مصاحبه با وكيل ايراني‌هاى تحريم شده

«سَروش زیوالا» (Sarosh Zaiwalla) حرفه نامعمولی دارد. سازمان ملل، ایالات متحده امریکا، اتحادیه اروپا و نیز کشورهایی مثل بریتانیا بر دولت ها و حکومت ها و بر شرکت ها و افرادی از که نظر آن ها باید مجازات شوند، تحریم های مختلفی اعمال می کنند.

در مورد ایران، تحریم ها به برنامه هسته ای این کشور گره خورده است. کار زیوالا این است که از حقوق اشخاصی که گمان می کنند به ناحق در فهرست سیاه تحریم ها گنجانده شده اند، دفاع کند.

زیوالا وکیلی کارآزموده و متخصص در میانجی گری یا حکمیت بین المللی است. او را «خاری در چشم حکومت های غربی» نیز توصیف کرده اند. از جمله موکلان او می توان به «بانک ملت»، «بانک تجارت»، «شرکت ملی گاز» و «کشتی رانی جمهوری اسلامی ایران» و افراد و شرکت هایی از کشورهایی مثل هند و چین اشاره کرد که نام‎شان در لیست سیاه تحریم ها جای گرفته اند.

تیم حقوقی او که در لندن مستقر است، در حال حاضر  روی پرونده بانک ملت ایران و ادعای ارتباط آن با برنامه هسته ای این کشور کار می کند.

نگاه زیوالا به مسأله متفاوت است؛ به گفته او، بسیاری از تحریم هایی که خودش در چند و چون آن ها تحقیق کرده است، اساس و پایه ای نداشته اند و باید تغییر کنند.

«ایران‌وایر» در همین باره از سَروش زاویلا پرسیده  است:

موکلان ایرانی شما چه افراد یا شرکت هایی بوده اند؟ و به چه دلیل در لیست سیاه تحریم ها جای گرفته بودند؟

• ما تاکنون وکالت بانک ملت، بانک تجارت و چند شرکت بزرگ ایرانی دیگر را به عهده گرفته ایم. از میان افراد هم، وکالت دکتر «علی دیواندری»، مدیر عامل بانک ملت را در اختیار داشتیم. یک استاد دانشگاه تهران هم بود که متخصص حقوق خصوصی سازی بود و نامش در فهرست تحریم ها قرار داشت. حتی از حقوق یک شهروند بریتانیایی هم دفاع کردیم و از طریق دادگاه های بریتانیا توانستیم علیه دولت این کشور ادعای خسارت کنیم. دولت هم مبلغِ مورد نظر را به موکل ما پرداخت کرد. در تمام این موارد، اتهام این بوده که افراد یا شرکت های مربوطه در برنامه گسترش سلاح های هسته ای ایران نقش داشته اند؛ فعالیتی که از نظر سازمان ملل ممنوع است.

بر سر شرکت هایی که تحریم می شوند چه پیش می آید؟ پروسه لغو تحریم ها چه گونه است؟

• فعالیت این شرکت ها محدود می شود چون هیچ کس دیگری با آن ها وارد معامله نمی شود و اگر شخص یا گروهی با این شرکت ها همکاری کند، جریمه می شود؛ برای نمونه، ما در حال حاضر وکالت بانک ملت را در دست داریم ولی برای این کار باید ابتدا از خزانه داری حکومت مجوز بگیریم چون بدون مجوز حق نداریم مستقیماً با بانک ملت کار کنیم.
  برای لغو تحریم باید نهادهای تحریم کننده را در دادگاه به چالش بکشید. اگر به مصاف حکومت بریتانیا می روید، باید کارتان در دادگاه های خودِ بریتانیا باشد. اول «دادگاه عالی»، بعد «دادگاه تجدید نظر» و آخر هم می توانید به «دیوان عالی» متوسل شوید. ولی اگر طرف شما اتحادیه اروپا است، یعنی اگر تحریم از طرف اتحادیه اروپا وضع شده باشد، باید پرونده را به «دادگاه اروپا» در لوکزامبورگ ببرید.
  ولی مقابله با تحریم های امریکا خیلی دشوار است. این تحریم ها را مقامات دولت وضع می کنند و رییس جمهور هم آن ها را امضا می کند. نمی توانید رییس جمهور را به دادگاه ببرید، فقط می توانید از او بخواهید لیست سیاه را پاک کند. ولی مشکل این است که اگر امریکا متوجه شود کسی در ایران تجارت می کند، آن شخص را در خود امریکا تحریم می کند. این است که خیلی ها فکر می کنند اصلاً بهتر است با ایران وارد هیچ رابطه ای نشوند حتی اگر توسط هیچ کشور دیگری هم به جز امریکا تحریم نشده باشند؛ مثلاً بانک های بریتانیا دچار وحشت می شوند اگر مشتری های آن ها با ایران تجارت کنند. چون این بانک ها در نیویورک هم شعبه دارند و اگر امریکا از تجارت آن ها مطلع شود، بانک را جریمه می کند.

ممکن است کمی درباره پرونده بانک ملت توضیح دهید؟

• ما در ابتدا در دادگاه اروپا برنده شدیم و بعد هم در دیوان عالی. اتحادیه اروپا پذیرفت که تحریم ها خلاف قانون بوده و دیوان عالی هم قبول کرد که بانک ملت به دلایلی نامعقول و خلاف قانون در لیست سیاه گنجانده شده است. دیوان عالی به همین دلیل پرونده را به دادگاه عالی ارجاع داد تا خسارت های وارد آمده را ارزیابی کند. من سال آینده به همین منظور در دادگاه حاضر خواهم شد. بانک ملت ادعای ۵ میلیارد دلار خسارت علیه حکومت بریتانیا کرده است. حکومت بریتانیا هم تقاضای تجدیدنظر داده چون بانک ملت در مورد تحریم های سال های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ هم اقامه دعوا کرده است. بریتانیا می گوید علیه بانک ملت شواهد و مدارک محرمانه ای در اختیار دارد. ولی ما قبل از این ها در دادگاه برنده شدیم چون اصلاً چنین شواهد و مدارکی در کار نبوده است.  

هر  پرونده تحریم چه قدر طول می کشد؟

• حدود ۱۲ تا ۱۸ ماه. در این مدت شرکت ها و نهادهای تحریم شده هیچ فعالیتی نمی توانند انجام دهند ولی اگر در دادگاه برنده شوند، می توانند ادعای خسارت کنند؛ مثل بانک ملت.

آیا در این چند ماه اخیر در جریان مذاکرات هسته ای، در کار شما هم تغییراتی پیش آمد؟

• هیچ تغییری نبوده است. ما یک شرکت حقوقی بین الملی هستیم. به نظر من، تحریم ها سلاح های خوبی هستند ولی باید به شیوه های عادلانه و درستی اجرا شوند. قدیم ها، وقتی کشوری می خواست کشور دیگری را مجازات کند، وارد جنگ می شد؛ حالا از تحریم استفاده می کند. تحریم جایگزین جنگ شده است ولی در عین حال نباید کار و تجارت شهروندان بی گناه را تحت الشعاع خود قرار دهد. تحریم ها باید فقط حکومت ها و مقامات را هدف قرار دهند.