کادوی ولنتاین را با کیسه مشکی می برم

خرس‌های قرمز و شکلات‌هایی که داخل سبدهای حصیری ریخته شده و با پوشال‌ها و ربان‌های رنگی تزئین شده را از پشت ویترین برمی‌دارد، بادکنک‌های قرمز قلبی را از در و دیوار مغازه می‌کند و فقط چند فانوس قرمزی را که از سقف مغازه آویزان است، باقی می‌گذارد. محمود همه هدایای ولنتاین را از چند هفته قبل با ذوق و شوق سفارش داده اما چند روز پیش مامور اداره اماکن به او تذکر داده که در صورت فروش اجناس مربوط به روز ولنتاین با او برخورد می‌شود: «با این حساب دیدم اگر چیزی جلوی دید نباشد، بهتر است. مشتری‌های ما می‌دانند هدیه‌های ویژه ولنتاینی داریم. اگر سراغش را گرفتند برایشان می آورم.» او صاحب یک مغازه عروسک فروشی در شمال تهران است: «نمی‌دانم همه مغازه‌ها مثل ما تذکر گرفته‌اند یا نه، اما مغازه ما توی چشم است.» او وقتی اطلاعیه اماکن را به اتحادیه بستنی و آبمیوه و کافی شاپ در فضای مجازی دیده، مطمئن شده باید موضوع را جدی بگیرد و همه هدایای ولنتاینش را جمع کند.

سایت رسمی اتحادیه رسمی بستنی، آبمیوه و کافی شاپ روز گذشته، بخشنامه اداره اماکن را که برای مقابله با روز ولنتاین صادر شده، روی سایت خود قرار داد. این بخشنامه برگزاری روز ولنتاین و فروش هدیه‌های ویژه این روز را ممنوع اعلام می‌کند: «واحد های صنفی به هیچ عنوان حق تبلیغ و عرضه اجناس با نام و علائم ولنتاین را ندارند و هیچگونه تجمع دختران و پسران و اهدای نماد هایی چون عروسک و گل و شکلات و ...، نباید در واحد صنفی بوجود بیاید. در غیر این صورت عواقب ناشی از آن به عهده شخص و واحد صنفی می باشد.»

محمود تجربه برخورد با اماکن را برای روز ولنتاین دارد: «چشمم ترسیده، چند سال پیش گیر شدید به این موضوع دادند، ما اهمیت ندادیم. خیلی اذیت‌مان کردند، هم جریمه شدم و هم رفت و آمدش بیچاره ام کرد. واقعا پیگیری این کارها کفش آهنی می‌خواد.» او کمی مکث می‌کند و می‌گوید: «از طرف دیگر این روز، برای صنف ما روز فروش ویژه است و واقعا سود خوبی دارد.»

صادق یک مغازه کارت فروشی کوچک در خیابان انقلاب دارد، حالا مغازه‌اش پر از کارت‌های  مناسبتی ولنتاین است. عروسک‌ها و قلب‌های قرمزش را هم از در و دیوار مغازه آویزان کرده. وقتی از او درباره بخشنامه و اداره اماکن می‌پرسم. می‌خندد و می‌گوید: «گیر اماکن به مغازه‌های بالاشهریه. به ما کاری ندارند.» 

این اولین بار نیست که اداره اماکن نزدیک روز ولنتاین درباره نمادهای این روز و تجمع دختران و پسران تذکر داده است. برگزاری این روز از سوی جوانان، به تعبیر مسئولان، نشان دهنده نفوذ فرهنگ غرب است. چهار سال پیش گمرک ایران در  بخشنامه‌ای به گمرک‌های کشور، ورود و ترخیص کالاهایی که به نوعی دارای نماد و یا در ارتباط با اشاعه فرهنگ روز ولنتاین بودند، ممنوع اعلام کرد. این کار به درخواست شورای فرهنگ عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی صورت گرفت. دبیر این شورا در نامه‌ای خطاب به رئیس گمذک روز ولنتاین را  نماد روشن تهاجم فرهنگی ضد دینی است، با اهداف تضعیف ارزش‌های بنیادین خانواده در جامعه اسلامی ایران از سوی نظام سلطه‌جویانه سرمایه‌داری دانسته بود. در بخشنامه‌ای هم که به اتحادیه صنف بستنی، آبمیوه و کافی شاپ‌ها رسیده، مقابله با ترویج فرهنگ منحط غرب موسوم به روز ولنتاین به عنوان موضوع بخشنامه عنوان شده است.

فرهاد در یکی از معروف‌ترین کافی‌شاپ‌های تهران کار می‌کند. او می‌گوید: «معمولا نزدیک انتخابات روی کافه‌ها و اماکن عمومی سخت‌گیری نمی‌شد.» او بخشنامه را در صفحات مجازی دیده: «ما که برنامه‌ای نداشتیم اما خب معمولا تو این روز همه می آیند. یک نوشیدنی سفارش می‌دهند و کادوهایشان را رد و بدل می‌کنند. فکر کنم امسال هم مثل قبل باشد.» از او می‌پرسم اگر مشتری‌هایش با نمادهای ولنتاینی وارد کافه‌اش شوند، چه می‌کند، بدون لحظه‌ای تردید می‌گوید: «هیچ، آمده‌اند کافه. من که نمی توانم بگویم نیایید.»

مهدی یک کافی شاپ کوچک در شهرک اندیشه دارد. او هر سال به مناسبت روز ولنتاین  یک گردهمایی در کافه‌اش برگزار می‌کرده: «اطلاعیه می‌زدیم، هرکس دوست داشت می‌آمد. برای هم کادو می‌آوردند. ما هم دکور کافه را ولنتاینی می‌چیدیم، خیلی جالب می‌شد و کاسبی ما هم رونق داشت.» امسال اما با توجه به بخشنامه، قصد برگزاری گردهمایی ندارد: «واقعا به دردسرش نمی ارزد. البته فکر کنم این اطلاعیه مال کافی شاپ‌های تهران باشد.»

با این که جشن ولنتاین بیشتر در شهرهای بزرگ ایران برگزار می‌شود اما در سال‌های اخیر گزارش‌ها حاکی از آن است که گرایش جوانان در شهرهای کوچک‌تر هم نسبت به برگزاری این جشن بیشتر شده، موضوعی که مسئولان را ناراحت کرده است. سایت صدای آمریکا، روز گذشته تصویری از بخشنامه ای که  از سوی اداره  نظارت بر اماکن عمومی شهرستان گرمسار به دبیر اتاق اصناف این شهرستان فرستاده شده، منتشر کرد. در بخشی از این بخشنامه آمده: «به اتحادیه‌های زیر مجموعه‌های آن اتاق ابلاغ نمایید که واحدهای صنفی مرتبط با این روز از قبیل عروسک فروشی‌ها،گل فروشی‌ها، لباس‌فروشی‌ها، خرازی‌ها و... تذکر داده شود از فروش اجناسی از قبیل عروسک قرمز رنگف گل رز و یا دسته گل، شکلات، کارت تبریک ولنتاین، شمع و بسته‌های کادویی ویژه مخصوص این روز، عطر و ادکلن، اقلام تبلیغی به شکل قلب و منقوش به  I love youو تزئین واحدهای صنفی و چراغانی کردن مکان‌ها اکیدا خودداری نمایند.»

لیلا بیست و یک‌ساله است و در یزد که یکی از مذهبی ترین شهرهای ایران است، زندگی می‌کند. او هدیه روز ولنتاینش را تهیه کرده: «یک جعبه کادوی قرمز خودم درست کردم. پوشال هم خریدم. خرس و قلب هم از یک خرازی از صفائیه خریدم. شکلات هم می‌خرم و همه را می‌گذارم توی جعبه قلب.» البته او جعبه را زیر تختش قایم کرده که مبادا خانواده‌اش بویی ببرند: «قرار بودبرویم هتل جاده ابریشم اما حمید گفت: دیگه نمیشه، شاید ببینند کادو داریم، اذیت مون کنند. حالا شاید همه را بگذارم داخل یک کیسه مشکی بزرگ.» با صدای بلند می‌خندد ...