فعالان و دست‌اندرکاران محیط‌زیست هفته‌ها تلاش کردند تا «عادل فردوسی‌پور»، مجری برنامه محبوب ۹۰ چند دقیقه‌ای را به موضوع طرح یوزپلنگ ایرانی بر لباس تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی ۲۰۱۴ اختصاص دهد.
هفته گذشتی وقتی فردوسی‌پور به سراغ «محمدعلی اینانلو»، مستندساز ایرانی محیط زیست رفت تا درباره این موضوع با او گفت‌وگو کند، خیلی از فعالان محیط‌زیست به جای آن که خوشحال باشند از این برنامه گله‌مند شدند.
اینانلو در این برنامه گفت: «در خرداد ماه گذشته مصاحبه‌ای با رادیو داشتم و در آن جا پیشنهاد دادم همان طور که برزیل "آرمادیلو" (گونه‌ای نادر از پستانداران) را آرم خود قرار داده، ما هم بهتر است که "یوز ایرانی" را بر روی لباس تیم خود بگذاریم. دو روز بعد یکی از دوستان تماس گرفتند و گفتند "آرش نورآقایی"، از دوستان طبیعت دوست‌مان هم همین پیشنهاد را کرده اند.»
هنوز برنامه نود به پایان نرسیده بود که فعالان محیط زیست و دست‌اندرکاران گردش‌گری در شبکه‌های اجتماعی به حرف‌های اینانلو واکنش نشان دادند. به اعتقاد آن‌ها، ایده اصلی این طرح را فرد دیگری به نام آرش نورآقایی که از راهنمایان خو‌ش‌نام طبیعت‌گردی در ایران است، داده بود.
نورآقایی نیز همان شب در واکنش به حرف‌های مستندساز ایرانی، در وب‌سایت شخصی خود مطلبی با عنوان «چقدر تو بزرگواری مرد» نوشت. از نوشته وی مشخص بود که از حرف‌های آقای اینانلو دلخور است به ویژه که اعلام کرد از ادامه اجرایی شدن طرح لباس کناره‌گیری خواهد کرد.
«ناصر کرمی»، دیگر فعال برجسته محیط زیست نیز این ایده را از آن نورآقایی دانسته است.
ناصر کرمی روز سه شنبه در صفحه فیس‌بوک خود نوشت: «من هم دیشب برنامه نود را دیدم و واقعا از حرف اینانلو تعجب کردم. لابد باید از او پرسید بر چه مبنایی چنین گفت. به هر حال، شکی نیست که اصل ایده از آرش بود و در برنشاندن آن، "محمد درویش" و "هومن جوکار" بیش از بقیه نقش داشتند.»
هر چند نورآقایی دیرتر در وب سایت خود نوشت که آن شب، تحت فشار عصبی بوده و تمایل ندارد مساله جنبه شخصی پیدا کند.
حالا با گذشت چند روز از هیاهوهای علاقه‌مندان به طبیعت، آرش نورآقایی به «ایران وایر» می‌گوید :« ایده اولیه از من بود اما الان گویا صاحب پیدا کرده. من در سایت خودم بخشی دارم برای بیان ایده‌ها و معتقدم ایده‌ها را نباید در ذهن حبس کرد و هر کس بتواند ایده‌ای را عملی کند، باید قدردان او بود. الان هم اگر آقای اینانلو بگوید ایده مال اوست، برایم اهمیتی ندارد. برای من، کشورم اهمیت دارد و کاری که می‌توانم بکنم. اوایل تابستان بود که ایده را طرح کردم اما استقبال خوبی نشد و دوستان می‌گفتند عملی نیست، اما من طرح کردم و با افرادی هم‌چون آقای کرمی و آقای درویش در مورد آن صحبت کردم. کم کم دوستان دیگر هم وارد موضوع شدند و طرح رسانه‌ای شد.کارگروهی هم تشکیل شد که اتفاقا آقای اینانلو هم دو سه بار در جلسه‌های آن کارگروه شرکت کرد. تا این که خبردار شدم قرار است "سب بلاتر"، رییس فیفا می‌خواهد به ایران سفر کند. از طریق ارتباطاتی که گرفتیم و با همکاری دوستان کارگروه و سازمان محیط زیست، توانستیم از خانم ابتکار بخواهیم تا در دیدار با سب بلاتر، موضوع را مطرح کنند که اتفاقا با استقبال و حمایت سب بلاتر روبه‌رو شدیم. در نهیت، طرح برای اولین بار با همکاری سه ارگان مهم کشوری شامل سازمان محیط زیست، فدراسیون فوتبال و سازمان میراث فرهنگی پی‌گیری شد و سرانجام برای نخستین بار در تاریخ فیفا، ایران توانست مجوز استفاده از چنین طرحی را بر روی پیراهن بازیکنانش در جام جهانی بگیرد.»
«سام خسروی فرد»، روزنامه‌نگار و پژوهش‌گر محیط زیست در واکنش به آن چه که این روزها فعالان محیط زیست و طبیعت گردی ایران را به خود مشغول کرده است، به «ایران وایر» می‌گوید: «به اعتقاد من، این جنجال برآمده از داستان یوز و این که چه کسی اولین بار ایده آن را ارایه کرده، هیاهوی بسیار برای هیچ است. اگر ما نگران طبیعت هستیم و می‌خواهیم در مقابل نابودی آن کاری کنیم، نباید هویت ایده‌پرداز برایمان چندان اهمیتی داشته باشد. آن چه مسلم است، شرایط برای حفظ یوزپلنگ در ایران بسیار وخیم‌تر از آن است که بتوان تصور کرد.»
با وجود تمام این اختلاف‌ها، اینانلو و آرش نورآقایی در یک موضوع هم نظرند، طرحی که هم اکنون از یوزپلنگ ایرانی بر روی پیراهن تیم ملی نقش بسته است، مورد تایید آن‌ها و کارگروه یوز نبوده و ایرادهای قابل توجهی دارد که عمده‌ترین آن‌ها، استفاده از تصویر یوز آفریقایی به جای یوز ایرانی است.
«علی‌رضا آسانلو» که در فراخوان طراحی تصویر یوز، به عنوان طراح اصلی انتخاب شده بود، به خبرگزاری ایسنا گفته است: « طرح روی پیراهن تیم ملی متعلق به یوزپلنگ آفریقایی است نه ایرانی! یوز ایرانی دارای وجه تمایزهایی با سایر هم‌نوعان خود است که یکی از آن‌ها وجود یال است.»
گویا در طرح نهایی که شرکت «آل‌اشپورت» آن را ارایه کرده است، یال یوزپلنگ ایرانی گم شده است.
مصایب یوز پلنگ ایرانی (آسیایی)
سال‌ها است در مجامع مختلف محیط زیستی صحبت از خطر انقراض قریب الوقوع یوزپلنگ مطرح است و البته تلاش‌های بسیاری هم برای جلوگیری از انقراض این گونه از حیوانات تا این لحظه انجام شده است. اما به نظر می‌رسد تمامی پروژه‌ها و برنامه‌هایی که تا امروز برای حفاظت از این گربه‌سان زیبا در کشور انجام شده، به نتیجه مطلوبی نرسیده و نتوانسته است روند کاهش جمعیت این گربه‌سان محبوب را متوقف کند.
سام خسروی فرد می‌گوید: «در بهترین حالت براساس آخرین آمار، جمعیت یوز در ایران بین ۴۰ تا ۷۰ قلاده است که آمار نگران کننده‌ای است. به همین خاطر، اگر تصویر یوز در بهترین شکل ممکن بر پیراهن تیم ملی نقش ببندد و در برزیل هم دیده شود، تنها یک تبلیغات دولتی خواهد بود که می‌تواند نشان دهنده توجه دولت ایران به مساله انقراض یوزپلنگ ایرانی باشد. این واقعه هر چند زیبا است اما به نظر نمی‌آید دردی از یوزها در ایران درمان کند و تنها می‌تواند موجب جلب توجه جوامع بین‌المللی به این خطر در ایران شود.»
برخلاف خسروی فرد، آرش نورآقایی خوش‌بین است و احساس می‌کند تا همین جای کار، این طرح توانسته توجه بسیاری از مردم و مسوولان را به عمق فاجعه جلب کند: « اوایل که ایده مطرح شد، تلاش کردیم تا برنامه نود به آن بپردازد. از طریق چند تن از دوستان، موضوع را به اطلاع عادل فردوسی پور رساندیم اما حالا یا وقعی به آن نگذاشته بود یا باورش نمی‌شد که این اتفاق شدنی باشد، یا ... به هر حال، استقبالی از موضوع نشد ولی همین که امروز همه حواس‌ها به این ماجرا جلب شده، خودش یک موفقیت است. هر چند یک مصاحبه دو دقیقه‌ای، آن هم به آن شکل در خور موضوعی با این اهمیت نبود.»
او معتقد است :«درهمین چند ماه به واسطه موضوع جام جهانی فوتبال، بسیاری از مردم که اطلاعی از شرایط یوز در ایران نداشتند از موضوع آگاه شده‌اند، چند اسپانسر برای پروژه‌های مربوط به یوز اعلام آمادگی کرده‌اند و حتی در همین مدت یوزها بیمه شده‌اند.»
بیمه یوزپلنگ
در دی ماه ۹۲، به پیشنهاد بیمه دانا، تفاهم نامه‌ای میان این شرکت و دفتر پروژه حفاظت از یوز امضا شد که به موجب آن، بیمه عمر و حادثه يوز و نیز مسووليت يوز براي اولين بار در جهان، در ایران انجام میشود. این بیمه‌نامه شامل پوشش 50 ميليون تومانی مرگ يوز بر اثر حادثه تا سقف 5 قلاده در سال است و در صورتی که یوزپلنگ حادثه‌ای ایجاد کند، یعنی به دام حمله کند، بیمه خسارت دام‌دار را پرداخت می‌کند که به حساب دفتر پروژه حفاظت از يوز واریز خواهد شد.
هم‌چنین بيمه دانا متعهد به ارایه رايگان بيمه نامه‌هايی برای 126 پرسنل دفتر پروژه حفاظت از يوز ايراني شده است که این بیمه‌نامه‌ها شامل ارایه بيمه درمان تكميلي، بيمه حوادث گروهي رايگان، مسووليت مدني در قبال شخص ثالث و آتش‌سوزي پاسگاه هاي محيط باني میشود.
آرش نورآقایی انعقاد این تفاهم‌نامه را یکی از آثار حضور یوز ایرانی در جام جهانی فوتبال می‌داند و می‌گوید: « تصور کنید اگر در جام جهانی بتوانیم نظر طراحان و صاحبان صنایع را به یوز ایرانی که سریع‌ترین پستاندار کره زمین است، جلب کنیم، چه حرکت مثبتی انجام شده است. ما هم اکنون در فاز صفر هستیم. این که تا الان چه رخ داده، دیگر مهم نیست. متاسفانه ما حامی نداریم. حاشیه‌ها هم بسیار زیاد شده‌اند در حالی که میشود کارهای بسیاری انجام داد. باید اتاق فکری تشکیل داد و از حضور تصویر یوز در جام جهانی بهترین استفاده را کرد.»
خطر در کمین محیط زیست ایران
واقعیت این است که یوز تنها گونۀ در خطر انقراض درایران نیست؛ گوزن زرد، گورخر ایرانی، درنای سیبری و چندین و چند گونه دیگر مدت‌ها است که در خطر هستند و از آن تاسف‌بارتر این که بحران محیط زیست در ایران تنها به انقراض گونه‌های جانوری محدود نمی‌شود. تخریب جنگل‌ها و مراتع و خشک شدن تالاب‌ها، رودخانه‌ها و دریاچه‌ها و ده‌ها معضل جدی دیگر، این روزها آینده محیط زیست ایران را به شدت تهدید می‌کند.
سام خسروی فرد با انتقاد از آن‌ها که به حاشیه‌ها دامن می‌زنند، می‌گوید: «۱۸ میلیون اصله درخت بلوط به زودی به خاطر آفت در زاگرس قطع می‌شوند. حالا تصور کنید هر کدام از این درخت‌ها، فقط آشیانه یک پرنده، خزنده، پستاندار یا... باشد؛ نتیجه آن فاجعه خواهد بود. حداقل ۱۸ میلیون جانور را از دست خواهیم داد. این جا اما کسی صدایش درنمی‌آید. ظرف 10 سال گذشته، رودخانه زاینده‌رود ۲۰ بار خشک شده است اما صدایی شنیده نمی‌شود. دریاچه بختگان خشک شده، ۸ میلیون هکتار جنگل در کشور از بین رفته است اما باز هم بسیاری از فعالان محیط زیست سکوت کرده‌اند. ولی تا یک قلاده یوز، پلنگ، گرگ یا روباه جایی کشته میشود، همه هواداران محیط زیست و طبیعت می‌شوند، همه هوادار حقوق حیوانات می‌شوند. چرا کسی درباره از بین رفتن سازمان‌دهی شده و سیستماتیک محیط زیست اعتراضی نمی‌کند؟ این هواداران محیط زیست چرا نسبت به نابودی جنگل‌ها و مراتع و روند بیابان زایی مملکت واکنش درخوری نشان نمی‌دهند؟»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر