به یاد مرتضی احمدی و در نکوداشت او

چند ماه قبل از درگذشت مرتضی احمدی این ویژه نامه را تهیه و برای شما در ایران‌وایر منتشر کردیم. امسال به مناسبت سالروز تولد این هنرمند مجددا این ویژه نامه را برای شما منتشر می‌کنیم.در این ویژه نامه محمد تنگستانی گفت‌وگو‌هایی با «مرتضی احمدی»، « عزت‌الله انتظامی»، «علی دهباشی»، «اردشیر صالح‌پور»، «محسن سراجی» و «قطب‌الدین صادقی» داشته است.مرتضی احمدی هنرمند نامی نمایش و موسیقی، چند دهه از عمر خود را صرف پژوهش فرهنگ موسیقی و نمایش تخت حوضی کرده بود و از متخصصان فرهنگ عامه شهر تهران به شمار می‌رفت.این هنرمند و پژوهشگر روز سیم آذرماه سال ۱۳۹۳در سن نود سالگی در تهران درگذشت.

ویژه نامه مرتضی‌ احمدی‌، به کوشش محمد تنگستانی

همه ما صدا و شیرین‌کاری‌ها و هنرنمایی‌های استاد مرتضی احمدی را به یاد داریم. وقتی‌که قرار شد این ویژه‌نامه را تهیه کنم اصلاً گمان نمی‌کردم درباره هنرهای مردمی مثل پیش‌پرده‌خوانی و ضرب‌خوانی تا این‌حد کم‌کاری شده باشد. مثل این است که مردم فرهنگی را که از دل آن‌ها برخاسته فراموش کرده‌اند.   
 
مرتضی احمدی نیمی از عمرش را صرف تحقیق درباره موسیقی و نمایش تخت حوضی کرده است. او کارش را با پیش‌پرده‌خوانی آغاز کرد.
 
جنگ جهانی تازه تمام شده بود و ایران یک دوره آزادی و شکوفایی را تجربه می‌کرد. در آن سال‌ها مرتضی احمدی برای اولین بار در تئاتر فرهنگ روی صحنه رفت و در پیش‌پرده‌ یکی از آوازهایش را اجرا کرد و چنین بود که تا به خودش آمد، دید خاک صحنه دامنگیرش شده است.
 
«گلپری جون» با صدای او از رادیو تهران پخش شد و گل کرد. «حسن کچل» با ضربی‌خوانی او هم معروف است. چند ترانه سیاسی هم دارد که برایش دردسرساز شده بود.
 
در ویژه‌نامه‌ای که برای نکوداشت استاد مرتضی احمدی تهیه کرده‌ایم، می‌خوانید:
 
مرتضی احمدی کوچه باغی می‌خواند

عزت‌الله انتظامی، هنرمند نام‌آشنا در خاطراتش ما را به سال‌های از یاد رفته می‌برد. او درباره همکاری‌اش با مرتضی احمدی در آن سال‌ها می‌گوید: «بعد از مدتی که من در تئاتر لاله‌زار کار می‌کردم، آقای مرتضی احمدی آمدند به تئاتر تالس که بعد شد تئاتر فرهنگ. آقای مرتضی احمدی آنجا شروع کرده بودند به‌ پیش‌پرده‌خوانی. وقتی تئاتر هنر تعطیل شد، من رفتم به تئاتر فرهنگ و با هم همکاری می‌کردیم؛ پیش‌پرده‌خوانی می‌کردیم، گاهی پیش‌پرده‌خوانی‌هایی را دو نفری اجرا می‌‌کردیم. آقای  احمدی «گل پری جون» را می‌خواند که فوق‌العاده قشنگ بود و شیوه خواندنش هم در مایه کوچه‌باغی‌های ایرانی - تهرانی بود، بعدش هم که من جدا شدم و آمدم بیرون و شروع کردم به کار سینما و ایشان هم کار سینما را شروع کردند، در بعضی فیلم‌های سینمایی هم با هم همکاری داشتیم.»
ادامه

مرتضی احمدی برای جاهل‌ها آواز می‌خواند 

اردشیر صالح‌پور نویسنده، پژوهشگر، کارگردان و مدرس تئاتر می‌گوید: «پرویز خطیبی که از نخستین فیلمسازان ایران بود می‌گفت مرتضی احمدی برای جاهل‌ها می‌خواند. او به شکل عامیانه و مردمی و سنتی ترانه‌های ریتمیک را اجرا می‌کرد و  ذهنیت عوام را به زیباترین شکل روی صحنه می‌آورد. ضربی‌خوانی مرتضی احمدی کاملاً تهرانی است. می‌گویند یکی به نام «ابراهیم ننه» در چهارراه حسن‌آباد بوده که این ترانه‌ها را می‌خوانده. گفته می‌شود که مرتضی احمدی با او آشنا بوده و از او الهام می‌گرفته.   به‌نظر من اهمیت مرتضی احمدی در همین خواندن ترانه‌های ضربی تهران است.
ادامه 

مرتضی احمدی؛ صدای تهران فراموش‌شده و اصالت‌باخته

محسن سراجی نویسنده، نمایشنامه‌نویس و کارگردان و نویسنده کتاب «نظریه سیاه‌بازی» درباره مرتضی احمدی و دستاوردهای او برای فرهنگ مردمی در ایران می‌گوید: « مرتضی احمدی پس از انقلاب سبکی از تصنیف‌خوانی متعلق به دهه‌های ۲۰ و ۳۰ تهران را دوباره زنده کرد و با بازخوانی اشعار مردمی، روحی دوباره در آن دمید.  او یادگار فرهنگ تهرانی است. صدای او یادگار تهران اصیل است. او صدای تهران فراموش‌شده و اصالت‌باخته است.»
ادامه

مرتضی احمدی، صدای خفته مردم

مرتضی احمدی ترانه‌های تخت حوضی را  در کتابی به نام «کهنه‌های همیشه نو» گرد آورده. به گفته قطب‌الدین صادقی این کتاب، فرهنگ نمایش‌های مردمی در ایران را غنی‌تر کرده است. او می‌گوید: «"کهنه‌های همیشه نو" از مرتضی احمدی یکی از معدود آثار پژوهشی دقیقی است که ما در زمینه ترانه‌های تخت حوضی در اختیار داریم. به دلیل تجربه‌ مستقیم و بسیار غنی که مرتضی احمدی از دوره‌ کودکی و ایام جوانی داشته، این کتاب مانند یک تحقیق میدانی‌ و چکیده عمر یک هنرمند است.»
ادامه

تو رو خدا همه رو دوست داشته باشید

 و سرانجام پای حرف‌های صمیمانه مرتضی احمدی نشستیم. او از توهین و تحقیر هنرمندان و از فقر فرهنگی گلایه داشت. می‌گوید: «خیلی از مردم خیال می‌کنند تمام زن‌های توی سینما و تئاتر زن‌های "معروفه" هستند. خب این درده واسه ما. یعنی می‌بینیم، می‌شنویم، درد رو تحمل می‌کنیم. چرا؟ فرهنگ پایینی داریم. فرهنگ جامعه ما پایینه. باید دنبال اون رفت و اون رو درستش کرد. من به مردم خودمون و هم‌وطنم تنها چیزی که می‌تونم بگم اینه که همه رو دوست داشته باشید تورو به خدا. همه رو دوست داشته باشید کسی نیست که بد باشه.»
ادامه

برای دانلود کتابچه این ویژه نامه به صورت PDF کلیک کنید