تغییرات اقلیمی و گرم شدن کره زمین در چند سال اخیر یکی از مهمترین سرخط خبرها شده است. موج سرمای بیسابقه، خشکسالی و طوفانهای پیاپی، آتشسوزیهای گسترده در جنگلها، گسترش بیماریها و امراضی خطرناک نظیر مالاریا، از بین رفتن زیستگاه خرسهای قطبی و تغییر رفتار جانوران، بخشی از اثرات تغییرات اقلیمی هستند که رسانهها پیاپی به آنها میپردازند. آیا دولتها و شهروندان میتوانند با تغییرات اقلیمی مبارزه کنند؟ این پرسش، پاسخی ساده و مشخص دارد. اما همین پاسخ ساده با چالشهای بیشماری نیز روبهرو خواهد بود.
راه حل جهانی و ملی
دانشمندان عامل اصلی گرم شدن کره زمین را مصرف فزاینده سوختهای فسیلی اعلام کردهاند. در سال ۱۹۹۷ «پیمان بینالمللی کیوتو» برای مقابله با تغییرات اقلیم منعقد شد. در نخستین مرحله، قرار شد کشورهای صنعتی و عضو این پیمان، روشهایی اتخاذ کنند تا مصرف سوختهای فسیلی کاهش یابد.
از آن سال تا کنون، ۱۹ کنفرانس در سطح سران و تصمیمسازان اصلی کشورها برگزار شده است. چین و امریکا، دو کشور مهم تولیدکنندگان سوختهای فسیلی تاکنون پیمان جهانی تغییرات اقلیمی را امضا نکردهاند. سخنان اخیر «جان کری»، وزیر امور خارجه امریکا در اندونزی پیرامون همکاری کشورش برای کاهش مصرف سوختهای فسیلی از سوی ناظران، امیدوارکننده توصیف شد.
بعد از آن، چین و امریکا در بیانیهای مشترک بر عزم خود برای کاهش تولید گاز دیاکسید کربن از راه بهینهسازی موتورهای خودرو و گرمایش ساختمانها تاکید کردهاند.
ایران در سال ۲۰۰۵ به پیمان کیوتو ملحق شد و در «کنفرانس بینالمللی بالی»، همچون سایر کشورهای درحال توسعه عضو پیمان کیوتو، توافق کرد اقدامات مناسبی را برای کاهش مصرف گازهای گلخانهای به کار گیرد؛ اقداماتی که در راستای اهداف توسعه پایدار و نیز قابل اندازهگیری و گزارش کردن باشد.
با این حال، در سال ۲۰۰۹ و در خلال برگزاری «پانزدهمین کنفرانس تغییرات اقلیمی» در کپنهاک، اعلام شد ایران از نظر تولید گازهای گلخانهای، دهمین کشور آلودهکننده جهان است.
در سال ۲۰۱۳، ایران سه پله دیگر نیز سقوط کرد. به گفته «معصومه ابتکار»، رییس سازمان حفاظت محیطزیست، اکنون ایران از نظر تولید گازهای گلخانهای، در جایگاه هفتم جهان ایستاده است. بدینترتیب، به نظر میرسد ایران نتوانسته است به تعهدات خود عمل کند و به عنوان کشوری آلودهکننده، مسبب بسیاری از نابهسامانیهایی است که در رسانهها، «بلایای طبیعی» نامیده میشوند.
راهحلهای شهروندی
اگر دولتها در ایران نتوانستهاند در کاهش تولید گازهای گلخانهای موفق باشند، آیا شهروندان ایرانی قادرند سهم خود را در جلوگیری از گرم شدن کره زمین ایفا کنند؟
با اقداماتی ساده و در مواردی کمهزینه، میتوان هزینههای مصرف انرژی و در پی آن، تولید گازهای گلخانهای را کاهش داد؛ روشها و کارهایی که در خانه، محل کار و یا حتی هنگام استفاده از وسیله نقلیه شخصی میتوانند مفید و موثر باشند. کافی است در خانه و حتی محل کار به موارد زیر توجه کرد:
۱- استفاده از لامپهای کم مصرف؛ میتوان در گام نخست، تنها پنج لامپی را که بیشتر از آنها استفاده میشود، با لامپهای کم مصرف تعویض کرد.
۲- تنظیم دمای ساختمان؛ در زمستان میتوان دمای ساختمان را بین ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتیگراد تنظیم و از ژاکت یا لباس پشمی سبک استفاده کرد. همچنین لازم است پنجرهها و درها، به ویژه در فصلهای سرد، عایقبندی شوند.
۳- خاموش کردن سیستمهای سرمایشی؛ هنگام خروج از خانه یا محل کار در تابستان، بهتر است سیستمهای سرمایشی خاموش شوند. همچنین برای خنکتر شدن فضای داخلی، میتوان سایهبانی روی کولرها قرار داد.
۴- برچسب انرژی؛ هنگام خرید لوازم برقی، به برچسب مصرف انرژی آن دقت کرد.
۵- استفاده بهتر از یخچال و فریزر؛ برای استفاده بهینه از یخچال و فریزر، درجه ترموستات آن در دمای ۳ تا ۵ درجه سانتیگراد تنظیم شود. نوار درزگیر در یخچال و فریزر به طور مرتب بازرسی شده و مواد غذایی گرم، درون یخچال و فریزر قرار نگیرد.
۶- تفکیک مواد دور ریختنی؛ با استفاده دوباره یا تفکیک مواد دور ریختنی، میتوان به چرخه بازیافت کمک کرد و در مصرف انرژی و مواد اولیه به شکل چشمگیری موثر بود.
۷- دفن مواد فسادپذیر؛ در خانههای حیاطدار میتوان مواد خوراکی و باقی مانده غذاها را در گوشهای از باغچه مدفون کرد. با این کار، هم کود طبیعی به دست میآید و هم مصرف انرژی جمعآوری زباله کم میشود.
۸- بهینهسازی مصرف آب؛ انرژی بسیاری صرف میشود تا آب، تصفیه شده و در دسترس مصرفکنندگان قرار بگیرد. کافی است هنگام مصرف آب و به ویژه آب گرم، دقت کرد؛ مثل بستن آب موقع اصلاح صورت یا مسواک زدن، جلوگیری از چکه کردن شیرها، روشن کردن ماشین ظرفشویی وقتی کاملا پر شده است، استفاده از روشهای مدرن (مثل آبیاری بارانی و قطرهای) برای آبیاری باغ و باغچهها.
۹- استفاده از انرژیهای نو؛ توربینهای بادی کوچک (ویژه مناطق بادخیز) و یا پانلهای خورشیدی هر چند ممکن است هزینه اولیه داشته باشند اما این هزینهها با کاهش یا عدم مصرف گاز و گازوییل، در میانمدت جبران میشوند.
۱۰- اشتراکگذاری تجربهها؛ میتوان تمام تجربهها و اقداماتی که برای کاهش مصرف انرژی در خانه و محل کار به کار گرفته میشوند با اعضای فامیل و دوستان در میان گذاشت و آنها را به انجام کارهایی مشابه تشویق کرد.
در هنگام استفاده از وسیله نقلیه نیز با به کار بردن چند اقدام ساده، میتوان هم سوخت کمتری مصرف کرد و هم کمتر در صفهای طولانی پمپبنزین، وقت گذراند. از جمله:
۱- خرید هوشمندانه؛ در صورت امکان، هنگام خرید خودرو، میزان مصرف آن در واحد مسافت را در نظر گرفت.
۲- رانندگی هوشمندانه؛ برای این که هم در هزینه بنزین و هم در تولید گازهای گلخانهای صرفهجویی شود، باید تا جای ممکن از افزایش و کاهش ناگهانی سرعت پرهیز و خودرو را از وسایل اضافی تخیله کرد تا وزن آن کم شود. اگر خودرو قابلیت کروز کنترل دارد، از آن استفاده کرد.
۳- مراقبت و نگهداری؛ به طور متناوب برای تنظیم موتور، تعویض فیلترهای بنزین، روغن، هوا و بازدید چرخها و باد لاستیکها به مکانیکی مراجعه شود.
۴- استفاده نکردن از باربند؛ باربندها به دلیل آن که قابلیت هیدرودینامیکی خودروها را کاهش میدهند، موجب افزایش مصرف انرژی میشوند که در نتیجه استفاده از آنها، مصرف سوخت افزایش مییابد.
۵- بستن پنجرهها؛ باز بودن پنجرههای خودرو مانند باربندها، به ویژه در مسافرتهای طولانی، اثر هیدرودینامیکی خودرو را کم میکند. توصیه شده تا حد امکان پنجرههای خودرو بسته باشند.
۶- خاموش کردن موتور؛ هنگام توقف، حتی برای چند دقیقه، بهتر است موتور خودرو را خاموش کرد. در خودروهای جدید سیستمی طراحی شده که پس از چند دقیقه توقف، موتور خودرو به طور خودکار خاموش و با فشار روی پدال کلاچ، دوباره روشن میشود.
--------------
گرچه این روشها به ظاهر ساده هستند اما به کار بستن آنها، هم از نظر اقتصادی به صرفه است و هم به نفع محیطزیست است. برای بهبود شرایط اقلیم، چارهای نیست جز آن که تغییرات ساده را از خانه، محل کار و خودروی شخصی شروع کرد. شاید این اقدامهای به ظاهر ساده بتوانند از صدرنشینی ایران در جدول کشورهای آلاینده جلوگیری کنند. در همین حال، وقتی رفتار شهروندی در حوزه محیطزیست همگانی شود، میتوان امیدوار بود دولتها نیز به تعهدات خود در قبال کاهش تولید گازهای گلخانهای عمل کنند. در غیر این صورت، باید منتظر بود تا ایران به عنوان آلودهکنندهترین کشور به جهانیان معرفی شود.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر