تخلفات و تقلبات انتخابات مجلس هشتم؛ اعتراض نامزدها و پیش‌بینی عجیب وزیر کشور

همسویی سیاسی دو نهاد ناظر و مجری در انتخابات مجلس هشتم بیش از همه اصلاح‌طلبان را نگران برگزاری سالم و بی‌طرفانه انتخابات چه در مرحله رای گیری و شمارش آرا و چه در فرایند تایید نهایی نتایج صندوق‌ها کرد. قبل از برگزاری مرحله نخست در۲۴ اسفند نیز رد صلاحیت گسترده نامزدهای غیراصولگرا از سوی هیات‌های اجرایی (قبل از بررسی شورای نگهبان) به این نگرانی‌ها دامن زده بود.

نخستین تردیدها درباره سلامت انتخابات وقتی مطرح شد که ۱۱بهمن، وزیر کشور در اظهارنظری عجیب، صراحتا پیش‌بینی کرده بود ۳۵ میلیون نفر در انتخابات شرکت می‌کنند. این عدد ازآن‌رو عجیب بود که کل واجدان شرایط ۴۳ میلیون نفر اعلام‌شده بود و پیش‌بینی حضور ۷۵ درصدی تا قبل از آن در هیچ دوره‌ای از انتخابات مجلس رقم نخورده بود. سخنان «مصطفی پورمحمدی» روز بعد تیتر نخست روزنامه کیهان شد و وزارت کشور را مجبور به تکذیب کرد. در تکذیبیه وزارت کشور صحبت‌های وزیر به «تمهيدات لازم برای چاپ حدود ۳۵ ميليون تعرفه رای» تعبیر شده بود. کمتر از دو ماه بعد مشخص شد که نه‌تنها پیش‌بینی وزیر کشور درست و یا نزدیک به واقعیت نبود، بلکه دوره هشتم یکی از کم‌رونق‌ترین انتخابات مجلس به‌ویژه در تهران بود.

«محمود احمدی‌نژاد» ۹ روز قبل از برگزاری انتخابات در پاسخ به خبرنگاری که از سلامت انتخابات پرسیده بود، با ادبیات معمول خود «مردم» را برگزارکننده و ناظر انتخابات دانست و گفت: «دولت فقط نقش پشتیبان را دارد و وظیفه دولت صیانت از آرای مردم است و حداكثر تلاش خود را دراین‌ارتباط را انجام خواهد داد.»

آیت‌الله خامنه‌ای هم دو روز پیش از انتخابات با رد انتقادهايی که از شرایط و نحوه برگزاری انتخابات در ايران می‌شود، گفته بود: «بنده با اطمينان کامل تاکید می‌کنم که انتخاباتی که تاکنون انجام‌شده، صحيح و درست بوده و انتخابات روز جمعه نيز همین‌گونه خواهد بود.»

 قبل از انتخابات، «کميته انتخابات آزاد، سالم و عادلانه» با انتشار بیانیه‌ای روند برگزاری انتخابات مجلس شورای هشتم را مغاير با معيارها و ضوابط «انتخابات سالم» ارزیابی کرد. روز ۲۴ اسفند هم‌زمان با روز برگزاری انتخابات، کوروش زعیم عضو کمیته مذکور و عضو شورای مرکزی جبهه ملی ايران در مصاحبه ای  بدون تشریح موارد تخلف، مدعی شد که «بیست‌وچند مورد تخلف قانون اساسی و حقوق بشری» رخ‌داده که مانع برگزاری انتخابات آزاد و سالم است. اما احزاب اپوزیسیون تنها گروه‌هایی نبودند که سلامت انتخابات را زیر سوال بردند.

اعتراض اصلاح‌طلبان کمتر از ۲۴ ساعت پس از رای گیری آغاز شد و آن‌ها از اخراج ناظران خود از شعبه‌های شمارش آرا خبر دادند. خبرهای ديگر حاکی است در ساير شعبه‌هایی نيز که شمارش آرا آغاز شده به ناظران ستاد ائتلاف اصلاح‌طلبان اجازه ماندن در محل و نظارت بر نحوه شمارش آرا داده نشده است. در تهران نیز تصمیم وزارت کشور در خودداری از اعلام تدریجی نتایج شمارش آرا مورد اعتراض سخنگوی ستاد اصلاح‌طلبان قرار گفت. «عبدالله ناصری» اين تصميم وزارت کشور را خلاف رويه گذشته و «شائبه انگيز» دانست. او همچنین گفت: «درحالی‌که گزارش‌های دريافتی از سراسر کشور حکايت از توفيق نامزدهای اصلاح‌طلب باقی‌مانده در عرصه انتخابات دارد، برخی از رسانه‌های اصولگرا حامی دولت که انتظار چنين شکستی را از اصلاح‌طلبان در انتخابات مهندسی‌شده نداشتند با فضاسازی قصد فراهم کردن زمینه‌ی دخل و تصرف در آرای مردم را دارند.»

ناصری همچنین مدعی شد که «تحرکاتی برای دست‌کاری درنتیجه انتخابات از سوی برخی محافل در دستور کار قرار گرفته است.»

 برخلاف اکثر شهرها، نتایج تهران تا دو روز بعد هم اعلام نشد و «عبدالواحد موسوی لاری» رییس ستاد ائتلاف اصلاح‌طلبان، در این زمینه گفت: «سرنوشت انتخابات در تهران کاملاً مبهم است و از خیلی مناطق حرف‌وحدیث‌های زیادی می‌رسد.»

کاندیداهای اصلاح‌طلب و همچنین محمد خاتمی و مهدی کروبی خواستار ارایه آمار صندوق‌های شهر تهران از وزارت کشور شدند؛ اما هیچ‌یک از صندوق ها بازشماری نشد.

به گزارش مطبوعات داخلی، «فاطمه کروبی» دبیر مجمع اسلامی بانوان، در جمع خبرنگاران گفت که «نسبت به صحت و سلامت انتخابات اماواگرهایی وجود دارد.» فاطمه کروبی «برای برطرف شدن شائبه‌ها» از وزیر کشور درخواست کرد تا جزئیات نتایج شمارش آرا را در صندوق‌هایی که مورد اعتراض کاندیداهاست، اعلام کند.

اعتراض به‌سلامت برگزاری انتخابات محدود به اصلاح‌طلبان نبود؛ در انتخابات مجلس هشتم اصولگرایان در قالب دو ائتلاف «متحد» و «فراگیر» وارد میدان شده بودند. برخی منتقدان اصولگرای دولت احمدی‌نژاد (عمدتا در فهرست ائتلاف فراگیر) در نامه‌ای که عصر روز برگزاری انتخابات به شورای نگهبان نوشتند، نسبت به آنچه تخلفات گسترده‌ی جبهه‌ متحد عنوان شد به‌شدت اعتراض کردند و با اشاره به «گزارش‌های موثق، متعدد و مکرر مردمی در مورد تخلفات عدیده در شعب اخذ رای به نفع فهرست جبهه متحد» خواستار رسیدگی به این تخلفات شدند.

 اما در پاسخ به تمام اعتراضات، سخنگوی شورای نگهبان یکشنبه ۲۶ اسفندماه با «ناچیز دانستن» تخلفات، انتخابات هشتمین دوره مجلس شورای را «سالم‌ترین» انتخابات توصیف کرد.

یک ماه بعد هم شورای نگهبان اعلام کرد انتخابات در سه حوزه انتخابیه ابطال‌شده است. آرای سه حوزه انتخابیه دشتستان، ورزقان و چابهار، نیک شهر و کنارک به تایید شورای نگهبان نرسید و آرای منتخب دوم حوزه انتخابیه زابل و زهک نیز باطل اعلام شد. در دور دوم نیز که اردیبهشت ۱۳۸۷ برگزار شد نتایج سه حوزه قوچان، تکاب و شاهین‌دژ و میاندوآب، لردگان را شورای نگهبان باطل کرد.

در مجموع می توان گفت معترضان به صحت و سلامت انتخابات، بی آنکه جزییات تخلفات را اعلام کنند، نسبت به سلامت انتخابات  تردیدهای بسیار وارد کردند که نشان می داد، میزان اعتماد به شورای نگهبان و دستگاه اجرایی در برگزاری انتخابات بسیار پایین است.