"رفتار درخور"؛ دغدغه های دختر همجنس گرای ایرانی در آمریکا

رفتار درخور; عنوان فیلمی است از دزیره اخوان، فیلمساز ایرانی/ آمریکایی که در اولین تجربه بلند خود زندگی دختری ایرانی به نام شیرین را در آمریکا بازسازی می کند.

شیرین که همجنس گراست با دوست دخترش زندگی می کند در حالی که والدین ایرانی او چیزی درباره گرایش جنسی اش نمی دانند. اما رابطه شیرین با شریک زندگی اش دچار مشکل شده و از هم می پاشد. شیرین که سرخورده شده سعی دارد رابطه های تازه ای را تجربه کند و از جمله زن و مردی را که در یک میخانه ملاقات کرده، برای سکس سه نفره همراهی می کند.

فیلم به دلیل سوژه اش و صراحت دیالوگ ها و صحنه ها درباره سکس، پر سروصدا شده و نمایش تازه ای را در جشنواره لندن تجربه کرد.

 با دزیره اخوان گفت و گو کرده ام.

رفتار درخور اولین فیلم توست. از اینجا شروع کنیم که چطور وارد کار سینما شدی و این فیلم را ساختی؟

من ابتدا یک مجموعه اینترنتی ساختم که یک کمدی بود درباره یک زوج و اتفاقاتی که در اطراف آنها رخ می داد. وقتی که این مجموعه را کار می کردم دیدم دوست دارم این کمدی را درباره زوج های همجنس گرا توسعه بدهم و فیلمی درباره آنها در بروکلین بسازم. ایده ام در ابتدا درباره یک زوج بود اما کم کم درباره این زنی شد که از رابطه ای که جواب نمی دهد بیرون می آید و تجربیات تازه ای را پشت سر می گذراند.

فیلمنامه چطور نوشته شد؟

نسخه اول یک سال طول کشید. بعد با تهیه کننده روی آن کار کردیم که با نسخه اول متفاوت شد. در نسخه اول خانواده و مسائل ایرانی ها وجود نداشت. تهیه کننده من گفت که این بخشی از زندگی توست و بعد روی آن کار کردیم.

به نظر می رسد که یک فیلم شخصی است. چقدر از داستان به زندگی خودت مربوط است؟

نمی خواهم فیلم را اتوبیوگرافی بخوانم. این شرایط و این فیلمنامه تخیلی است و برای یک فیلم داستانی نود دقیقه ای شکل گرفته اما احساسات و تم ها از من و خانواده ام می آید. ولی اتفاقات اصلی و شرایط موجود در فیلم معادل خارجی نداشت.

چرا خواستی که خودت نقش اول را بازی کنی؟

فکر کردم این فیلم به شکلی خیلی از زندگی خود من در آن زمان الهام گرفته و خودم بهتر می توانم این نقش را بازی کنم. در آن مجموعه  اینترنتی هم که این فیلم از آنجا شکل گرفت، خودم این نقش را بازی می کردم. برای همین فکر کردم که بهتر است خودم به همان شکل بازی کنم. اما قصد ندارم که به عنوان بازیگر به فعالیتم ادامه دهم.

فکر می کنی مساله ایرانی بودن در کشوری دیگر مثل آمریکا که قصه ات در آن می گذرد و خودت هم تجربه رشد و زندگی در آنجا را داری، چقدر در داستان نقش دارد؟

خیلی مهم است... داستان های زیادی دیده ام و شنیده ام درباره ایرانی هایی که در آنجا رشد کرده اند. فکر می کردم که این داستان ها را باید بیان کنم.

یعنی فکر می کنی داری درباره داستان یک ایرانی در آمریکا حرف می زنی یا این که شخصیت فیلم می توانست از هر کشور مشابه دیگری باشد؟ شخصیت فیلم بعدی ات هم ایرانی خواهد بود؟

من سعی می کنم به داستان هایی درباره آدم های مختلف بپردازم. در حال حاضر دارم درباره دختری آمریکایی در مونتانا در سال 1983 می نویسم. ایده های زیادی دارم که شخصیت های مختلفی دارند، اما قطعاً می خواهم که باز به تجربیات ایرانی ها در آمریکا و فرهنگ آنها برگردم.

اما تصویری که از ایرانی ها در فیلم هست، تصویری بسیار کلیشه ای است...

نه همه شان. بعضی هایشان. آنها کلیشه هستند به دلایلی.... رابطه شخصیت اصلی با خانواده اش ممکن است در وهله اول کلیشه ای به نظر برسد، اما بعد جزئیات متفاوتی دارد.... به هر حال نگاه های متفاوتی به فیلم هست.

تصویر ایرانی ها بخصوص در مهمانی به شدت بر اساس استریوتایپ هاست...

من نمی خواستم استریوتایپ ها را تصویر کنم. می خواستم وارد زندگی ای بشوم که می شناختم.

فکر می کنی در حال روایت یک شخصیت در قبال جامعه هستی یا در قبال خودش و درونیاتش؟

فرق این دو را نمی فهمم. چه فرقی بین شان هست؟

منظورم این است که روانشناسی شخصیت و درونیات او بیشتر برایت اهمیت داشت یا رفتار جامعه با او؟

من فرقی بین شان نمی بینم! می خواستم درباره هر دو حرف بزنم.

مساله همجنس گرا بودن یا دوجنس گرا بودن  شخصیت اصلی قصه را شکل می دهد...

این مساله خیلی برای من مهم است. من هیچ وقت در این باره با ایرانی ها حرف نزده ام. مساله همجنس گرا یا دوجنس گرا بودن برای ایرانی ها مساله است. وقتی فیلم را نمایش می دهیم برخی ایرانی ها می آیند و می گویند که هنوز خانواده من نمی دانند که من همجنس گرا هستم و این برای من خیلی تاثیرگذار و تکان دهنده است. دیالوگ درباره همجنس گراها را هیچ وقت در میان ایرانی ها در زندگی واقعی ام نشنیده ام، برای همین برایم مهم است که با صدای بلند درباره آن حرف بزنم.

سعی داشتید فیلم به شکلی رئالیستی باشد...

دقیقاً. می خواستیم رئالیستی باشد و نزدیک باشد به واقعیت زندگی در جایی که من بزرگ شده ام.

عکس العمل ها درباره فیلم چطور بوده؟

تا اینجا خیلی خوب بوده و عکس العمل های مثبتی داشته ایم. هر بار که فیلم نمایش داده شد، بعد از فیلم ایرانی ها به سراغ من آمدند و به نظر می رسید که راضی هستند، هرچند غالباً صحبت های کوتاهی داشته ایم. در چند ماه گذشته در جشنواره مختلفی بوده ایم و این تنها تجربیاتی است که از نمایش این فیلم دارم. اما در ماه ژانویه در آمریکا اکران عمومی می شود و در ماه مارس در بریتانیا. فکر می کنم که آن موقع بهتر می توانم عکس العمل مردم را ببینم. اما تا اینجای کار خوش شانس بوده ام و عکس العمل ها مثبت بوده. نظر منتقدان هم مثبت بوده.

حالا در جشنواره لندن هستید...

بله، نمایش جشنواره لندن هم خیلی خوب بود. عکس العمل منفی ای ندیدیم. فکر می کنم حس طنز فیلم برای بریتانیایی ها جواب می دهد.