ویلا برای شما قطع جنگل و سیل برای بقیه

مصطفی یکرنگی - شهروند خبرنگار از رشت

اگر شمال در ذهن خیلی ها تداعی کننده جنگل و دریا است اما حالا سالهاست که باید ویلا را هم به مشخصه های اصلی این منطقه از کشور اضافه کرد. ویلاهایی که بخشی زیادی از آنها با قطع درختان جنگلی ساخته شده اند. مدتهاست در منطقه شمال کشور از غربی ترین نقطه استان گیلان تا کل استان مازندران و شرقی ترین نقطه استان گلستان ویلاهای زیادی را می توان دید که در دل مناطق جنگلی ساخته شده اند.

ویلا سازی مدتهاست به روستاهای درون عمق جنگلها و همچنین مناطق بکر جنگلی هم نفوذ کرده است. هر جایی از مناطق شمالی را نگاه کنید سقفهای شیروانی با رنگهای تند قرمز و زرد و ... که مشخصه امروزی همین ویلاها است را خواهید دید.

تا کنون بارها بسیاری از مسئولان درباره همین موضوع مطالبی را گفته اند اما با این حال کمترین اثری در جلوگیری از روند همیشه رو به رشد ویلاسازی در شمال نداشته است. در اغلب شهرها و روستاهای شمالی کشور تعداد بنگاه های املاک که کارشان فروش زمین و ویلا و باغ برای ساخت ویلا به مشتریان است حتی از مغازه های بقالی هم بیشتر است.

از طرفی هر بار با وقوع یک سیل پرخسارت و مرگبار دوباره بحث ها در رابطه با تخریب جنگلها برای ساخت ویلا و ... فراگیر می شود و مسئولان و رسانه ها به کرات درباره آن اظهار نظر می کنند اما کمی بعد که ماجرا فروکش کرد همه چیز تمام می شود و در این مدت ویلاسازها با خیال راحت کار خودشان را ادامه می دهند.

سیل ماه گذشته در شمال کشور که منجر به بروز خسارات زیادی شد و چندین خانه هم در آن ویران شد یکی از مواردی بود که بسیاری از کارشناسان دلایل وقوعش را تخریب، پاکتراشی و تغییر کاربری جنگل‌های بالادست حوزه‌های آبخیز برای ساخت ویلا اعلام کرده و گفتند در حالت عادی چنین بارش‌هایی در منطقه البرز شمالی تا این حد خسارت‌زا نبود.

به عنوان مثال «محمد درویش»، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع و از کارشناسان شناخته شده محیط زیست در همین رابطه به خبرگزاری CHN در مورد عوامل وقوع سیل در شهرهای شمالی گفت: «رشد بی امان ویلاسازی و تغییر کاربری جنگل ها به مرتع و سپس ویلاسازی از عواملی است که به افزایش میزان سیل ها در منطقه دامن می زنند. جنگل تراشی و پاکتراشی جنگل‌ها یکی از مهم‌ترین مولفه‌هایی است که سبب افزایش ضریب هرزآب در بالادست حوزه آبخیز می‌شود. در واقع هر نوع تغییر کاربری در مناطق سرآب یا کوهستانی حوزه آبخیز، منجر به برهم ریختن نظام هیدرولوژیکی منطقه شده و در بروز سیل موثر است.»

از طرفی دیگر برای ساخت همین ویلاها نیاز به تهیه و تامین مصالح ساختمانی مانند شن و ماسه و... است که برای پاسخ به همین نیاز نیز در همین مناطق شمالی شرکت های زیادی تاسیس شده است که کارشان برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه های جاری در منطقه است.

همین دستکاری های فراوان و غیر اصولی در بستر رودخانه باعث شده است حریم رودخانه ها دچار تغییراتی اساسی شود و هنگام بارندگی و بروز سیل خسارت ها و تبعات ناشی از ان به مراتب افزایش بیشتری پیدا کند.

جنگل های ایران 8.8 درصد مساحت کشور را تشکیل می دهد و از نظر مدیریتی توسط سازمان جنگلهای کشور به دو گروه جنگل های شمال و جنگل های خارج از شمال تقسیم می شود. به همه جنگل های شمال ناحیه رویشی هیرکانی و خزری گفته می شود و جنگل های خارج از شمال نیز در چند ناحیه رویشی شامل جنگلهای ارسباران، جنگلهای زاگرسی، جنگلهای حرا و ... شناخته می شوند.

سونامی ویلاسازی اما بیشتر از همه جا مناطق جنگلی ایران در شمال را در این سالها تهدید کرده و از بین برده است. شمال کشور به دلیل خوش آب و هوایی و مناطق زیبا به محلی جذاب برای بسیاری از مردم طبقه پولدار شهرهای کشور به خصوص پایتخت تبدیل شده است.

بسیاری از کسانی که در شمال ویلا ساخته اند به سمت شمال هجوم آورده و اقدام به خرید زمین و ساخت ویلا در مناطق مختلف کرده اند. از طرفی اهالی روستاهای جنگلی هم به دلیل این تمایل اقدام به فروش زمین های خود و همچنین تخریب و تصاحب مناطق جنگلی برای فروش به این مشتریان کرده اند.

یکی از روشهای بسیار رایج در بسیاری از روستاهای شمال، الحاق مناطق جنگلی همسایه روستاهای کوچک به بافت روستا و اخذ مجوزهای لازم توسط شورای روستا برای ساخت و ساز در این مناطق است. بر همین اساس به شیوه ای شبه قانونی بسیاری از مناطق جنگلی تصاحب و تخریب شد و در ادامه به مکانی برای ساخت ویلا برای افراد متمول شهری تبدیل شد.

این کار در حالی انجام شد که در مناطق دیگر و یا پایین دست همین مناطق، تخریب جنگلها که منجر به از بین رفتن پوشش گیاهی شده بود با بارش باران سبب راه افتادن سیل های خسارت بار شده و تلفات سنگینی به بار آورده است.