استان کرمانشاه سیزدهمین استان پرجمعیت ایران و متراکم‌ترین کانون جمعیتی در غرب ایران است. بحران‌های پیاپی طبیعی، اقتصادی و اجتماعی در سالهای اخیر باعث شده تا کرمانشاه یکی از آسیب‌پذیرترین مناطق ایران باشد. یک رشته‌زلزله مرگبار و پرخسارت، چند سیل ویرانگر به اضافه بحران اقتصادی تمام‌عیار ( گسترده، تورم نفسگیر و فقر گسترده) عملا کرمانشاه را به یک منطقه ویژه تبدیل کرده است.
در دهه‌های گذشته، به جای آنکه کرمانشاه یک نقطه هدف برای توسعه اقتصادی و اجتماعی باشد، با انواع و اقسام مشکلات سیاسی، قومی، مذهبی و اجتماعی دست به گریبان بوده است.
در انتخابات دوم اسفند ۹۸ بیش از ۱.۵ میلیون کرمانشاهی صاحب حق رای خواهند بود، اما آن طور که از شواهد و قرائن پیدا است راضی کردن این ۱.۵ میلیون نفر برای شرکت در انتخابات مجلس یازدهم کار آسانی نیست. حتی در دوره قبلی مجلس هم که شور و شوق مشارکت ایران را فراگرفته بود، میزان مشارکت اهالی کرمانشاه در انتخابات کم بود و کرمانشاه در رتبه ۲۴ در کل ایران قرار داشت، چه برسد در شرایط فعلی که نارضایتی و ناامیدی در جغرافیای ایران فراگیر شده، مگر آنکه نامزدها -در صورت عبور از فیلتر شورای نگهبان- با دست گذاشتن روی اولویت‌ها منطقه‌ای و ملی و ارائه برنامه‌ای منطقی و کارآمد برای رویارویی با چالش‌های مردم آنها را نسبت به تغییر امیدوار کنند.
در این گزارش تلاش شده، ضمن مرور بیش از ۳۰ شاخص اصلی در بخش‌های جمعیت، سیاست، اقتصاد، جامعه، سلامت و محیط زیست و حوادث طبیعی، تصویری واقع‌گرایانه از اولویت‌ها و چالش‌های منطقه‌ای در استان ترسیم شود.
مسائل و اولویت استان در آستانه انتخابات مجلس یازدهم
استان کرمانشاه سیزدهمین استان پرجمعیت ایران و متراکم‌ترین کانون جمعیتی در غرب ایران است. بحران‌های پیاپی طبیعی، اقتصادی و اجتماعی در سالهای اخیر باعث شده تا کرمانشاه یکی از آسیب‌پذیرترین مناطق ایران باشد. یک رشته‌زلزله مرگبار و پرخسارت، چند سیل ویرانگر به اضافه بحران اقتصادی تمام‌عیار ( گسترده، تورم نفسگیر و فقر گسترده) عملا کرمانشاه را به یک منطقه ویژه تبدیل کرده است.
در دهه‌های گذشته، به جای آنکه کرمانشاه یک نقطه هدف برای توسعه اقتصادی و اجتماعی باشد، با انواع و اقسام مشکلات سیاسی، قومی، مذهبی و اجتماعی دست به گریبان بوده است.
در انتخابات دوم اسفند ۹۸ بیش از ۱.۵ میلیون کرمانشاهی صاحب حق رای خواهند بود، اما آن طور که از شواهد و قرائن پیدا است راضی کردن این ۱.۵ میلیون نفر برای شرکت در انتخابات مجلس یازدهم کار آسانی نیست. حتی در دوره قبلی مجلس هم که شور و شوق مشارکت ایران را فراگرفته بود، میزان مشارکت اهالی کرمانشاه در انتخابات کم بود و کرمانشاه در رتبه ۲۴ در کل ایران قرار داشت، چه برسد در شرایط فعلی که نارضایتی و ناامیدی در جغرافیای ایران فراگیر شده، مگر آنکه نامزدها -در صورت عبور از فیلتر شورای نگهبان- با دست گذاشتن روی اولویت‌ها منطقه‌ای و ملی و ارائه برنامه‌ای منطقی و کارآمد برای رویارویی با چالش‌های مردم آنها را نسبت به تغییر امیدوار کنند.
در این گزارش تلاش شده، ضمن مرور بیش از ۳۰ شاخص اصلی در بخش‌های جمعیت، سیاست، اقتصاد، جامعه، سلامت و محیط زیست و حوادث طبیعی، تصویری واقع‌گرایانه از اولویت‌ها و چالش‌های منطقه‌ای در استان ترسیم شود.
مسائل و اولویت استان در آستانه انتخابات مجلس یازدهم
۱- بحران اشتغال
یکی از اصلی‌ترین اولویت‌های استان کرمانشاه در سالهای اخیر مساله اشتغال است. بر اساس گزارش‌های مرکز آمار ایران، سال گذشته نزدیک به یک پنجم جمعیت جویای کار در استان موفق به پیدا کردن کار نشدند تا استان کرمانشاه رکورددار بیکاری در میان ۳۱ استان ایران باشد.
وضعیت شاغلان استانی هم چندان پایدار نیست. بخشی از نیروی کار استان را -که بر اساس برآوردها جمعیت آن بیش از ۲۰ هزار تن است- کارگران فصلی تشکیل می‌دهند که به دلیل نبود امنیت شغلی، محرومیت از بیمه و همین طور اجبار به تن دادن به مشاغل سخت و زیان‌آور، وضعیت ناپایدار و شکننده‌ای دارند.
بر اساس آخرین گزارش حساب‌های منطقه‌ای مرکز آمار ایران در سال ۹۴، سهم استان کرمانشاه از تولید ناخالص داخلی ایران ۱.۸ درصد بوده است. این در حالی است که بر اساس برآوردهای جمعیتی چیزی در حدود ۲.۵ درصد جمعیت استان در کرمانشاه سکونت دارند.
نتایج آمارگیری از کارگاه‌های صنعتی ۱۰ نفره و بیشتر نیز نشان می‌دهد که در سال ۹۵ تنها ۲۸۳ واحد تولیدی در سطح استان مشغول به فعالیت بوده‌اند و از این نظر استان کرمانشاه در مقام ۲۳ کشوری قرار دارد.
این در حالی است که به دلیل موقعیت جغرافیای و هم‌جواری با عراق، شرایط ایده‌آلی برای رونق صنعتی، تجاری و خدماتی در منطقه وجود دارد؛ فرصتی که به دلایل مختلف، از جمله رکود تجارت خارجی ایران به دلیل تحریم‌ها بلا استفاده مانده است.
۲- بلایای طبیعی
در سالهای گذشته بیش از هر جای ایران زمین زیر پای مردم کرمانشاه لرزیده است. زلزله مرگبار ۲۱ آبان ۹۶ نزدیک به ۵۰۰ کشته و چندین هزار میلیارد تومان خسارت بر جای گذاشت. به گفته مقام‌های محلی از پاییز ۹۶ تا الان بیش از ۷۴۰۰ زلزله و پس‌لرزه در کرمانشاه ثبت شده که ۱۹ بار بزرگی آنها ۵ درجه در مقیاس امواج درونی زمین بوده است. زمین‌لرزه ازگله مرگ‌بارترین زلزله جهان در سال ۲۰۱۷ بود و آن طور که مسئولان استانی می‌گویند تعداد پس‌لرزه‌های آن در جهان بی سابقه است.
بلایای طبیعی کرمانشاه در سالهای اخیر البته محدود به زلزله نبوده، چنانکه در سالهای اخیر در موارد زیادی سیل مزید بر مشکلات مردم زلزله‌زده شد و بلای آب هم با ورود به چادرها و کانکس‌هاروی سر زلزله‌‌زدگان خراب شده است. در آخرین مورد در فروردین ۹۸، رسانه‌های ایران وقوع سیلاب در مناطق زلزله‌زده خبر دادند.
در چنین شرایط مخاطره‌آمیزی، افزایش آمادگی و تقویت ساختارهای مدیریت بحران، یکی از اولویت‌های اساسی برای منطقه‌ای پرخطر، چون استان کرمانشاه است.
۳- بازسازی مناطق زلزله‌زده
حجم خسارت بلایای طبیعی کرمانشاه در سالهای اخیر بسیار زیاد بوده است. زلزله ۲۱ آبان ۱۳۹۶ رسما منجر به مرگ ۴۳۶ نفر شد و به گفته استاندار کرمانشاه تاکنون بیش از ۱۰ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بار مالی برای دولت داشته است. حسن روحانی رییس‌جمهوری ایران وعده داده بود تا پایان تابستان۹۷، کار بازسازی ۱۰۴ هزار واحد مسکونی آسیب‌دیده در زلزله تمام شود، اما یک سال بعد در مرداد ۹۸ مسئولان بازسازی اعلام کردند کار بازسازی واحدهای تخریب شده تازه تمام شده، اما کار ساخت واحدهای مازاد همچنان ادامه دارد. در طول سه سال گذشته روند کند بازسازی و نارضایتی مردم زلزله‌زده یکی از موضوعاتی بوده که بارها رسانه‌ها به آن پرداخته‌اند.
به جز این خسارت‌های سیل هم علاوه بر زلزله مزید بر علت شده است. برآوردهای مقدماتی از سیل فروردین ۹۸ هم حاکی از آن است که دست کم ۱۶۰۰ میلیارد تومان به واحدهای مسکونی، کشاورزی و زیرساخت‌های استان از جمله راه و پل و ابنیه عمومی خسارت وارد شده است. این رقم ۱۷ برابر کل بودجه استانی کرمانشاه در سال ۹۸ است.
در این در حالی است که پس از کش و قوس فراوان رهبر ایران اجازه داد ۵ هزار میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی برای جبران خسارت‌های سیل برداشته شود. این در حالی است که بر اساس برآوردها سیل فروردین ۹۸، چیزی در حدود ۱۵ هزار تومان خرج روی دست دولت گذاشت؛ دولتی که در پی بحران مالی جاری، حتی برای پرداخت حقوق کارکنان و بازنشستگان با مشکل مواجه است.
در چنین شرایطی نادیده پیدا است جبران خسارت‌های سیل یکی از چالش‌های پیش روی مناطق سیل‌زده از جمله کرمانشاه در سال جاری و سالهای پیش رو خواهد بود.
۴- حاشیه‌نشینی و بحران مسکن
کرمانشاه یکی از کانون‌های بحران حاشیه‌نشینی در ایران است. به گفته مسئولان وزارت کشور، کرمانشاه دومین شهر ایران از نظر جمعیت حاشیه‌نشین است. بر اساس برخی برآوردها از هر سه نفر در شهر کرمانشاه، یکی در سکونت‌گاه‌های غیررسمی ساکن است. ۱۵ محله با وسعتی بیش از ۱۲۸۰ هکتار، همگی گرفتار اسکان غیررسمی و نامتعارف‌اند. جمعیت حاشیه‌نشینان شهر کرمانشاه بیش از ۳۰۰ هزار نفر است و به تعبیری شهر کرمانشاه در محاصره سکونت‌گاه‌های غیررسمی قرار گرفته است. یک سوی حاشیه‌نشین تشدید مشکلات شهری و افزایش آسیب‌های اجتماعی، جرم و جنابت و ناامنی است، اما روی دیگر و مهم‌تر شرایط دشوار، ناپایدار و خطرناک زندگی مردم حاشیه‌نشین است.
ساماندهی وضعیت محلات حاشیه‌نشین در کرمانشاه و سایر شهرهای استان یکی از اولیت‌های اصلی استان در حال حاضر و سالهای پیش رو است.
۵- امنیت
مجموعه‌ای از بحران‌های طبیعی و اقتصادی عملا آستانه تحمل عمومی را در کرمانشاه پایین آورده است. بیکاری، تورم و فقر از یک‌سو، زلزله و سیل و چادر نشینی از سوی دیگر باعث افزایش نارضایتی‌ها در میان مردم شده است. علاوه بر اینها مطالبات انباشته قومی (از حق آموزش به زبان مادری گرفته تا اجازه فعالیت آزاد احزاب کرد و انتصاب نیروهای محلی در پست‌های حساس و کلیدی) و حقوق معطل اقلیت‌های مذهبی باعث شده تا نارضایتی‌ها بروز و ظهور عمومی هم داشته باشد و جنبه امنیتی به خود بگیرد. در سالهای گذشته گزارش‌های متعددی از درگیری خشونت‌بار نیروهای امنیتی با برخی فعالان سیاسی و مدنی در استان کرمانشاه منتشر شده؛ گزارش‌هایی که نشان می‌دهند وضعیت امنیت در غرب ایران شکننده و ناپایدار است.
شاخص‌های استانی
۱- جمعیت
برآورد جمعیت در سال ۱۳۹۸: ۱،۹۸۹،۰۰۰ نفر – رتبه کشوری: ۱۳
نرخ شهرنشینی: ۷۷ درصد – رتبه کشوری: ۱۰
نرخ روستانشینی: ۲۳ درصد – رتبه کشوری: ۲۲
وضعیت مهاجرت: مهاجرفرست
نرخ مهاجرپذیری: ۴.۸ درصد
نرخ مهاجرفرستی: ۶.۶ درصد
۲- سیاست
تعداد نمایندگان مجلس: ۸ نماینده
تعداد نمایندگان زن: صفر
نرخ مشارکت در انتخابات مجلس پیشین: ۶۰ درصد – رتبه کشوری: ۲۴
۳- اقتصاد:
سهم از تولید ناخالص داخلی در سال ۹۴: ۱.۶۸ درصد – رتبه کشوری: ۱۷
سهم از تولید ناخالص داخلی (بدون نفت) در سال ۹۴: ۱.۸۲ درصد – رتبه کشوری: ۱۷
درآمدهای استان در بودجه ۹۸: ۷۴۸ میلیارد تومان – رتبه کشوری: ۱۹
سرانه بودجه استانی در سال ۹۸: ۳۹۵ هزار تومان به ازای هر نفر – رتبه کشوری: ۱۶
میانگین درآمد خانوار شهری در سال ۹۶: ۲،۱۴۳،۴۲۵ تومان در ماه – رتبه کشوری: ۲۷
میانگین درآمد خانوار روستایی در سال ۹۶: ۱،۵۲۹،۳۰۸ تومان در ماه – رتبه کشوری: ۲۰
میانگین هزینه خانوار شهری در سال ۹۶: ۲،۱۲۹،۰۰۰ تومان در ماه – رتبه کشوری: ۲۳
میانگین هزینه خانوار روستایی در سال ۹۶: ۱،۶۶۰،۶۵۰ تومان در ماه – رتبه کشوری: ۱۰
سهم غذا از سبد خانوار: ۳۱.۶ درصد – رتبه کشوری: ۲۰
تورم دوازده ماهه سال ۹۷: ۲۷.۸ درصد – رتبه کشوری: ۱۳
تورم دوازده ماهه مواد غذایی در سال ۹۷: ۳۹.۴ درصد – رتبه کشوری: ۱۱
۴- جامعه:
نرخ بیکاری: ۱۸.۷ درصد – رتبه کشوری: ۱
نرخ مشارکت اقتصادی: ۴۳.۲ درصد – رتبه کشوری: ۵
نرخ مشارکت اقتصادی زنان: ۱۸.۵ درصد – رتبه کشوری: ۹
نسبت اشتغال: ۳۵.۱ – رتبه کشوری: ۱۷
نرخ فقر در سال ۹۵: ۱۹.۶ درصد – رتبه کشوری: ۸
نسبت طلاق به ازدواج: ۳۰ درصد – رتبه کشوری: ۱۰
نرخ ازدواج دختران زیر ۱۵ سال در سال ۹۶: ۳.۷ درصد – رتبه کشوری: ۲۱
نرخ بازداشت‌شدگان مواد مخدر در سال ۹۶: ۲۴۳ در ۱۰۰ هزار نفر – رتبه کشوری: ۲۸
۵- سلامت
پزشک به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر: ۶۵ نفر – رتبه کشوری: ۱۵ (شاغل در دانشگاه‌های علوم پزشکی)
تخت بیمارستانی به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر: ۱۸۶ تخت – رتبه کشوری: ۱۵
۶- محیط زیست و حوادث طبیعی
تعداد زلزله در سال ۹۶: ۱۵ مورد با ۶۸۸۱ مصدوم – رتبه کشوری: ۴
تعداد سیل در سال ۹۶: ۷ سیل بدون مصدوم – رتبه کشوری: ۲۲
سایر حوادث نیازمند امداد در سال ۹۶: ۶۱۲ مورد – رتبه کشوری: ۲۱
(شامل برف، کولاک، رانش زمین، ریزش آوار، صاعقه، طوفان، گرد و غبار، کوهستان و حوادث هوایی، کارگاهی، کوهستان و هوایی)
درصد مساحت خشکسالی ده ساله (با درجه‌های مختلف) در اردیبهشت ۹۸: ۴۷.۲ درصد – رتبه کشوری: ۲۷
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر