گفت‌وگو با سپیده فارسی، کارگردان «گل سرخ» که فیلمش را به مردم ایران هدیه کرد

«گل سرخ» روایت یک داستان عاشقانه در میان حوادث پس از انتخابات است.  روایتی رو راست و بدون پرده پوشی ازعشق و سکس بین یک دختر 25 ساله و مردی 50 ساله است که در روزهای اعتراضات به نتایج انتخابات شکل می‌گیرد.

 این فیلم هنوز به اکران عمومی در نیامده اما حضورش در فستیوال های مختلف و پخش گسترده تریلرش در شبکه‌های اجتماعی، برای تاختن رسانه‌های تندرو به فیلم کافی بوده است. بسیاری از رسانه‌های تندرو از این فیلم به عنوان یک فیلم ضد اخلاقی و فاسد یاد کرده‌اند.

 «سپیده فارسی»، کارگردان این فیلم هفته گذشته اعلام کرد که مردم ایران و افغانستان با دانلود کردن یک اپلیکیشن اندروید می‌توانند این فیلم را به طور رایگان ببینند.

او  به«ایران‎وایر» می‌گوید: «این فیلم در ایران امکان نمایش ندارد اما من دوست دارم مردم کشورم فیلم را ببینند. برای همین، فیلم را به آن ها هدیه می دهم. برای دریافت فیلم می‌توانند ایمیلی به آدرس get@redrosemovie.com  بفرستند تا اپلیکیشن اندروید فیلم را برای دیدن فیلم با گوشی های هوشمند و تبلت دریافت کنند. برای امنیت بیش‎تر هم ایمیل های دریافتی پس از پاسخ‎گویی و فرستادن اپلیکیشن، به طور خودکار پاک می‎شوند.»

«گل سرخ» اولین فیلم سپیده فارسی نیست. او با این که در دهه 60 به فرانسه مهاجرت کرده اما همیشه به ایران رفت و آمد داشته و طی سال های گذشته چندین فیلم مستند و داستانی در ایران ساخته است: «از سال ۱۹۹۸  در ایران فیلم ساختم. همیشه هم طوری عمل می‌کردم که مخاطب داخل ایران بتواند فیلم را ببیند. اما در پروسه "خودی و ناخودی" مسوولان ارشاد گیر افتادم و با این که همه فیلم‌هایم مجوز ساخت داشتند، هیچ کدام اکران نشدند.»

سپیده فارسی تجربه سرکوب‎های دهه 60 را داشته و به خاطر محرومیت از تحصیلات دانشگاهی، مهاجرت کرده است. او در فیلم‎هایش بارها به اتفاقات دهه 60 و فضای جامعه در آن ‌روزها اشاره کرده است؛ موضوعی که در فیلم «گل سرخ» هم به آن اشاره شده و یکی از دلایل عدم اکران فیلم هایش در ایران بوده است: «یادم می‎آید برای فیلم "نگاه" حتی یک بار بار پیغام دادند که اصلا دنبال مجوز اکران نباش.» 

او وقتی آخرین فیلمش را در ایران به پایان می رساند، تصمیم می‏گیرد دیگر در ایران فیلم نسازد: «آخرین فیلمی که در ایران ساختم، "خانه زیر آب" نام دارد. سر این فیلم آن قدر اذیت شدم که همان وقت با خودم گفتم این آخرین بار است که من در ایران فیلم می سازم.»

 سپیده فارسی پس از پایان فیلم برداری «خانه زیر آب»، در حالی که یک هفته به انتخابات بحث برانگیز سال ۸۸ باقی مانده، از ایران می رود تا فیلمش را در پاریس تدوین کند: «تازه به پاریس رسیده بودم که اخبار انتخابات و اعتراضات هر روز در کانال های مختلف پخش می شدند و من سر یک دوراهی بزرگ گیر کرده بودم. سوالم از خودم این بود که آیا الان برگردم ایران و یا نه. می دانستم اگر به ایران برگردم، حتما به خیابان می روم و فیلم می گیرم و احتمالا دیگر نمی توانم به فرانسه برگردم. انتخاب سختی بود و تصمیم گرفتم هر کاری که می توانم، از بیرون از ایران انجام دهم. در واقع، از بیرون فریاد بکشم.» 

می گوید وقتی فیلم هایی را که مردم در شبکه های مجازی به اشتراک می گذاشتند می دیدم، دچار یک حس دوگانه می شدم: «حس شادی و امیدواری و غم و شکست توامان وجود داشت. همان حس هایی که در "سارا"، شخصیت اصلی فیلم به تصویر کشیده ام.»

سپیده فارسی از همین فیلم های مردمی برای نمایش صحنه های اعتراضات در ایران در فیلم«گل سرخ» استفاده می کند: «خوشحال بودم که امکان دیدن این فیلم ها برای همه وجود داشت و با این که اغلب این فیلم ها با موبایل گرفته شده بودند و کیفیت بالایی نداشتند، تصمیم گرفتم از همان ها استفاده کنم که تصاویر واقعی جنبش سبز بودند.»

او قبل  از استفاده از این فیلم ها هم تجربه فیلم برداری با موبایل را داشته و فیلم «تهران بدون مجوز» را با موبایل در ایران فیلم برداری کرده بود.  «تهران بدون مجوز» در بحبوحه اعتراضات به «جشنواره لوکارنو» راه یافت: «تصمیم گرفتم از وضعیتی که مردم کشورم در آن گرفتار هستند حرف بزنم؛ برای همین، چند عکس از همان روزها به آخر فیلم اضافه کردم و در متنی وضعیت مردم در ایران را شرح دادم. خودم هم با نمادهای سبز در جشنواره حضور داشتم. در آن دوره بود که مماشات را کنار گذاشتم. هر جایی که می توانستم، اعتراض می کردم.» 

سپیده فارسی بعد از این اعتراضات می دانسته که دیگر راه برگشتی به ایران ندارد: «پس از سرکوب هایی که اتفاق افتاد، دو سالی مثل خیلی های دیگر دچار یاس و ناامیدی بودم تا این که "جواد جواهری" طرح این کار را به من پیشنهاد داد و من تصمیم گرفتم خیلی سریع این فیلم را بسازم چون احساس می کردم حس و حال این قصه خیلی شبیه حس و حال آن روزهای خودمان است.» 

سپیده فارسی «گل سرخ» را یک عاشقانه سیاسی می داند که خیلی باز و بدون پرده پوشی ساخته شده است. او درباره دلیل اصرارش برای نمایش جزییات روابط عاطفی و جنسی در این فیلم می گوید: «در حقیقت، همان طور که در طرح وجود داشت و من هم از آن استقبال کردم، می خواستیم تشنج بیرونی جامعه را در خصوصی ترین روابط عاطفی و انسانی این دو شخصیت که از دو نسل متفاوت بودند، نشان دهیم. علت این که این قدر باز به این موضوع پرداختم هم این بود که می خواستم ساختارشکنی کنم. ما در چهارچوب سینمای ایران همیشه روابط انسانی را یک جوری در پرانتز و غیرمستقیم نشان می دهیم. این برای من جالب بود که برای اولین بار هیچ گونه پرهیز و پرده پوشی از نشان دادن این روابط وجود نداشته باشد. ضمن این که در این فیلم شخصیت زن به آزاد بودن بدنش اعتقاد دارد. او تشنج جامعه را با بدن لمس می کرد و آن را به خانه می آورد.  درواقع، به نوعی می خواستم خشونتی که خودش را از بیرون به رابطه تحمیل و ایجاد سرخوردگی می کند، در نسل جدید به تصویر بکشم . بنابراین، باید بعضی صحنه ها را باز نمایش می دادیم.» 

همین موضوع کار روی این فیلم را برای او سخت کرده است: « با این که مشخص بود که فیلم بایستی بیرون از ایران ساخته شود اما من خیلی اصرار داشتم که بازیگران ایرانی و کاملا مسلط به زبان فارسی باشند و هیچ چیز عاریه ای در فضای فیلم نباشد. بنابراین، کلا پروسه انتخاب بازیگر خیلی سخت بود.»

نقش سارا، شخصیت اصلی زن فیلم را «مینا کاوانی» بازی کرده است؛ بازیگری که در ایران در فیلم ها و تآترهای مختلفی بازی کرده و آخرین حضور سینمایی او در فیلم «آقا یوسف»، به کارگردانی «علی رفیعی» بوده است: «من مینا را از ایران می شناختم. وقتی دوباره در پاریس به مینا کاوانی برخوردم، یک سالی طول کشید تا هر دو ما مطمئن شویم این انتخاب، انتخاب درستی است. مینا آن وقت آمده بود پاریس برای درس خواندن و در کنسرواتوار، بازیگری می خواند. او می دانست که بعد از بازی در این کار دیگر نمی تواند به ایران برگردد. این انتخاب بسیار برایش سنگین بود و  کار را سخت می کرد. بنابراین، زمان برد تا هم او از تصمیمش مطمئن شود و هم من مطمئن شوم که او و بازیگر نقش مقابلش «واسیلیس کوه‌کلانی»، بازیگر ایرانی- یونانی مناسب ترین ها هستند.»

او و بازیگرانش بارها در فستیوال های مختلف برای نمایش فیلم حاضر شده اند و هر بار یکی از مهم ترین سوالات این بوده که آیا سارا نماینده اقشاری است که در اعتراضات جنبش سبز حضور داشته اند؟

سپیده فارسی می‌گوید: «ما قصد نداشتیم بگوییم که سارا علمدار جنبش سبز بوده است. "گل سرخ" یک فیلم داستانی است. شخصیت سارا در جنبش فعال است و شبیه یک طیف از جوانانی است که در این تظاهرات شرکت می کردند ولی نه نماینده همه آن ها.»

او از نمایش فیلم در جشنواره ها راضی است: «مخاطبان فارسی زبان، فیلم را دوست داشته اند و مخاطبان خارجی هم موضوع فیلم را درک کرده اند و این برایم ارزشمند است.»

نمایش عمومی این فیلم از ماه سپتامبر از کشور فرانسه آغاز می شود. سپیده فارسی امیدوار است هم‎وطنانش این فیلم را دوست داشته باشند.