ردصلاحیت پرستاران؛ آن روی سکه وزارت بهداشت

اگرچه «سیدحسن قاضی‌زاده هاشمی»، وزیر بهداشت دولت حسن روحانی در دو سال اخیر در میان افکار عمومی ایران چهره ای میانه رو و منعطف از خود نشان داده، ولی رد صلاحیت فله ای در انتخابات اخیر «سازمان نظام پرستاری» می تواند چهره ای دیگر نیز از او و وزارت‌خانه اش به تصویر بکشد.

سازمان نظام پرستاری ایران یک نهاد صنفی محسوب می شود که اگرچه هویت آن مستقل اعلام شده ولی به طور نسبی تحت تسلط دولت قرار دارد. برخی نهادهای مستقل تر پرستاری در ایران مانند «خانه پرستار» تلاش کردند در انتخابات اخیر با سامان‎دهی لیست مستقل، در فرآیند تصمیم گیری این سازمان مشارکت جدی تری داشته باشند؛ تلاشی که با واکنش منفی دولت روبه رو شد.

16 خرداد امسال، «محمد شریفی مقدم»، دبیر کل کنونی خانه پرستاران با تایید خبر رد صلاحیت قطعی خود و شش  نفر دیگر از اعضای خانه پرستار از سوی هیات نظارت، تاکید کرد اعتراض آن ها نیز رد شده است. در مجموع، صلاحیت حدود 50 کاندیدا رد شده است.

پس از این ماجرا، برخی پیش بینی می کردند که وزیر بهداشت دولت میانه رو حسن روحانی به نفع اعضای رد صلاحیت شده وارد شود و احتمالا در پشت پرده، مقدمات تایید صلاحیت آن ها را فراهم کند.

شریفی مقدم در مصاحبه با خبرگزاری «ایلنا» کوشش کرد توپ را به زمین وزیر بیاندازد: «مسوولیت هیات نظارت بر انتخابات و ستاد اجرایی بر عهده شخص وزیر است و باید نسبت به این رد صلاحیت ها پاسخ‌گو باشد.»

وزیر بهداشت البته پاسخ‎گو بود؛ گرچه پاسخ وی​​ نه تنها سودی برای رد صلاحیت شدگان نداشت بلکه رویکرد امنیتی وزارت بهداشت در خصوص نهادهای مستقلی هم‎چون خانه پرستار را نشان می داد.

او گفت: «ما تعارف نداریم؛ اگرعده‌ای خلاف قانون، کف خیابان و جلوی مجلس حرفی بزنند، این کاری سیاسی است و حرفه‌ای نیست.»

اما این اقدام چه بازتابی در میان پرستاران داشت؟ در جست وجوی پرستاری که بخواهد مصاحبه کند، از چند بیمارستان دولتی بازدید کردم؛ بیمارستان امام خمینی، بیمارستان دکتر شریعتی و بیمارستان هاشمی نژاد. یافتن پرستارهایی که سرشان شلوغ نباشد، دشوار بود. آن هایی هم که وقت داشتند، علاقه ای به مصاحبه نداشتند. به ظاهر، «ترس» یکی از مهم‎ترین دلایل بود. یکی از پرستاران در بیمارستان شریعتی در خیابان کارگر با خنده گفت: «والا اصلا دلم نمی خواد تبعید بشم.»

اشاره او به حکم وزارت بهداشت مبنی بر «تبعید شغلی» برای محمد شریفی مقدم، عضو شورای عالی نظام پرستاری و دبیرکل خانه پرستار است که در ماه آذر سال گذشته ابلاغ شد.

بر مبنای این حکم، وی از تهران به اسلام‌شهر تبعید می شد. این حکم کم تر از یک ماه پس از نخستین تجمع سه گانه پرستاران ابلاغ شد. این تجمع 10 آبان مقابل مجلس برگزار شده بود.

در یکی از واپسین تلاش ها برای یافتن پرستاری که مایل به مصاحبه باشد، وارد بیمارستان فوق تخصصی «ساسان» شدم. در یک فضای 4 در 5 متری، مردم روی صندلی ها نشسته اند و اطلاعات بیمارستان قرار دارد. در ادامه، راهرو اصلی بیمارستان آغاز می شود؛ دالانی با کف پوش های قهوه ای نسبتا قدیمی که طولانی و با شیب به سمت بالا است. در انتهای آن داروخانه قرار دارد و روبه روی آن دو پرستار با یک‌دیگر صحبت می کنند. یکی از آن ها می گوید چیزی نمی داند و دیگری موافقت می کند که حرف بزند. می گوید از درب بیمارستان خارج و از درب اورژانس وارد شوم.

همین کار را می کنم و از کوچه «رویان» وارد اورژانس می شوم. روبه روی اتاق احیا (CPR) دوباره یک‌دیگر را ملاقات می کنیم و به گوشه ای می رویم. این حد از ترس و اضطراب و رعایت نکات امنیتی قدری غیرعادی و نامانوس به نظر می آید. گویی قرار است در مورد ارشدترین مقامات امنیتی نظام صحبت کند.

از من می خواهد نه چیزی ضبط کنم و نه اسمی از او ببرم. نام قراردادی «مهرداد» را برای او انتخاب می کنیم: «ایشان خودش را نشان داد. به نظر من نقابش را برداشت. "کف خیابان" حرف قالیباف در انتخابات 92 بود. می گفت با آن هایی که کف خیابان بودند، برخورد کردم. هاشمی هم دقیقا مثل او صحبت می کند.»

منظور هاشمی از حضور پرستاران در «کف خیابان»، تجمع سوم اسفند 93 بود که حدود دوهزار پرستار در مقابل مجلس شورای اسلامی حضور داشتند. پرستاران از شهرهای استان های مختلف هم‌چون تهران، یزد، خراسان، همدان، مازندران، گیلان و اصفهان خود را به پایتخت رسانده بودند تا در آستانه روز پرستار، مطالبات خود را به نمایندگان مجلس اعلام کنند.

روز تظاهرات بزرگ پرستاران، رسانه های رسمی به نقل از فعالان صنفی جامعه پرستاری اعلام کردند تجمع 3 اسفند پرستاران در واکنش به گفته‌های وزیر بهداشت مبنی بر کم بودن تعداد معترضان در تجمع های قبلی برگزار است.

تجمع قبلی در ماه آذر برگزار شده بود و کم تر از یک هزار نفر مقابل نهاد ریاست جمهوری گرد هم آمده بودند. مهرداد در هر دو تجمع حاضر بوده است: «پرستارها جز حرف حق نزدند. گفتند چرا درآمد همه بالا می رود الا در آمد ما. چون وزیر خودش متخصص است، فقط هوای پزشکان و همکارانش را دارد؟ مگر وزیر شده است که همکارانش به نان و نوایی برسند؟ به دروغ می گویند خواسته پرستاران این است که حقوق شان اندازه پزشکان بیمارستان شود. این لوث کردن ماجرا است. هیچ کس چنین حرفی نزده است. ما می گوییم روزی 10 ساعت یا بیش تر در سخت ترین شرایط روانی و با بیماران کار می کنیم. ما به لحاظ عاطفی و روانی سخت ترین شغل را داریم. ما از صبح تا شب با بیمارانی با بیماری های سخت در تعامل هستیم. حس عاطفی به آن ها پیدا می کنیم، بعد بعضی از آن ها می میرند. این ها ضربه های روانی بدی است که ما همیشه می خوریم. جراحان این طور نیستند. من بارها مشاوره روان‌شناسی رفتم تا از این فشارها تخلیه بشوم. آیا نباید حقوق ما افزایش پیدا کند؟ اگر وزارت خانه پول ندارد، چه طور تعرفه متخصصان و جراحان افزایش یافته است؟ من مجبور هستم در دو بیمارستان کار کنم؛ هم دولتی و هم خصوصی. در دولتی اگر تمام وقت کار کنم، در آمدم می شود 800 هزار تومان.»

بر اساس آماری که سال 91 منتتشر شد، روزانه 40 پرستار به امید درآمد و زندگی بهتر، کشور را ترک می کنند؛ یعنی ایران سالانه حدود 14 هزار نفر از پرستاران خود را از دست می دهد.

تابستان سه سال پیش «صدیقه سالمی»، معاون فنی سازمان نظام پرستاری کشور حقوق پرستاران ایرانی و امریکایی را مقایسه کرده بود:«یک مدیر پرستاری در کالیفرنیا سالانه 186 هزار دریافتی داشته و کم ترین میزان درآمد مربوط به پرستار با مدرک دیپلم بهیاری است که در سال، 42 هزار و 500 دلار بوده است. اما در ایران یک پرستار با 41 سال سابقه کار، ماهی 780 هزار تومان حقوق می گیرد.»

در ماه اردبیهشت البته «ایرج حریرچی»، معاون وزیر بهداشت رقمی برای حقوق متوسط پرستاران اعلام کرد که در مقابل ادعای سالمی، نجومی به نظر می آمد؛ دو و نیم میلیون تومان در ماه.

مهرداد در واکنش به این رقم می گوید: «واقعا جالب است که تو روز روشن دروغ می گویند. اگر 200 پرستار در کل تهران دو و نیم میلیون تومان در ماه حقوق بگیرند، من کلا پرستاری را می گذارم کنار و می روم راننده می‎شوم. تیم وزیر بهداشت مثل تیم احمدی نژاد است؛ توی چشمت نگاه می کنند و دروغ می گویند.»

بر اساس آماری که اسفندماه سال گذشته معاون وزیر بهداشت از تریبون نماز جمعه تهران اعلام کرد، در حال حاضر 140 ‌هزار پرستار در ۸۵۰ بیمارستان فعالیت دارند. در حالی که به ازای هر تخت باید دو پرستار حاضر باشند، در بهترین مناطق ایران این تعداد 1/1 است و در مناطق محروم 4/0.

بی اعتنایی وزارت بهداشت به مطالبات پرستاران و هم‌زمان سرکوب مخالفان با ابزار رد صلاحیت به بهانه «حضور در کف خیابانی» می تواند نشان دهنده این باشد که وزیر بهداشت چندان دغدغه ای نسبت به وضعیت پرستاران نداشته باشد.

انتخابات جنجالی خانه پرستار شنبه 29 خرداد برگزار شد و بیش از 30 هزار پرستار در آن شرکت کردند. قرار است نتایج انتخابات سه شنبه هفته آینده (9 تیر) اعلام شود.

مهرداد می گوید: «من شرکت کردم و به کاندیداهای مخالف جریان وزارت بهداشت رای دادم. امیدوارم رای بیاورند. دولت قدرت دارد و می تواند نتایج را به نفع خودش رقم بزند اما این کار هیچ فرقی با کار احمدی نژاد در سال 88 نخواهد داشت. تا این جا که مثل شورای نگهبان بودند و خیلی از مخالفان خودشان را رد صلاحیت کردند. دیگه امیدوارم احمدی نژاد نشوند.»