فصل دهم رمان "ایران سکولار؛ سال ۱۴۲۹"/ چرا شهروندان "جمهوری اسلامی" غیرمذهبی ترین مردم "جهان اسلام" شدند؟

برای مطالعه فصل های اول تا دهم کتاب "ایران سکولار؛ سال ۱۴۲۹" اینجا را کلیک کنید.

بخشی از فصل دهم رمان:

... حال و هوای اولین ماه رمضان ایران بعد از دوران جمهوری اسلامی، توجه خیلی از رسانه ها را جلب کرده است. رسانه ها، البته با توجه به علایق خودشان تصاویر متفاوتی را از مناطق مختلف ایران گزارش می کنند. تلویزیون مقاومت و شبکه العربیه به پوشش خبری رستوران ها و اغذیه فروشی هایی پرداخته اند که قبل از افطار بسته هستند. مقاومت، همچنین صاحبان بسیاری از این رستوران ها را پیدا کرده و از آنها پرسیده که چرا بسته اند و جواب هایی که پخش کرده، نوعاً توضیحاتی در مورد احترام به روزه و روزه داران هستند.
البته اغلب رسانه های بین المللی، جانب دیگر ماجرا را پوشش داده اند که تصاویر رستوران های باز یا مردم در حال مصرف غذا و نوشیدنی را شامل می شود. یک گزارش شبکه ت آر ت ترکیه می گوید با وجود اینکه این کشور از ۱۲۰ سال پیش تحت حکومت سکولار بوده و الان هم عضو اتحادیه اروپاست، اما رواج خوردن و آشامیدن در آن در ماه رمضان بسیار کمتر از ایران است که ۷۰ سال تحت حکومت جمهوری اسلامی اداره شده. گزارشگر این شبکه، وضعیت شاخص هایی در ایران چون پوشش زنان، مصرف علنی غذا و نوشیدنی در ماه روزه و حضور مردم در مساجد در هنگام برگزاری نماز را، غیر قابل مقایسه با ترکیه می داند و نتیجه می گیرد درصد ایرانی های مذهبی، به اندازه نصف افراد مذهبی در ترکیه هم نیست.

همکاران دفتر ریاست جمهوری، از شیوه پوشش رسانه های بین المللی از ماه رمضان گزارشی تهیه کرده اند که خلاصه اش را برای رئیس جمهور می فرستم. خیلی از رسانه ها به بهانه حال و هوای این ماه، مقایسه های کمابیش مشابهی را میان ایران و سایر کشورهای مسلمان انجام داده اند. نتیجه گیری اغلبشان هم یک چیز بیشتر نیست و آن اینکه در دوران حکومت مذهبی در ایران، مردم این کشور از تمام دیگر "کشورهای مسلمان" غیرمذهبی تر شده‌اند.

به نظر می رسد که در سایر کشورها، نارضایتی مردم از حکومت به فاصله گرفتن آنها از دین نینجامیده و چه بسا در خیلی از موارد، باعث شده تا مردم بیشتر جذب گروه های مذهبی بشوند که در نقش اپوزیسیون حکومت هستند. اما در ایران، دینی بودن حکومت در دهه های گذشته باعث شده تا بسیاری از مردم ناراضی از جمهوری اسلامی، همزمان نسبت به مذهبی که حکومت داعیه اجرایش را داشته هم موضع بگیرند. از طرف دیگر، در بسیاری از کشورهای مسلمان، مردم هنوز این تصور را دارند که اگر حکومتشان اسلامی شود بی عدالتی ریشه کن می شود، در حالی در ایران، مردم در عمل تجربه کرده اند که حکومت دینی، فساد و بی‌عدالتی را کم نمی کند و حتی باعث افزایش تبعیض – مثلاً میان مردها و زن ها یا بین مومن ها و غیر مومن ها – می شود.  چنین تجربه ای، باعث شده تا بعد از برچیده شدن جمهوری اسلامی، تمایل به گریز از رفتارهای مذهبی در ایران به مراتب بیشتر از سایر کشورهای مسلمان باشد.

البته همان طور که در گزارش رسانه های دنیا به مناسبت رمضان هم قابل تشخیص است، در این زمینه وضعیت همه مناطق ایران یکسان نیست. طبیعتا در بسیاری از شهرهای کوچک، نسبت رستوران ها و اغذیه فروشی‌هایی که بسته هستند بیشتر از شهرهای بزرگ –و به ویژه تهران- است. حتی هنوز هستند شهرهایی که در آنها، تعداد رستوران هایی که در طول روز غذا عرضه نمی کنند، بیشتر از رستوران هایی است که این کار را انجام می‌دهند.

یک نکته قابل توجه دیگر در مقایسه میان مناطق مختلف ایران این است که استان سیستان و بلوچستان به عنوان بزگترین استان محل سکومت اهل سنت کشور، در طول رمضان به طرز معنی داری بیش از سایر مناطق حال و هوای مذهبی دارد. در طول حکومت جمهوری اسلامی، فشار حکومت مرکزی به اهل سنت در این استان باعث شده تا بیشتر و بیشتر به مذهب سنی به عنوان نشانه اصلی هویتی خود در مقابل شیعیان حاکم پناه ببرند و نتیجه اش این شده که بلوچ ها، در مقایسه با حد متوسط ایرانی ها مذهبی تر به نظر برسند...

برای مطالعه فصل های اول تا دهم کتاب "ایران سکولار؛ سال ۱۴۲۹" اینجا را کلیک کنید.