از سوزش چشم‌هایش شکایت می‌کند؛ از این که نمی‌تواند چند صدمتر دورتر را ببیند. نفس کشیدن در این غبار برایش مشکل است. می‌گوید: «وقتی این گردوغبار مرا با هیکل صد کیلویی سه روز بستری کرد، تکلیف بچه‌ها و سالخورده‌ها روشن است.»
«ابوالفضل»، شهروند اهوازی در این تجربه نفس‌گیر روزهای پرگردوغبار تنها نیست. «عمر»، «ایرج»، «سودابه»، «ماریا»، «حسین»، «نواب»، «هانی»، «مژگان، «سعید» و بسیاری نام‌های دیگر از این پدیده شوم در شبکه‌های اجتماعی شکایت‌ها کرده‌اند.
با گشتی در این شبکه‌های مجازی و مطالعه کامنت‌های زیر اخبار و گزارش‌ها، فهرست نام شاکیان بی‌پایان می‌نماید. شماری می‌گویند «گردوغبار» و شماری آن را «ریزگرد» می‌نامند. نام این پدیده برای کسانی که سلامتی خود را در خطر می‌بینند، آن قدر مهم نیست.
خطرناک و بیماری‌زا بودن توفان‌های گردوغبار در رسانه‌ها بازتاب گسترده‌ای دارد. خبرگزاری «مهر» می نویسد: «پدیده گرد و غبار از سال ۸۰ در استان خوزستان وجود داشته و هر ساله میزان روزهای آلوده در خوزستان افزایش می‌یابد. در سال گذشته ۲۲۲ هزار نفر به علت بیماری‌های تنفسی به مراکز درمانی استان مراجعه کرده‌اند و حدود پنج برابر این میزان نیز به اورژانس‌های بیمارستان‌ها رفته و به صورت سرپایی مداوا شده‌اند.»
در حالی که مردم از بیماری‌ها و تهدید سلامتی خود ناراضی‌اند و رسانه‌ها نیز این شرایط را گزارش می‌دهند، مسوولان دولتی و نمایندگان مجلس درباره بیماری‌زا و خطرناک بودن توفان‌های گردوغبار نظرات متفاوتی دارند؛ از بی‌اطلاعی تا سرطان‌زا بودن گردوغبار، دامنه وسیعی است که نظرات آن‌ها را در بر می‌گیرد.
«کمال‌الدین پیرموذن»، عضو هیات رییسه فراکسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری «مهر» در ارتباط با موج جدید سرطان ناشی از گردوغبار در استان خوزستان هشدار می‌دهد و «عباس پاپی‌زاده»، سخن‌گوی کمیسیون کشاورزی مجلس از احتمال آلودگی ریزگردها به مواد رادیواکتیو می‌گوید.
با این حال، «سعید متصدی»، معاون سازمان محیط‌زیست در حاشیه مراسم گرامی‌داشت بیست و هفتمین سالگرد «پروتکل مونترال» و روز جهانی «حفاظت از لایه ازون» در جمع خبرنگاران اشاره می‌کند که آلوده بودن گردوغبار اخیر در خوزستان به مواد رادیواکتیو باید بررسی شود: «به علت اهمیت موضوع، نمی‌توانیم براساس احتمالات صحبت کنیم و این که بگوییم ریزگردها احتمالا آغشته به اورانیوم هستند. قطعا منشا گردوغبارها متفاوت است. از این رو، در حال تحقیق بر روی این موضوع هستیم.»
متصدی اضافه می‌کند: «مطالعات بر روی منشاهای ریزگرد آغاز شده و این که گردوغبارهای وارد شده به کشور دارای ترکیب شیمیایی اورانیوم هستند یا خیر، بعد از انجام تحقیقات مشخص می‌شود. اما هنوز مطالعات به پایان نرسیده است و در مرحله ابتدایی قرار دارد.»
در حالی معاون سازمان محیط‌زیست درباره آلودگی گردوغبار در خوزستان اظهار بی‌اطلاعی می‌کند که مدیر کل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی همان سازمان مرداد ماه سال گذشته گفته بود گردوغبار هم به مواد رادیواکتیو و هم به قارچ‌های خطرناک آلوده‌اند.
«محمد درویش» با اشاره به تحقیقی که پژوهش‌گران دانشگاه کرمانشاه انجام داده‌اند، به خبرگزاری «میراث فرهنگی» گفته بود: «دولت به دلیل آن که در عمل نمی‌تواند کاری برای مقابله با این پدیده انجام دهد و به دلیل این که انتشار این اطلاعات در جامعه به بی‌دفاعی و افسردگی مردم دامن می‌زند، از انتشار آن طفره می‌رود.»
مقام‌های رسمی هر کدام نظری ابراز می‌کنند و گاه به تکذیب اخبار منتشر شده می‌پردازند. اما واقعیت را می‌توان از خلال پژوهش‌های علمی بیرون کشید. تحقیقات گوناگون نشان داده‌اند گردوغبار بیش از آن که تصور می‌شود، برای سلامتی شهروندان خطرناک است.
گردوغبار خطرناک
سابقه مطالعه روی بیماری‌زا بودن توفان گردوغبار به سال‌های دور باز می‌گردد. بعد از آن که در سال ۱۹۳۵ توفان بی‌سابقه‌ای در ایالت کانزاس امریکا پدیدار شد، گروهی از پژوهش‌گران این ذرات معلق و بسیار کوچک را مورد بررسی قرار دادند.
نتایج بررسی‌های آن ها که در شماره ۵۰ مجله گزارش سلامت عمومی (Public Health Report) به چاپ رسید، نشان داد زمان بروز توفان که چند ماه نیز دوام داشت، سرخک حاد به صورت اپیدمی در آمده و میزان گلودرد، بیماری تنفسی، عفونت چشم و حتی مرگ‌ومیر نوزادان افزایش یافته بود.
این پژوهش‌گران ۸۰ سال پیش به اثرات کوتاه و بلند مدت گردوغبار بر سلامتی شهروندان تاکید کرده‌اند.
در سال‌های اخیر مطالعات متعددی روی توفان‌های گردوغبار در ایران انجام شده است. پژوهشی که محققان دانشگاه‌های تهران، تبریز و شیراز انجام دادند و نتایج آن در یکی از نشریه‌های معتبر علمی منتشر شد، نشان می‌دهد گردوغبار در چهار شهر قصرشیرین، کرمانشاه، ماهشهر، اهواز بین سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ هم به فلزاتی نظیر باریوم و نیکل آلوده‌اند و هم حامل انواع قارچ‌ها و میکروب‌های بیماری‌زا و غیربیماری‌زا هستند.
محققان دانشگاه‌های «رازی» و «علوم پزشکی کرمانشاه» در مقاله‌ای نشان دادند که طی سال‌های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ با وقوع پدیده گردوغبار نه تنها بر میزان مراجعه و بستری شدن در بیمارستان‌های استان کرمانشاه افزوده شده که نرخ مرگ و میر مبتلایان به بیماری‌های تنفسی و قلبی نیز افزایش داشته است.
در تحقیقی که پژوهش‌گران دانشگاه‌های اهواز، شیراز و «توئنته» (در هلند) بر روی گردوغبار اهواز انجام دادند، دی‌اکسید سیلیسیم، اکسید آلومینیوم، اکسید آهن، اکسید منگز و نیز ماده رادیواکتیو تُریوم به دست آمده است.
هم‌چنین بر اساس مقاله‌ای که سال ۲۰۱۱ در «چهارمین کنفرانس بین‌المللی زمین‌شناسیِ پزشکی» در ایتالیا ارایه شد، گردوغبار در غرب ایران و شمال خلیج‌فارس حاوی مواد رادیواکتیو و سمی، آفت‌کش‌ها و میکروب‌ها است.
مطالعه‌ای نیز روی گردوغبار ناشی از توفان‌ها در شهر نجف در عراق انجام شده است. نتایج آن نشان می‌دهد این ذرات معلق که در زمان‌های مختلف در سال ۲۰۱۳ نمونه‌برداری شده، به مواد رادیواکتیو اورانیوم، رادیوم و تُریوم آغشته هستند.
چه مسوولان و مقامات کشوری بیماری‌زا و خطرناک بودن گردوغبار را تایید و چه آن را تکذیب کنند، پژوهش‌ها و تحقیق‌هایی که تاکنون انجام شده، نشان می‌دهند شکایت و نارضایتی شهروندان ایرانی، به ویژه در غرب ایران بی‌مورد نیست. توفان گردوغبار زندگی و سلامتی آن‌ها را تهدید می‌کند.
واقعیت را باید پذیرفت. برگرداندن شرایط به گذشته نه چندان دور به سرعت عملی نیست.برای این کار لازم است رطوبت خاک افزایش یابد و پوشش گیاهی و تالاب‌های نابود شده احیا شوند.
در کوتاه مدت، تنها راهی که باقی می‌ماند، پیش‌بینی و انطباق نحوه زندگی با شرایط موجود است. ای کاش مسوولان به جای تکذیب، تایید و منازعات سیاسی، در حوزه عمل آستین بالا می‌زدند تا توفان گردوغبار بعدی نفس‌های کم‌تری را در سینه حبس کند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر