به تازگی «حمیدرضا محمدی»، برادر «نرگس محمدی»، نایب رییس «کانون مدافعان حقوق بشر» خبر داده که چند اتهام تازه، از جمله «همکاری با داعش» به پرونده خواهرش اضافه شده است.
مخالفت نرگس محمدی با اعدام چند سنی‌مذهب از جمله دلایلی است که گمان می‌رود بسترساز این اتهام بوده است.
این نخستین بار نیست که چنین اتهام‌های غیرمستندی به منتقدان جمهوری اسلامی نسبت داده میشود؛ به طوری‌که به ابزاری برای ایجاد وحشت یا گرفتن اعتراف تبدیل شده و گاه تا صدور حکم پایان زندگی یک متهم پیش می‌رود؛ برای نمونه، یکی از اتهام‌های «بهزاد نبوی»، عضو ارشد «سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی» پس از انتخابات ۸۸، به دلیل شرکت در تظاهرات ۲۳ و ۲۵ خرداد ماه، «ایجاد اخلال در ترافیک» بود! اموال «شیرین عبادی» و همچنین جایزه صلح نوبل وی نیز به بهانه «عدم پرداخت مالیات» ضبط شد. در نمونه‌ای دیگر، پس از «کنفرانس برلین»، سخنرانان متهم به «ارتباط با صهیونیست‌ها» شدند زیرا «حزب سبز» آلمان که برگزارکننده این مراسم معرفی شده بود، به گفته مسوولان جمهوری اسلامی، با صهیونیست‌ها در ارتباط است.
«رضا علیجانی»، فعال سیاسی نمونه دیگری از این اتهام‌زنی‌ها را برای «ایران‌وایر» روایت می کند که در سال ۷۹ علیه ملی - مذهبی‌ها عنوان شده بود؛ روایتی به نقل از هم‌سلولی او، «محمد محمدی‌اردهالی»:
«در آن زمان مطرح شده بود که "کانال ارتباطی" ملی- مذهبی‌ها برای دریافت پول از خارج کشور شناسایی شده است اما زمینه این اتهام به یک‌سال پیش از انقلاب باز می‌گشت؛ زمانی‌که اعضای کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در خارج از کشور برای جمع‌آوری کمک‌های مردمی به آسیب‌دیدگان حسابی در بانک باز کرده بودند. این حساب اما طی سال‌ها بسته نشد و به باقی‌مانده آن سود تعلق گرفت ولی برای آزادسازی آن مبلغ نیاز به تایید نهادی رسمی برای هزینه شدن آن در جهت منافع مردمی مانند مدرسه سازی بود.
این مبلغ با تایید آموزش و پرورش برای ساختن مدرسه‌ای در طبس به ایران ارسال شده و دو مدرسه ساخته میشود. وقتی هنوز ساختن سومین مدرسه به پایان نرسیده بود، با وجود تمامی ریز هزینه‌ها اما محمدی‌اردهالی به اتهام "دریافت پول از دولت آلمان" زندانی میشود. »
علیجانی خود نیز یک‌بار مورد چنین اتهام‌هایی قرار گرفته است. او زمانی از سوی جمهوری اسلامی به «همدستی با عمری‌ها» متهم شد. بازجو هنگام طرح این اتهام گفته بود که روایت‌های مستندی نیز وجود دارد به مانند آن‌چه «امام زمان با جنازه عمر خواهد کرد».
اما بهانه طرح چنین اتهامی، «برنامه حداقلی» بود که ملی - مذهبی‌ها برای انتخابات ارایه و در آن از حقوق اقلیت‌های قومی/ ملیتی و دینی دفاع کرده بودند.
بازجو گفته بود: «اقلیت‌ها در این بند یعنی عمری‌ها؛ یعنی شما با عمری‌ها هم‌دست هستید.»
این فعال سیاسی به طنزی که میان هم‌بندی‌هایش در توصیف روش بازجویی در مقابل چنین اتهام‌هایی رایج بود، اشاره کرد: «دانش‌آموزی که برای دیر رفتن به مدرسه به اتاق مدیر احضار شده و مدیر به او گفته بود امروز دیر کردی، فردا می‌ری سینما، پس‌فردا سیگار می‌کشی، بعدش چاقوکش می‌شی و دوستت را می‌کشی؛ ای قاتل!»
وی مکانیزم بازجویی در جمهوری اسلامی را سیستم «ای قاتل» خواند که بر اساس «تخیلات» پیش می‌رود.
اما سیستم «ای قاتل» با چه انگیزه‌ای طرح و پی گیری میشود؟
در بازداشت متهمان پرونده‌های امنیتی، نهادهای مختلفی از جمله وزارت اطلاعات، اطلاعات سپاه و اماکن نیروی انتظامی نقش دارند. هر کدام از این نهادها می‌توانند متهمی را بازداشت و طی بازجویی، اتهام‌های مختلفی را بدون ارایه سند به وی اعلام کرده و یا بدون اطلاع او، به شکل گسترده برای عموم منتشر کنند.
برای تعیین محکومیت بر اساس چنین اتهام‌هایی تنها اعتراف متهم است که بار حقوقی به ادعا می‌دهد. روش بازجویی هم به گونه ای است که برخی به طنز از آن با عنوان «شطرنج‌بازی با گوریل» یاد می‌کنند.
به تعبیر علیجانی، وارد کردن چنین اتهام‌هایی برای مرعوب کردن متهم است:«تا متوجه شود که با یک‌سری آدم‌های بی‌کله و بی‌منطق سر و کار دارد. همان شطرنج بازی با گوریل که از اول دست‌ها بالا می‌روند، متهم تسلیم میشود و در مسیر بازجویی که مورد نظر است قرار می‌گیرد تا برای پرونده نهایی اعتراف مبنای صدور حکم باشد. »
او همچنین به اتهام «سعید امامی» اشاره می کند که طبق گفته علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، با اسراییل در ارتباط بود: «در واقع پازلی طراحی شده که هرکس باید سهم خود را از آن بگیرد؛ یکی ارتباط با کشورهای خارجی، دیگری دریافت پول و آن‌یکی سازمان‌دهی. متهمان مثل سعید امامی باید آن‌قدر شکنجه شوند تا اتهام‌ها را بپذیرند و سناریوی آقای خامنه‌ای اجرا شود. در پروند‌ه‌ای که مقابل متهم می‌گذارند، جزییاتی وجود ندارد. گاهی تنها یک سوال مطرح است که آیا می‌پذیرید که از خارج از کشور برای براندازی پول گرفته‌اید؟ وقتی متهم بریده باشد، قبول می‌کند؛ مقدمه‌ای برای رسیدن به اعتراف موضوع‌های دیگر. این اتهام‌ها پتکی هستند برای شوکه کردن و تضعیف روحیه یا تخریب شخصیت فرد.»
«سیامک پورزند»، روزنامه‌نگار پر سابقه از جمله دیگر متهمان پرونده‌های امنیتی بود که در آستانه ۸۰ سالگی خود را از طبقه ششم خانه‌اش که در آن محصور بود، به پایین انداخت و به زندگی خود پایان داد. اتهام او «اقدام علیه امنیت ملی و ارتباط با سلطنت‌طلبان و ضد انقلاب در خارج از کشور» و نیز «ترویج ابتذال فرهنگی با پخش سی‌دی» بود.
همسرش، «مهرانگیز کار» پس از مرگ وی نوشت: «به جان آمده بود از ستم ستمگران و نمی‌توانست مختصر راه باقی مانده تا مرگ طبیعی را در آن زندان انتظار بکشد. نامش سیامک پورزند بود و زندگی پر نشیب و فرازی را پشت سر داشت. جرمش این بود که "اسرار هویدا می‌کرد". بلند بلند فکر می‌کرد و بسیار کسان حق او می‌دانستند که در چنگال مجانین تازه به دوران رسیده مچاله بشود.»
به عقیده علیجانی، بهانه و انگیزه برای طرح چنین اتهام‌هایی در سیستم قضایی ایران متفاوت است: «مصاحبه یا عمل و رفتاری را بهانه می‌کنند ولی انگیزه آن‌ها زندان و ایجاد رعب است تا بلکه عبرت دیگران شود. خود موضوعی که باعث طرح اتهام شده، اهمیتی ندارد اما انگیزه آن‌ها باعث میشود تا این روش را به عنوان دست‌آویز انتخاب کنند. یکی از روش‌های رایج برای گرفتن اعتراف نیز بازجویی‌های طولانی و تکراری است. بعضی از زندانی‌ها به "مهرم حلال، جانم آزاد" می‌رسند تا از این شرایط خلاص شوند. بسیاری از اعتراف‌ها پس از چندین جلسه بازجویی تکراری و طولانی اتفاق می‌افتد که زندانی خسته شده است. بیشتر سوال‌ها و بازجویی‌های تکراری باعث عصبی شدن زندانی میشود و همین مقدمه‌ای است برای خروج از برخورد منطقی که بخشی از آن نیز می‌تواند به دلیل بریدن زندانی باشد؛ مگر فردی که بدون خسته شدن از تکرار، وارد مکانیزم شود و به بازجویی مثل شطرنج نگاه کند.»
اتهام همکاری با داعش که امروز برای نرگس محمدی مطرح شده نیز از نظر علیجانی، به هدف «تخریب» و «تضعیف» روحیه وی بوده است: «تا بگویند که بدانید با چه آدم‌هایی طرف هستید؛ ما هر کاری بخواهیم، انجام می‌دهیم و هر اتهامی که بخواهیم، می‌زنیم؛ به هیچ سندی پایبند و به هیچ قانونی وفادار نیستیم. وقتی شما منتظر حکم کاغذی و مهر قوه قضاییه هستید، با اسلحه روبه‌رو می‌شوید و این یعنی این‌جا زور حاکم است؛ یک بازی "صفر و یک" که متهم را به هیچ می‌انگارد. اتهام‌زنندگان با قراردادن یک فعال حقوق بشر در کنار داعش و ایجاد یک فاصله تحریک‌آمیز، متهم را تحقیر می‌کنند.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر