبیح، سینه‌زنی همراه با آسیب‌زدن به بدن و...»

انارپرس به نقل از یکی از شهروندان، فهرست‌وار به برخی موارد اشاره کرده است که اعزام روحانیون تازه کار اعزامی به مساجد برای مراسم روضه‌خوانی یکی از این موارد است:«باید قبول کرد تفاوت مجلسی که حاج شیخ حسین انصاریان یا دکتر رفیعی به منبر می‌روند با مجلسی که یک طلبه جوان به منبر می‌رود از زمین تا آسمان است. برخی از این طلبه‌ها بدون در نظر گرفتن این موضوع که مخاطبانشان بیش‌تر جوانان تحصیل‌کرده هستند، با نقل داستان‌هایی که سند درست و حسابی هم ندارد سعی در گرم کردن مجالس دارند یا با کپی برداری از نوارهای مرحوم شیخ احمد کافی، عین روضه‌ای که آن مرحوم برای مردم ۴۰ سال قبل می‌خواند برای نسل جوان و پرسش‌گر امروز بیان می‌کنند و این باعث شده مجالس خیلی به مذاق جوانان خوش نیاید. محدود کردن این حماسه بزرگ و بی‌نظیر به چند داستان از تشنگی و طلب آب و مختصر نمودن زندگی علمدار با وفای امام حسین به یک نیم ساعت که در آوردن آب و پاره شدن مشک و قطع دستان آن بزرگوار خلاصه می‌شود هم جفا به آن عزیزان است و هم توهین به شعور مخاطبان.»

در این فهرست به خانوادگی و طایفه‌ای شدن هیات ها در شهر انار اشاره شده است:«عده‌ای در بعضی از هیات‌ها ادعای ارث و میراث دارند و به نوعی خود را صاحب اختیار و مالک آن می‌دانند. انتخاب نوحه‌خوان ومداح را کاملا حق خود می‌دانند... کپی‌برداری غیر مطلوب و نادرست از نوحه‌هایی که توسط سایرین و در شهرهای دیگر خوانده می‌شود نیز بعضا باعث کاهش کیفیت مراسم می‌شود مثل تقلید صدای نذارالقطری که نوحه عربی ایشان در انار کاربردی ندارد؛ نه مستمعین را به فیض می‌رساند و نه با نحوه سینه‌زنی و زنجیرزنی اناری‌ها جور در می‌آید. در یکی از مراسم امسال شاهد بودم نوحه خوان، نوحه "گذاشت پا در فرات" را که در هیات "جنگل" یزد خوانده می‌شود را می‌خواند. چون کل نوحه را حفظ بودم متوجه شدم بنده خدا حتی درست نتوانسته جمله‌های نوحه را یاد بگیرد و با خواندن چند جمله من در آوردی، معنای آن را به کلی به هم ریخته بود و مردم هم نمی‌دانستند چه بکنند؛ یکی سه ضرب می‌زد، یکی تک ضرب. نمی‌دانم چه اجباری به این‌گونه تقلیدهای ناصحیح داریم.»

«استفاده از طبل‌های بزرگ با صدایی وحشتناک که حذف آن‌ها هیچ خللی به برگزاری مراسم نمی‌کند و باعث آزار سالمندان و کودکان هم نمی‌شود» مورد دیگری است که در فهرست این شهروند اناری جا داده شده است.

شهروندی دیگر در نقد مراسم روضه‌خوانی در انار نوشته است:«بعضی خانم‌های روضه‌خوان که سواد هم ندارند با خریدن ۵۰ جلد کتاب زیارت عاشورا و یک بلندگوی اکوی کوچک و مختصر صدایی، بدون این که در جایی درس خوانده باشند، مبلغ دین اسلام و شیعه شده‌اند. مساله شرعی زن‌ها را غلط می گویند و با راه انداختن سفره‌های آن چنانی به اسم این امام و یا آن امامزاده، دم و دستگاهی راه انداخته و هر خرافه‌ای را به اسم دین نقل می‌کنند و بعضی‌ از آن‌ها برای بانی خواب هم می‌بینند و سفره سبز می‌اندازند. تازه می‌گویند عدس پلو هم باید در سفره باشد و عروسکی را نیز به اسم رقیه  سر سفره می‌آورند. اگر علامه شهید مطهری زنده بود درباره این‌ها چه می‌گفت؟»

پرتاب تسبیح برای انتخاب محل برگزاری روضه

 شهروندی نوشته است که بعضی از زنان روضه‌خوان در انار در پایان مراسم روضه، برای این که مکان تعیین کنند روضه بعدی در منزل چه کسی باشد، تسبیح را به هوا پرتاب می‌کنند تا بر سر هر کسی فرود آمد، روضه در منزل او برگزار شود. این شهروند می‌گوید شاید کسی نتواند از عهده هزینه برگزاری مراسم روضه برآید.

برهنه‌شدن در عزاداری و آسیب‌زدن به بدن

یکی دیگر از شهروندان نیز به برگزاری مراسم عزادری یکی از هیات‌ها در انار اشاره کرده که در طول سال عزاداری می‌کنند و افزوده جوانان در این هیات گاهی برهنه می‌شوند و چنان بر سر و سینه خود می‌کوبند که بعضا خون از بدن‌شان جاری می‌شود.