حدود دو سال پیش تعدادی از فعالان عرصه موسیقی که دغدغه شان شنیده شدن صدای استعدادهای ناشناخته در عرصه موسیقی زیرزمینی ایران بود، شروع کردند به جمع آوری لیستی از گروه ها و کارهای خوب ناشناخته و یا کمتر شناخته شده موسیقی زیرزمینی. در نهایت اطلاعات و آثار حدود چهارصد هنرمند با بیش از هزار و صد اثر قابل اعتنا جمع آوری شد و پروژه رادیو بپیچ کلید خورد. با آرش سبحانی، خواننده، نوازنده و بنیانگذار گروه کیوسک و از دست اندرکاران این پروژه درباره رادیو بپیچ و موسیقی زیرزمینی ایران حرف زدیم.
از ایده رادیو بپیچ شروع کنیم. دنبال چی بودین؟
خب! دوستان زیادی به این موضوع فکر می‌کردند که چطور میشه یک پلاتفرمی در اختیار موزیسین‌های داخل ایران قرار داد تا خودشون رو معرفی کنند، موزیسین‌های زیرزمینی منظورمه. تلاش‌های پراکنده و خوبی شده بود ولی این که بشه یک کار جدی و سیستماتیک کرد و مجموعه‌ای کامل درست کرد که پویا باشه، رو موبایل باشه و تمرکز اصلیش هم روی شنونده‌های داخل ایران باشه و از تکنولوژی روز بهره بگیره و جلوتر باشه از بابت امکانات تکنولوژی و در عین حال مسائل ایمنی و امنیت هنرمند و شنونده رو هم لحاظ کنه، دغدغه هایی بود که دوستانی رو گرد هم آورد تا این حرکت رو آغاز کنند و من هم از میانه راه بهشون ملحق شدم. من چیزی شبیه به این آپ نمیشناسم در دنیای موسیقی فارسی زبانان و امیدوارم بتونه کمک کنه به هنرمندهای داخل ایران و مخاطب‌ها ببینن واقعاً چه استعداد‌ها و چه ذخیره‌هایی، غیر از نفت، زیر زمین‌های ایران مخفی است.
یکی دوبار گفتی موسیقی زیر زمینی، تعریفت چیه؟هر نوع موسیقی بدون مجوز؟
توی فرنگ به هر حرکت هنری که مخاطبانی "خاص" و "جدی" رو جذب کنه و از جریان اصلی که مورد حمایت بازار و رسانه‌های استاندارد هست، دور باشه، اصطلاحا زیرزمینی میگن، حرکت‌های هنری زیر زمینی سعی میکنن از جریان های اصلی فاصله بگیرن، تجربه گرا باشن و به اریجینال بودن اهمیت میدن. مثلا موسیقی زیرزمینی تو غرب موسیقی است که موزیسین‌ها مخاطب اصلی هستند و میرن دنبالش تا صدا و استعداد جدید کشف کنند نه کسانی که تفننی موزیک گوش می‌کنند یا نقاشی هم همینطور. در ایران ولی این اصطلاحی بود که به جریانها و گروه‌های موسیقی اطلاق شد که نمیتونستند مجوز بگیرند و فعالیت قانونی داشته باشند، خیلی از این هنرمندان بعدها بیرون از ایران تونستند بدون اینکه ضرر اقتصادی تحمل کنند فعالیت کنند و هنوز به خاطر خواستگاه و نوع نگا‌هشون به موسیقی توی دسته بندی‌ها جزو "موسیقی زیر زمینی" محسوب بشن.
من سعی می‌کنم زیاد وارد مبحث‌های تخصصی داستان نشم، از نظر شخص من موسیقی که مجوز نمیتونه بگیره، و در بیرون از ایران هم مورد حمایت اقتصادی نیست و حرفاش و سخنش ساختار شکنانه یا خارج از عرف به نظر میاد زیر زمینی است، ولی همونطور که گفتم این تعبیر منه و دلیلش هم تنبلی است! شاید باید اسم جدیدی براش پیدا کرد که همون معنی رو در فرنگ هم بده ولی این وظیفه موزیسین نیست، این کار منتقد و مورخه.
چه چیزایی در شنیده شدن و به شهرت رسیدن گروه هایی که موسیقی زیر زمینی کار میکنن نقش دارن؟
مثل هر چیز دیگری مقدار زیادیش شانسه به عقیده من، ولی خود شانس جایی اتفاق میفته که زمینه وقوع آن فراهم باشه. باید کار کنید، زیاد! باید بدونید که وارد جریانی میشید که مقدار زیادی از انرژی و زمان و منابع مالی و اعصاب شما رو میخوره و نهایتاً هیچ بازخورد قابل شمارشی نداره (حتی در صورت رسیدن به آنچه بقیه موفقیت می‌دونن). ولی اگر این کار رو به خاطر این انجام میدید که حرفی روی سینه تون فشار میاره و باید بریزید بیرون، چه ۱ میلیون مخاطب داشته باشید چه ۴ تا، به عقیده من موفقید. باید به نظر من خیلی شخصی باهاش برخورد کنید، برای دل خودتون، این نظر منه، مطمئنم که اونهایی که دنبال جنبه‌ها و جذابیت‌های دیگر ماجرا هستند فرمول‌ها و راه‌های ساده تری هم براش دارند.
ولی این که چه کار کنیم که شنیده بشیم، نکته دیگری است، تکنولوژی مهمترین ابزار و امکان برای موزیسین‌های مستقل و ایده‌های جدید رو در اختیار ما میذاره. به تحول رادیو، رادیوی محلی، اینترنت، پادکست، آی تونز، یوتیوب و اسپاتیفای و اپ‌های امروز وقتی نگاه می‌کنید می‌بینید بدون استخدام این ابزار ها، خیلی از گروه‌ها و سبک‌ها و خیلی از هنرمندان بسیار بزرگ و از لحاظ تجاری موفق امکان کشفشون وجود نداشت. تکنولوژی مهمترین ابزار و شاید تنها ابزار موجود است که هنرمندهای مستقل میتون به کار بگیرند و اگر خوب بتونن ازش استفاده کنند دیر یا زود شنیده میشن.
سرنوشت کسانی که موسیقی زیر زمینی کار میکنن و بعد از مدتی به شهرت زیادی میرسن چی میشه؟ چطور از این ظرفیت ها استفاده میکنن؟
نمی‌دونم، از سرنوشت هیچکدومشون اطلاعی در دست نیست! جدا از شوخی فکر می‌کنم این سوال خیلی به شخصیت افراد بر می‌گرده، این که شهرت با خودش دوستان و دشمنان بی دلیلی به همراه میاره، در‌هایی رو باز میکنه و چیز‌هایی رو از شما میگیره، و اینکه شما به خاطر این موقیت جدید چه تصمیم‌هایی می‌گیرید خیلی به خودتون بر می‌گرده و این که از زندگی چی میخواین. فکر کنم فوتبالیست‌ها چون خیلی تو چشم تر هستند، سرنوشتشون مثال خوبی باشه، از این که شهرت رو پلی بکنی برای رسیدن به موفقیت مالی، یا قدرت سیاسی یا درش غرق بشی و برای اونا فضا سازی کنی و مثلا معتاد بشی یا این که کمک کنی تا نسل دیگری ورزشکار تربییت بشن.
چطور میشه موسیقی زیر زمینی رو حمایت کرد...؟
به نظر من باید جدیش گرفت، نقدش کرد، نشرش کرد، اگر فروخته میشه جایی حمایت اقتصادی کرد، به عقیده من این که یک سری زیادی جوون دارند بدون پشتوانه اقتصادی کار فرهنگی می‌کنند فارغ از کیفیتش باید حمایت بشه ازش و باید در نظر داشت که همین الان شاید ایران تنها کشور دنیا یا یکی از معدود کشورهای دنیا است که دولت داره با موسیقی در آن مبارزه میکنه، زن‌ها حق خوندن ندارن و ساز در تلویزیون نشون داده نمیشه. وظیفه ماست که این آتیش کم جون رو زنده نگاه داریم تا وقتش برسه. موسیقی روح یک ملته.
آیا اگه شرایط مهیا بشه و محدودیتی وجود نداشته باشه باز هم موسیقی زیرزمینی وجود خواهد داشت؟
بله...البته طبق تعریف غربی اون...یعنی این موسیقی حتی در کشورهای غربی که محدودیت هایی مثل ایران برای موزیسین ها وجود نداره، همین الان هم وجود داره ولی نه به خاطر سانسور یا مسائل ایدئولوژیک، بلکه بیشتر به خاطر گرایش بازار.
چند تا نمونه از کارهای خوب زیرزمینی که به خاطر شناخته شده نبودن سازنده هاش اقبال عمومی پیدا نکردن میتونین نام ببرین؟
خیلی زیاد هستند و من همه را نمیشناسم ولی شخصا گروه فضانوردان، و همچنین منتال ریلیز رو فکر می‌کنم که خیلی کارشون خوبه و حیفه که مجبورند زیر زمین باشند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر