با درد معده چه باید کرد؟

درباره اینکه سلامت، مهم ترین مقوله زندگی ماست، نظر مخالف کمتر وجود دارد. به طور معمول، سوال های بسیاری هم درباره مهم ترین مشکلات این حوزه وجود دارد، مشکلاتی که گاه به سختی خودمان را آزار می دهد و گاه یقه اطرافیان مان را گرفته. ایران وایر می کوشد در یک سلسله مطالب، به بررسی مهم ترین سوالات مطرح در زمینه سلامت شخصی بپردازد. این بحث ها که سعی می کنیم به زبان ساده درباره شان بنویسیم، فقط یک مقدمه است. حتما شما بعد از خواندن این مطالب، سوال های تازه ای برای تان مطرح می شود. به نظر ما همین هم خوب است و می تواند یک نقطه شروع باشد. در صورت تمایل، سوال هایتان را می توانید با ما در میان بگذارید و مهم تر از آن، مشکلاتی که فکر می کنید نوشتن درباره شان مفید است را به ما بگویید تا در نهایت یک مجموعه به دردبخور داشته باشیم.

بعد از غذا خوردن دستش را روی شکمش می‌گذارد و می‌گوید: «سر دلم می‌سوزد.» لااقل هفته‌ای دو سه بار این احساس به او دست می‌دهد، تا این که فاصله بین ترش‌کردن‌ها و سوزش سر دل و جناغ سینه‌اش کمتر می‌شود و او را به مطب متخصص گوارش می رساند. مهدی یکی از کسانی است که از بیماری ریفلاکس معده‌ای مروی یا  ریفلاکس گاستروازوفاژیال رنج می‌برد، دکتر به او گفته برای درمان باید لایف استایل زندگی‌اش را تغییر دهد.

دکتر رامین قدیمی، متخصص گوارش و استاد دانشگاه تهران می‌گویند: «ریفلاکس گاستروازوفاژیال که به طور اختصاری به آن ریفلاکس معده می‌گویند، شایعترین بیماری گوارشی در بین مردم ایران است.» او عنوان می‌کند که آمار دقیقی در مورد پراکندگی و فراوانی این بیماری وجود ندارد : «متاسفانه علم اپیدمیولوژی ما در ایران چندان قوی نیست و آنچه ما به دست می‌آوریم براساس مشاهده و مطالعات است. درباره این  موضوع هم چند وقت پیش مطالعه‌ای در بیمارستان شریعتی انجام شد که نشان داده شایع‌ترین علت رجوع به پزشک متخصص گوارش، بیماری ریفلاکس معده‌ای مروی بوده است.» در این بیماری اسید از معده به داخل مری برمی‌گردد: «در این بیماری دریچه‌ای که بین معده و مری قرار دارد، به درستی عمل نمی‌کند. یا به عبارت دیگر این دریچه زمانی که نباید شل شود، شل می‌شود و محتویات معده داخل مری راه می‌یابند.»

مهمترین علامت این بیماری احساس جوشیدن در پشت جناغ سینه است اما خشکی دهان و آروغ زدن مکرر، برگشت محتویات معده به دهان هم از نشانه‌های دیگر این بیماری است.

دکتر قدیمی یکی از علت‌های ابتلا به این بیماری را مربوط به نوع غذاخوردن ما ایرانی‌ها می‌داند و می‌گوید: «برنج و غذاهای حجیم عمده این اسیدها را تشکیل می‌دهند و یکی از ارکان اساسی برای درمان این بیماری تغییر لایف استایل بیمار است.» پرهیز از خوردن غذاهای حجیم، غذاهای تند، فست‌فودها و غذاهایی که ترکیبات شیمیایی دارند، باید در رژیم غذایی فرد مبتلا به ریفلاکس قرار گیرد.

دکتر قدیمی فاصله کم بین خوردن غذا و خوابیدن را یکی از عوامل مهم ریفلاکس می‌داند: «حداقل فاصله شام و خواب باید سه ساعت باشد که متاسفانه بیشتر مردم ما این فاصله را رعایت نمی‌کنند. توصیه می‌کنم کسانی که بیماری  ریفلاکس دارند، موقع خواب پایه قسمت بالای تخت، یعنی جایی که سرشان قرار می‌گیرد، بالاتر قرار دهند که بدن‌شان حالت زاویه دار داشته باشد.»

مهدی اوایل اهمیتی به سوزش معده ‌اش نمی‌داده و سعی می‌کرده با خوردن عرق نعنا و شربت آلومینیوم ام، جی، اس، دردش را تسکین دهد، دکتر معتقد است افراد زیادی مثل مهدی اهمیت زیادی به این بیماری نمی‌دهن اما تاکید می‌کند که این بیماری در صورت درمان نشدن عوارض جدی‌ای به دنبال دارد: «محتویات معده به علت خاصیت اسیدی ممکن است به جدار مری آسیب برساندد، جدار معده دارای خاصیت دفاعی در مقابل اسید است ولی جدار مری چنین خاصیتی ندارد و محتویات معده در دراز مدت جراحت‌هایی را در مری ایجاد می‌کنند و این جراحت‌ها می‌توانند به زخم مری تبدیل شوند. تنگی مری و گیر کردن غذا در مری از دیگر عوارض این بیماری است »

دکتر قدیمی معتقد است کسانی که در طول هفته دو یا سه بار علائم ریفلاکس را دارند، حتما باید برای معالجه به پزشکان متخصص گوارش مراجعه کنند، لایف استایل‌شان را تغییر دهند و درمان دارویی را آغاز کنند:«ریسک سرطان مری در کسانی که طولانی مدت بیماری ریفلکس را بدون درمان رها می‌کنند، بالاست.»

به گفته دکتر قدیمی مطالعات در ایران نشان داده که سرطان معده در ایران شایع‌ترین سرطان دستگاه گوارش است و سرطان کولون در رتبه دوم قرار دارد. در حالی که مطالعات اپیدمیولوژی در دنیا نشان داده که سرطان کولون (روده بزرگ) در دنیا در حال پیشرفت است: «یک بیماری در اثر عوامل گوناگون به وجود میاید و یک عامل تنها علت بیماری نیست. یکی از علت‌های سرطان معده و روده هم عادات غدایی است. استفاده زیاد از غذاهای دودی و کنسروی یکی از علل ابتلا به سرطان معده است. مثلا در کشور ژاپن به علت مصرف سوشی و غذاهای دودی، سرطان معده بسیار شایع است. استفاده از غذاهای آماده و فست فود هم یکی از علت‌های ابتلا به بیماری‌های التهابی روده است. بیماری‌های التهابی روده هم پیش‌درامد سرطان کولون هستند.»

کشیدن سیگار و استفاده زیاد از گوشت قرمز ریسک فاکتورهای سرطان معده و روده هستند. مصرف سبزیجات، تغییر سبک زندگی، ورزش و معاینات پزشکی سالانه می‌تواند در تشخیص به موقع و درمان بیماری‌ها بیشترین کمک ممکن است. مهدی می‌گوید: «اگر درمان را زودتر شروع می‌کردم، دوره دارو درمانی‌ام کمتر بود و زودتر جواب می‌گرفتم.» برای مهدی هنوز دیر نشده است ولی ممکن است برای من و شما دیر شده باشد. اگر به این عارضه دچار هستید، همین امروز اقدام کنید. سوال هایتان درباره این مشکلات را می توانید برای ایران وایر بفرستید ولی توصیه ما این است که همین سوال ها را از یک پزشک خوب بپرسید.