نمایندگانی که قید مجلس یازدهم را زدند

ثبت نام داوطلبان نمایندگی یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، با حضور بیش از ۱۶ هزار نفر روز گذشته به پایان رسید. مرحله بعدی در فرایند انتخابات مجلس در ایران بررسی صلاحیت ها به وسیله هیات های اجرای و هیات های نظارت است که تا ۲۱ بهمن ادامه خواهد یافت. در دوره قبلی انتخابات مجلس ایران حدود ۴۰ درصد از داوطلبان تایید صلاحیت شدند.

بر پایه آخرین آماری که امروز، ۱۷ آذر، توسط جمال عرف، رییس ستاد انتخابات کشور ارائه شد، ۸۸ درصد ثبت نام کنندگان مرد و ۱۲ درصد زن هستند.

به گفته جمال عرف، از نمایندگان کنونی مجلس ۲۴۸ نفر برای انتخابات مجلس آینده نیز ثبت نام کرده اند. بر این اساس باید گفت که ۴۲ نفر از نمایندگان مجلس کنونی از شرکت در انتخابات آینده انصراف داده اند.

انصراف های اعتراضی

تعدادی از نمایندگان مجلس دهم صحنه انتخابات در نظام جمهوری اسلامی را به نشانه اعتراض به شرایط سیاسی کشور ترک کردند. از جمله این نمایندگان باید به «قسیم عثمانی» نماینده مردم بوکان در مجلس اشاره کرد که در هفته های گذشته استعفای خود را نیز تقدیم مجلس کرده بود. عثمانی به نشانه اعتراض به حذف مجلس از فرایند تصمیم گیری درباره قیمت بنزین استعفا کرد و با انصراف از کاندیداتوری مجلس آینده ، به گفته خودش از دنیای آلوده سیاست در نظام جمهوری اسلامی خداحافظی کرد.

«پروانه سلحشوری» و «علی نوبخت حقیقی» از دیگر نمایندگان مجلس دهم هستند که عطای مجلس آینده را به لقای آن بخشیدند. علی نوبخت حقیقی، رییس کمیسیون بهداشت مجلس دهم، علت انصراف خود را موضع انفعالی مجلس در حوادث اخیر عنوان کرد. نوبخت پیش از این نیز در سخنانی کنایه آمیز گفته بود: «تا زمانی که تحریم و جنگ اقتصادی داریم و شورای عالی هماهنگی سران قوا هم می‌تواند تصمیمات اصلی را اتخاذ کند، می‌توانیم تا پایان این تحریم‌ها و جنگ اقتصادی فعلی، مجلس را تعطیل کنیم.»

سلحشوری نیز دلایل انصراف از کاندیداتوری برای انتخابات آینده را ساختارهای محدودکننده اقتدار مجلس، نادیده گرفتن نظر و خواست مردم، رویه نامناسب نظارت استصوابی و اتفاقات پاییز نود و هشت، عنوان کرد.

انصراف این نمایندگان عضو فراکسیون امید مجلس، کار را بر فعالان سیاسی اصلاح طلب برای دعوت مردم به مشارکت در انتخابات سخت تر خواهد کرد.

انصراف های قضایی

انصراف تعدادی از نمایندگان مجلس دهم را باید به پرونده های مفتوح فساد اقتصادی آن ها نسبت داد. در تیر ماه امسال دو نفر از نمایندگان مجلس دهم به اتهام «اخلال در بازار خودرو» بازداشت شده و پس از مدتی به قید وثیقه آزاد شدند. هر دو این نماینده ی اصولگرای مجلس دهم یعنی «فریدون احمدی» نماینده زنجان و «محمد عزیزی» نماینده ابهر از شرکت در انتخابات آینده انصراف داده اند. 

دیگر نماینده ای که در سایه یک پرونده قضایی، ترجیح داده در انتخابات آینده شرکت نکند «سلمان خدادادی»، نماینده ملکان در مجلس دهم است. خدادادی که از سوی زن جوانی به تجاوز و سوءاستفاده از موقعیت خود متهم شده بود در نهایت به «جرم رابطه نامشروع و سوء‌استفاده از موقعیت به ۹۹ ضربه شلاق، دو سال تبعید و دو سال انفصال از خدمت» محکوم شد.

پرونده این نماینده مجلس به ویژه پس از خودکشی زن جوانی که به وسیله او مورد تعرض قرار گرفته بود مورد توجه قرار گرفت. با این وجود، این نماینده مجلس علت انصراف از شرکت در انتخابات آینده را «فرصت دادن به جوانان» اعلام کرده است. 

انصراف های سیاسی

انصراف «علی لاریجانی»، رییس سه دوره مجلس ایران و «محمد رضا عارف»، از رهبران فراکسیون امید مجلس دهم از خبرسازترین انصراف های این دوره از ثبت نام های انتخابات مجلس بود که تکان های زیادی را در میان اصولگرایان نزدیک به دولت و اصلاح طلبان ایجاد کرد.

اگر چه هیچ کدام از این دو چهره شناخته شده سیاسی، دلایل مشخصی را برای انصراف خود اعلام نکرده اند اما عدم حضور آن ها در انتخابات را باید به چشم انداز مجلس آینده و فضای سیاسی کشور، مرتبط دانست. 

دیگر انصراف ها

کناره گیری جمعی دیگر از نمایندگان مجلس دهم از رقابت برای تصاحب کرسی های مجلس یازدهم به دلایل دیگری انجام شد.

دو تن از نمایندگان مجلس دهم، «عبدالرضا هاشم زایی» نماینده تهران و «احمد سالک» به دلیل شرایط سنی، امکان حضور در انتخابات آینده را نداشتند. بر اساس قانون انتخابات جمهوری اسلامی داوطلبان به هنگام ثبت‌نام باید در محدوده سنی ۳۰ سال تمام تا ۷۵ سال تمام قرار داشته باشند.

تعدادی از نمایندگان مجلس دهم نیز به واسطه قبول مسوولیت در پست های دیگر صحنه انتخابات را ترک کرده اند که از جمله آنها می توان به «کاظم جلالی» نماینده تهران و «محمد دهقان» نماینده طرقبه و شاندیز اشاره کرد. جلالی پیش از پایان دوره نمایندگی اش، راهی مسکو شد تا بر کرسی سفیر ایران تکیه زند و محمد دهقان نیز به عنوان حقوقدان راهی شورای نگهبان شد.

دو نفر از نمایندگان مجلس دهم نیز در دوران چهارساله این مجلس از دنیا رفتند.

اسامی نمایندگانی که قید شرکت در انتخابات آینده مجلس در ایران را زده اند در جدول زیر قابل مشاهده است. استان تهران با ۸ نماینده و استان خوزستان با ۶ نماینده انصرافی بیشترین میزان انصراف از شرکت در انتخابات مجلس یازدهم را به خود اختصاص داده اند.

سابقه عدم شرکت نمایندگان در دوره بعد

پرهیز از ورود مجدد به عرصه انتخابات توسط نمایندگان وقت مجلس شورای اسلامی در هر دوره اتفاق می افتد و امر جدیدی نیست. در انتخابات مجلس دهم نیز برخی چهره های سرشناس مجلس نهم، شرکت نکردند و به عبارتی قید مجلس دهم را زدند. محمد رضا باهنر، روح الله حسینیان، علی اصغر زارعی، علیرضا مرندی، رضا رحمانی و عباس فلاحی باباجان از جمله معروف ترین نمایندگان مجلس نهم بودند که در انتخابات مجلس دهم اعلام کاندیداتوری نکردند.